Phát triển sản xuất nông nghiệp an toàn, hữu cơ - hướng đi bền vững

Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng ngày càng chú trọng đến chất lượng và an toàn thực phẩm, nông nghiệp hữu cơ đã trở thành xu hướng tất yếu. Tại Thanh Hóa, việc phát triển sản xuất nông nghiệp an toàn, hữu cơ không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường mà còn góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao thu nhập cho nông dân.

Sản phẩm bưởi Diễn hữu cơ Mộc Ân của trang trại hữu cơ Nguyễn Xuân (Yên Định).

Đến nay, toàn tỉnh có 13 HTX tham gia sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ với các mặt hàng chủ lực như rau an toàn, nấm, mật ong, dược liệu và đông trùng hạ thảo. Một số HTX còn mở rộng sản xuất lúa hữu cơ, mang lại giá trị cao cho ngành nông nghiệp địa phương. Hiện, trên địa bàn tỉnh có khoảng 5.100ha diện tích cây trồng sản xuất theo hướng hữu cơ và tiêu chuẩn hữu cơ; trong đó lúa 4.264ha, chè 24ha, rau đậu các loại 47,6ha, cây ăn quả trên 480ha, cây dược liệu 281,5ha và cây trồng khác 1,9ha.

Trong lĩnh vực trồng trọt, tỉnh đã có 5 đơn vị được cấp giấy chứng nhận sản phẩm phù hợp tiêu chuẩn Việt Nam về nông nghiệp hữu cơ, với tổng diện tích sản xuất trên 13ha gồm: Công ty TNHH MTV Dịch vụ thương mại nông nghiệp công nghệ cao Thiên Trường 36 (TP Thanh Hóa) sản xuất khoảng 12.000m2 rau ăn lá và các loại dưa; trang trại hữu cơ Nguyễn Xuân (Yên Định) sản xuất hơn 70.000m2 bưởi Diễn; nhóm sản xuất hữu cơ Cẩm Bộ; nhóm sản xuất hữu cơ Đầm Hương; nhóm nếp hạt cau Sồi Cốc thuộc xã Thành Minh (Thạch Thành). Đây đều là những mô hình tiêu biểu góp phần khẳng định hiệu quả của nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh.

Là một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ tại Thanh Hóa, Công ty TNHH MTV Dịch vụ thương mại nông nghiệp công nghệ cao Thiên Trường 36 đã mạnh dạn đầu tư công nghệ hiện đại nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Trên diện tích canh tác hàng chục héc ta, công ty đã triển khai hệ thống nhà kính, tưới tiêu tự động và công nghệ giám sát sinh trưởng tiên tiến, giúp kiểm soát chặt chẽ các yếu tố môi trường, hạn chế tối đa tác động của sâu bệnh mà không cần sử dụng hóa chất. Đại diện công ty cho biết, dù sản xuất hữu cơ đòi hỏi sự đầu tư lớn so với canh tác truyền thống, nhưng chính nhờ quy trình kiểm soát nghiêm ngặt và ứng dụng công nghệ hiện đại, sản phẩm của công ty luôn đảm bảo sạch, an toàn, đáp ứng tiêu chuẩn hữu cơ và được thị trường đón nhận tích cực.

Tương tự, tại huyện Yên Định, trang trại hữu cơ Nguyễn Xuân do ông Nguyễn Xuân Khải quản lý cũng là một điển hình thành công trong phát triển nông nghiệp hữu cơ. Với diện tích lớn, chuyên canh bưởi Diễn hữu cơ, trang trại không sử dụng thuốc trừ sâu, phân bón hóa học hay bất kỳ hóa chất nào trong quá trình canh tác. Thay vào đó, các phương pháp sinh học và kỹ thuật canh tác tự nhiên được áp dụng nhằm giữ gìn độ phì nhiêu của đất và đảm bảo sản phẩm sạch. Ông Nguyễn Xuân Khải chia sẻ: “Sản xuất hữu cơ đòi hỏi sự kiên trì và tâm huyết, nhưng kết quả mang lại rất xứng đáng với công sức bỏ ra. Mô hình này không chỉ giúp bảo vệ môi trường, mà còn có giá bán cao hơn so với bưởi canh tác theo phương pháp thông thường. Sản phẩm bưởi Diễn hữu cơ của gia đình tôi hiện đã có mặt tại nhiều hệ thống siêu thị lớn và được thị trường đón nhận tích cực”.

Nhận thấy tầm quan trọng của nông nghiệp hữu cơ, ngày 7/11/2022, UBND tỉnh Thanh Hóa đã phê duyệt Đề án “Phát triển nông nghiệp hữu cơ tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2022-2030” nhằm thúc đẩy sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, tạo ra sản phẩm an toàn, bền vững và thân thiện với môi trường. Đề án tập trung vào trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản và lâm nghiệp, đặc biệt chú trọng ứng dụng khoa học - kỹ thuật tiên tiến. Mục tiêu đến năm 2025, diện tích trồng trọt hữu cơ đạt 0,8 - 1%, sản phẩm chăn nuôi hữu cơ chiếm 1- 1,5%, nuôi trồng thủy sản hữu cơ đạt 1 - 1,2%...

Việc chuyển đổi sang sản xuất nông nghiệp hữu cơ đã mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho nông dân so với phương thức sản xuất truyền thống. Ngoài lợi ích kinh tế, nông nghiệp hữu cơ còn có tác động tích cực đến môi trường, giúp giảm thiểu ô nhiễm đất, nước và không khí do hạn chế tối đa việc sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật.

Bên cạnh những kết quả tích cực, quá trình phát triển nông nghiệp hữu cơ tại Thanh Hóa vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những “rào cản” lớn nhất là nhận thức của nông dân về sản xuất hữu cơ còn hạn chế. Nhiều người vẫn e ngại về hiệu quả kinh tế và kỹ thuật canh tác, dẫn đến sự chậm trễ trong việc chuyển đổi mô hình sản xuất. Thêm vào đó, thị trường tiêu thụ sản phẩm hữu cơ chưa thực sự ổn định, giá thành sản phẩm cao hơn so với nông sản thông thường nên chưa thu hút được người tiêu dùng.

Để khắc phục những hạn chế trên, tỉnh Thanh Hóa đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, bao gồm đẩy mạnh công tác tuyên truyền; tổ chức các chương trình tập huấn nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng sản xuất hữu cơ cho nông dân; hỗ trợ về kỹ thuật, kinh phí để khuyến khích các hộ nông dân và HTX chuyển đổi mô hình canh tác. Bên cạnh đó, việc xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ thông qua các kênh phân phối hiện đại, thương mại điện tử cũng được đẩy mạnh nhằm nâng cao giá trị sản phẩm hữu cơ, tạo động lực cho người sản xuất.

Bài và ảnh: Chi Phạm