Israel và Hamas ký thỏa thuận ngừng bắn, chiến tranh liệu có thực sự chấm dứt ở Gaza?

Chính phủ Israel và Hamas đã ký thỏa thuận ngừng bắn, theo đó hai bên đồng ý trao trả con tin người Israel để đổi lấy tù nhân Palestine. Đây là bước đầu tiên trong sáng kiến hòa bình do Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng, nhằm chấm dứt cuộc chiến tàn khốc kéo dài hai năm tại Dải Gaza. Thỏa thuận được đón nhận bằng niềm vui xen lẫn sự thận trọng - bởi câu hỏi lớn vẫn còn đó: liệu hòa bình có thật sự bắt đầu?

Người Palestine tập trung tại trại tị nạn Nuseirat ăn mừng sau thông báo về thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza vào ngày 09 tháng 10 năm 2025. Ảnh: Anadolu.

Một khởi đầu mới, nhưng chưa phải là hồi kết

Phát biểu từ Nhà Trắng, Tổng thống Trump gọi đây là “những bước đi đầu tiên hướng tới một nền hòa bình bền vững và lâu dài cho Gaza”. Thỏa thuận được ký sau các cuộc đàm phán gián tiếp tại khu nghỉ dưỡng Sharm el-Sheikh của Ai Cập – nơi từng nhiều lần là địa điểm cho các hội nghị hòa bình Trung Đông, song chỉ là giai đoạn đầu của tiến trình. Theo đó, Israel sẽ tạm dừng tấn công, trao trả tù nhân Palestine để đổi lấy các con tin người Israel, đồng thời rút quân từng phần khỏi Gaza. Tuy nhiên, nhiều vấn đề then chốt vẫn bị gác lại - từ phạm vi rút quân của Israel, việc giải giáp Hamas, cho đến câu hỏi ai sẽ bảo đảm chiến sự không bùng phát trở lại.

Tiếng súng đã thật sự im lặng?

Chưa hẳn. Khi Hamas mới tỏ dấu hiệu đồng ý một phần với kế hoạch 20 điểm của tổng thống Trump, ông đã yêu cầu Israel ngừng ném bom - nhưng điều đó chưa xảy ra. Nhiều vụ không kích vẫn tiếp diễn, khiến hàng chục người Palestine thiệt mạng, đặc biệt tại Gaza City, trọng tâm của đợt tấn công gần đây.

Dù vậy, kể từ khi tổng thống Trump tuyên bố đạt được thỏa thuận vào ngày 9/10, cường độ không kích đã giảm đáng kể. Tại Tel Aviv, người dân tập trung ở “Quảng trường con tin” để ăn mừng, trong khi ở Gaza, giữa đống đổ nát, nhiều người cũng reo hò trong nước mắt - dù tiếng nổ vẫn còn vang vọng ở xa.

Khói bốc lên sau một vụ tấn công của Israel tại thành phố Gaza. Ảnh:The Associated Press.

Khác biệt so với các lệnh ngừng bắn từng sụp đổ trước đây

Điểm khác biệt đáng chú ý của thỏa thuận lần này là không đặt thời hạn cụ thể cho một thỏa thuận toàn diện. Trước đây, các lệnh ngừng bắn thường giới hạn trong vài tuần, và chiến sự dễ dàng tái diễn khi đàm phán thất bại.

Tuy nhiên liệu việc bỏ mốc thời gian có khiến thỏa thuận bền vững hơn? Chưa ai dám chắc. Trong nội bộ chính phủ Israel, nhiều nhân vật cực hữu đã tỏ rõ thái độ cứng rắn. Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich tuyên bố Hamas phải bị “xóa sổ” ngay sau khi con tin được trả tự do. Tuy nhiên, khác với những lần trước, ông Trump thể hiện rõ quyết tâm ép cả hai phía tuân thủ cam kết, giảm bớt khả năng Israel tái phát động chiến dịch quân sự hoặc Hamas kéo dài thời gian. Dẫu vậy, lịch sử xung đột Gaza cho thấy, sự thận trọng vẫn cần thiết hơn là lạc quan sớm.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Theo phát ngôn viên chính phủ Israel, lệnh ngừng bắn sẽ có hiệu lực trong vòng 24 giờ sau phiên họp nội các. Sau đó, các con tin tại Gaza sẽ được trả tự do trong vòng 72 giờ. Một nguồn tin am hiểu thỏa thuận cho biết, quân đội Israel sẽ bắt đầu rút dần trong cùng khoảng thời gian đó. Song song với đó, viện trợ nhân đạo cho người dân Gaza sẽ được nối lại.

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres khẳng định Liên Hợp Quốc đã “sẵn sàng hành động ngay” để mở hành lang cứu trợ. Kế hoạch của ông Trump cũng kêu gọi triển khai một lực lượng ổn định quốc tế, có thể được hình thành sau cuộc họp của các ngoại trưởng châu Âu và các nước Arab tại Paris. Tại đó, các bên dự kiến bàn về tương lai quản trị Gaza, quá trình tái thiết và giải trừ quân bị.

Những toan tính chính trị phía sau

Cả Israel và Hamas đều đang chịu sức ép lớn, buộc họ phải chấp thuận bước đi này.

Đối với Thủ tướng Benjamin Netanyahu, thỏa thuận có thể giúp ông duy trì quan hệ với Mỹ - đồng minh sống còn của Israel và làm dịu dư luận trong nước đang mệt mỏi vì chiến tranh. Tuy nhiên, ông vẫn phải khéo léo cân bằng để không làm mất lòng các đồng minh cực hữu trong liên minh cầm quyền, vốn phản đối mọi nhượng bộ đối với người Palestine.

Về phía Hamas, việc ký một thỏa thuận chỉ mang tính tạm thời từng bị họ phản đối vì lo sợ chiến sự tái bùng phát sau khi thả con tin. Nhưng lần này, dưới sức ép từ các quốc gia Arab, Thổ Nhĩ Kỳ và chính quyền Trump, Hamas dường như không còn nhiều lựa chọn. Thỏa thuận này, dù hạn chế, cũng giúp Hamas giữ chỗ ngồi trên bàn đàm phán quốc tế, góp phần định hình tương lai người Palestine - ngay cả khi văn bản hòa bình của Trump rõ ràng muốn thu hẹp vai trò của họ.

Bất chấp những quan ngại về một nền hòa bình bền vững tại Trung Đông, thỏa thuận ngừng bắn Israel - Hamas là tia sáng đầu tiên sau hai năm đổ máu ở Gaza. Nhưng những gì đạt được mới chỉ là khởi đầu và việc duy trì nó sẽ phụ thuộc vào ý chí chính trị của các bên, cũng như áp lực từ cộng đồng quốc tế trong những ngày tới.

Thanh Hằng

Nguồn: France24