Chủ động phát hiện vi phạm

Năm 2022 và 10 tháng năm 2023, lực lượng chức năng tỉnh Thanh Hóa phát hiện, kiểm tra hơn 1.000 vụ vi phạm trên các lĩnh vực tài nguyên, môi trường, khởi tố nhiều vụ; xử phạt vi phạm hành chính hàng chục tỷ đồng, thu giữ nhiều máy móc, phương tiện dùng để khai thác.

Ảnh minh họa.

Có thể dẫn lại một số vụ vi phạm ở mức độ nghiêm trọng, số tiền các doanh nghiệp vi phạm bị xử phạt cũng rất lớn.

Tại huyện Yên Định, Công ty TNHH Chế biến đá tự nhiên Nam Thái Sơn (địa chỉ tại phường Đông Vệ, TP Thanh Hóa) vi phạm trong hoạt động khai thác tại mỏ đá ở thị trấn Yên Lâm, bị phạt tổng số tiền hơn 1,1 tỷ đồng; Công ty TNHH Thương mại tổng hợp Bình Minh (địa chỉ thôn Phúc Trí, thị trấn Yên Lâm) bị phạt số tiền 275 triệu đồng do khai thác đá không đúng trình tự, không đúng hệ thống khai thác.

Cùng có số tiền phạt lớn là Công ty TNHH Trung Nam bị phạt số tiền 650 triệu đồng vì khai thác đá vượt công suất 95,6% tại mỏ đá vôi ở xã Tân Trường, thị xã Nghi Sơn. Cũng tại đây, Công ty CP Đầu tư và Thương mại dầu khí Thành Phát bị phạt với số tiền 250 triệu đồng do khai thác vượt 40% công suất được phép khai thác hàng năm. Tổng Công ty Đầu tư Hà Thanh - CTCP ở Cụm công nghiệp Vĩnh Minh (xã Minh Tân, huyện Vĩnh Lộc) khai thác khoáng sản vượt ra ngoài ranh giới gần 1 ha khu vực được phép khai thác tại mỏ đá xã Minh Tân, bị phạt tiền 170 triệu đồng, phải nộp lại số lợi bất hợp pháp.

Mới nhất, tháng 10/2023, UBND huyện Hà Trung ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản đối với Công ty TNHH Dịch vụ, thương mại Long Linh với số tiền là 375 triệu đồng, buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp là 101,81 triệu đồng. Trước đó, UBND huyện Hà Trung cũng đã xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản 240 triệu đồng và buộc nộp lại 76,827 triệu đồng là số lợi bất chính đối với HTX công nghiệp Đông Đình tại xã Hà Tân.

Khai thác khoáng sản là lĩnh vực đem lại lợi nhuận lớn, vì thế rất dễ phát sinh phức tạp, gian dối trong trật tự khai thác, trong đó có sự tiếp tay của một bộ phận cán bộ chức năng và làm ngơ của chính quyền sở tại. Rất nhiều vụ vi phạm đã bị phát hiện, xử lý nghiêm khắc với mức phạt rất nặng, nhưng tình trạng này vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Câu hỏi đặt ra là phạt, thậm chí là phạt nặng liệu có giúp vãn hồi trật tự trong khai thác?

Phạt nhằm đảm bảo quy định của pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường. Nhưng cần phải có những biện pháp phù hợp hơn để chúng ta có thể phát hiện sớm những vi phạm, từ đó chủ động ngăn chặn, hạn chế những phức tạp nảy sinh.

Theo kết quả kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm liên quan đến lĩnh vực tài nguyên, môi trường thời gian qua cho thấy hành vi khai thác khoáng sản trái phép diễn ra ở nhiều nơi và ở mức độ nghiêm trọng là do một số địa phương thiếu kiểm tra, chưa kiên quyết xử lý đối với các hành vi vi phạm trong khai thác khoáng sản. Tình trạng này cần phải được khắc phục sớm và triệt để.

Đến giữa năm 2023, tỉnh Thanh Hóa có 326 giấy phép khai thác khoáng sản và có 118 mỏ được cấp phép thăm dò, 123 mỏ được phê duyệt trữ lượng... Những con số cho thấy quy mô, mức độ khai khoáng ở Thanh Hóa rất lớn. Đồng nghĩa với con số này đòi hỏi phải có một lực lượng tương xứng để đảm bảo trật tự. Tuy nhiên, lực lượng cảnh sát môi trường và cán bộ chức năng ngành tài nguyên, môi trường là hữu hạn, vì thế rất cần sự chủ động vào cuộc phát hiện sớm của chính quyền địa phương có mỏ. Đặc biệt là phải có biện pháp khuyến khích và bảo vệ người dân dám đấu tranh tố giác vi phạm, thì chúng ta mới sớm phát hiện được các vi phạm để xử lý.

Thái Minh