Công khai, minh bạch công tác xét giảm án và tha tù trước thời hạn có điều kiện

Vừa đảm bảo thực hiện chính sách nhân đạo của Đảng, Nhà nước, vừa đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm trong công tác xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù và tha tù trước thời hạn có điều kiện, Tòa án Nhân dân (TAND) tỉnh đã tiến hành các bước quy trình, thủ tục theo luật định, tổ chức xem xét, đánh giá công tâm, khách quan, công bằng, cân nhắc thận trọng từng trường hợp phạm nhân.

Chính sách giảm thời hạn chấp hành án phạt tù và tha tù trước thời hạn có điều kiện đang tạo thêm động lực cho phạm nhân lao động cải tạo tại Trại giam Thanh Phong (Nông Cống).

Giảm thời hạn chấp hành án phạt tù và tha tù trước thời hạn có điều kiện là chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước, thể hiện truyền thống nhân văn, nhân đạo của dân tộc ta, tạo động lực để phạm nhân cải tạo tốt, ăn năn hối cải để tái hòa nhập cộng đồng. Song việc tổ chức đề nghị, xét, quyết định cho phạm nhân được hưởng chính sách nhân đạo này được thực hiện qua nhiều khâu, nhiều bước quy trình, thủ tục, có liên quan đến nhiều đơn vị, cơ quan và phải đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, ngăn chặn nguy cơ tiêu cực. Là cơ quan đầu cuối trong chuỗi thực hiện chính sách này, đóng vai trò quyết định xem xét chấp nhận giảm thời hạn chấp hành án, tha tù trước thời hạn hoặc không, bám sát quy định của pháp luật, TAND tỉnh đã chủ động triển khai thực hiện có hiệu quả nhiều giải pháp, trong đó chú trọng tính khách quan, công bằng, đúng đối tượng, đúng pháp luật trong quá trình xét.

Ông Đàm Cảnh Long, Phó trưởng Phòng Thanh tra, kiểm tra và thi hành án, TAND tỉnh, cho biết: "Căn cứ vào quy định của pháp luật, hàng năm, TAND tỉnh đã tổ chức 3 đợt xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù và tha tù trước thời hạn có điều kiện cho phạm nhân đang chấp hành án phạt tù trên địa bàn tỉnh, vào các dịp: Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4), Quốc khánh (2/9) và dịp Tết Nguyên đán. Việc tổ chức xét được tiến hành theo đúng trình tự, thủ tục luật định, có sự tham gia kiểm sát của Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh. Tòa đã tập trung xem xét, đánh giá công tâm, khách quan, cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng từng trường hợp cụ thể, bám sát điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định để quyết định chấp nhận, chấp nhận một phần đề nghị của cơ quan có thẩm quyền hoặc không".

Trong đó, bám sát nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao, việc xét tha tù trước thời hạn có điều kiện được TAND tỉnh đặc biệt xem xét kỹ lưỡng, đánh giá cẩn trọng đối với từng trường hợp, nhất là những phạm nhân phạm tội về ma túy, tham nhũng, phạm tội có tổ chức, các đối tượng chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy, ngoan cố, chống đối, côn đồ, tái phạm nguy hiểm... Bởi đây là những phạm nhân được cho rằng có nguy cơ tái phạm cao, gây mất an ninh trật tự. Do vậy, số lượng phạm nhân được xét, quyết định chấp nhận tha tù trước thời hạn có điều kiện trong thời gian qua là không nhiều.

Theo báo cáo của TAND tỉnh, từ năm 2024 đến nay, tòa đã xét, quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho 158 phạm nhân và không đồng ý tha tù 27 phạm nhân. Hầu hết phạm nhân được tòa quyết định tha tù trước thời hạn thuộc trường hợp phạm tội lần đầu, có nhiều tiến bộ, ý thức cải tạo tốt, nơi cư trú rõ ràng, đã chấp hành hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại và án phí. Đồng thời phạm nhân phải chấp hành được ít nhất 1-2 mức phạt tù có thời hạn, hoặc ít nhất 15 năm đối với tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn...

Cũng từ năm 2024 đến nay, TAND tỉnh đã xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho 14.990 phạm nhân, không chấp nhận giảm án 32 phạm nhân. Những phạm nhân chưa được tòa chấp nhận giảm án được đánh giá là chưa có nhiều tiến bộ rõ rệt, chưa được xếp loại khá, tốt liên tục, hoặc có kỳ xếp loại kém, trung bình tại cơ sở giam giữ. Cá biệt có phạm nhân tù chung thân không được chấp nhận giảm thời hạn xuống 30 năm do đã được ân giảm từ tử hình xuống chung thân, có hành vi phạm tội đặc biệt nguy hiểm, hành vi phạm tội quá dã man, tàn ác mà mới chỉ chấp hành án 12 năm...

Cũng theo Phó trưởng Phòng Thanh tra, kiểm tra và thi hành án Đàm Cảnh Long: "Các quyết định về chấp nhận, không chấp nhận giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, tha tù trước thời hạn có điều kiện đều được gửi đến phạm nhân, cơ quan kiểm sát và công khai tại cơ sở giam giữ. Trong quyết định đều thể hiện rõ lý do được chấp nhận, không được chấp nhận giảm thời hạn chấp hành án phạt tù hoặc tha tù trước thời hạn có điều kiện. Thông qua đó đã góp phần khẳng định tính khách quan, công tâm, dân chủ trong thực hiện chính sách nhân đạo của Đảng, Nhà nước, tạo động lực để phạm nhân cải tạo tốt, ăn năn hối cải để tái hòa nhập cộng đồng".

Bài và ảnh: Đồng Thành