Hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất nông nghiệp

Thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) có vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, giúp tăng năng suất, chất lượng nông sản. Tuy nhiên, sử dụng thuốc BVTV không đúng quy định, chưa đảm bảo thời gian cách ly, vứt bao gói bừa bãi sau sử dụng cũng là tác nhân gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe người dân. Nhận thức được vấn đề trên, các địa phương đã tích cực tuyên truyền người dân hạn chế sử dụng, thu gom và xử lý vỏ bao bì thuốc BVTV đúng cách.

Người dân xã Vĩnh Hưng (Vĩnh Lộc) sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học để chăm sóc cây trồng.

Tại xã Trường Xuân (Thọ Xuân), dưa chuột có giá trị kinh tế phù hợp với đặc điểm đồng đất nên được người dân gieo trồng theo hướng tập trung, quy mô lớn với diện tích gần 60ha. Để có được ruộng dưa chuột đạt năng suất, mẫu mã đẹp phải sử dụng phân bón và thuốc BVTV trong quá trình chăm sóc, từ kích đậu quả, đến phòng trừ các loại sâu bệnh, do dưa chuột là loại cây gối quả liên tục, được thu hoạch thành nhiều đợt xen kẽ. Trước thực tế đó, cán bộ nông nghiệp UBND xã và HTX Dịch vụ nông nghiệp và dưa leo Thọ Xuân đã hướng dẫn người dân áp dụng khoa học - kỹ thuật trong chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, hạn chế và sử dụng thuốc BVTV đúng cách; tuân thủ đúng thời gian cách ly... Bà Trịnh Thị Thạo, người dân thôn Long Linh Ngoại 1 cho biết: “Chúng tôi được hướng dẫn sử dụng các loại thuốc BVTV trong danh sách cho phép, ít độc hại với con người, ưu tiên sử dụng các thuốc sinh học, có thời gian phân hủy nhanh, cách ly ngắn. Đặc biệt, giai đoạn giữa đến cuối vụ, khi cây ra hoa và quả, thu hoạch liên tục sẽ thường gặp một số sâu bệnh như phấn vàng, phấn trắng, dòi đục lá... ảnh hưởng đến năng suất cây trồng nhưng chúng tôi chỉ sử dụng các loại thuốc thảo mộc, nguồn gốc sinh học và hóa học thế hệ mới khi sâu bệnh phát sinh gây hại với mật độ cao”.

Hiện nay, thuốc BVTV được xem là yếu tố hàng đầu trong việc kiểm soát và phòng ngừa sâu bệnh. Tuy nhiên, nếu chất lượng không đáp ứng quy định và người sản xuất sử dụng không đúng kỹ thuật thì thuốc BVTV có thể là nguyên nhân ảnh hưởng tới môi trường, cây trồng và sức khỏe con người, giảm chất lượng và khả năng cạnh tranh của nông sản. Nhất là, diệt cả côn trùng và vi sinh vật có ích, tạo điều kiện cho dịch bệnh phát triển, bùng phát mạnh hơn... Trước thực trạng đó, bên cạnh công tác tuyên truyền về sử dụng thuốc BVTV đúng cách thì từ năm 2018 đến nay, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Thanh Hóa đã phối hợp với các huyện Thiệu Hóa, Hoằng Hóa, Quảng Xương, Cẩm Thủy... triển khai mô hình sử dụng thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học, thay thế thuốc BVTV hóa học trên cây rau, củ, quả.

Tại xã Phú Lộc (Hậu Lộc), HTX Dịch vụ Nông nghiệp Phú Lộc đã xây dựng được vùng chuyên canh rau màu và liên kết với nhiều doanh nghiệp trong việc bao tiêu sản phẩm. Ông Hoàng Văn Toàn, Giám đốc HTX Dịch vụ Nông nghiệp Phú Lộc, cho biết: “Trên diện tích 200ha, HTX liên kết với người dân bao tiêu sản phẩm, có 40ha được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Các loại cây được trồng trên diện tích đất chuyên màu chủ yếu ngô ngọt, khoai, đậu tương rau, cải bó xôi... Trong quá trình sản xuất, HTX luôn chú trọng hướng dẫn người dân sử dụng các biện pháp thủ công để hạn chế sử dụng thuốc BVTV hoặc nếu có thì ưu tiên sử dụng các loại thuốc dòng sinh học, bảo vệ môi trường”.

Sử dụng thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học trong trồng trọt, nhất là với những đối tượng dễ bị sâu bệnh hại như rau màu, cây ăn quả... sẽ đạt hiệu quả cao. Do thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học không để lại dư lượng trong nông sản, an toàn cho người sản xuất và người sử dụng; nhanh phân hủy trong tự nhiên, thời gian cách ly ngắn. Thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học không diệt trừ tất cả sâu hại hoặc mầm bệnh mà chỉ làm giảm áp lực của sâu bệnh xuống dưới ngưỡng gây hại, không tạo tính kháng. Do vậy, sẽ không ảnh hưởng tới đa dạng sinh học trong hệ sinh thái nông nghiệp.

Không thể phủ nhận hiệu quả mang lại của các loại thuốc BVTV đối với cây trồng, vì vậy, các địa phương cần cung cấp cho người dân danh sách, địa chỉ uy tín kinh doanh thuốc BVTV sinh học uy tín để người dân không mua phải hàng kém chất lượng; tuân thủ thời gian cách ly hợp lý. Bên cạnh đó, đẩy mạnh tuyên truyền để người dân tiếp cận với các loại thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học; tăng cường tổ chức các buổi tập huấn về quản lý dịch hại tổng hợp trên cây trồng cho cán bộ chuyên môn và người dân; kỹ thuật sử dụng thuốc, sản xuất nông sản an toàn; tiếp cận với kỹ thuật mới nhằm tiến tới không sử dụng thuốc BVTV trong sản xuất. Đồng thời, mở rộng diện tích sản xuất nông sản an toàn, thực hiện liên kết sản xuất với các doanh nghiệp để nâng cao giá trị sản phẩm.

Bài và ảnh: Lê Ngọc