Triển khai thực hiện giáo dục STEM cấp tiểu học

Được triển khai thí điểm tại Thanh Hóa từ năm học 2023-2024, giáo dục STEM hiện được các địa phương tích cực triển khai và được Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Thanh Hóa khuyến khích thực hiện đối với các đơn vị đủ điều kiện. Giáo dục STEM được kỳ vọng sẽ mang lại “làn gió mới” giúp đổi mới phương pháp dạy và học theo chương trình mới.

Phòng GD&ĐT TP Thanh Hóa tập huấn việc thực hiện giáo dục STEM cho cán bộ quản lý, giáo viên.

STEM là cụm từ viết tắt của hình thức giáo dục mới, với sự kết hợp của 4 lĩnh vực, bao gồm: Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering) và Toán học (Mathematics). Mô hình STEM góp phần đào tạo thế hệ học sinh bắt nhịp xu hướng của cách mạng công nghiệp 4.0, biết tư duy tổng hợp và tạo ra được những sản phẩm nhỏ, xinh từ chính những bài học được tiếp thu.

Đây là phương thức giáo dục tích hợp liên môn thông qua thực hành, ứng dụng lý thuyết đã học, đề cao việc hình thành và phát triển năng lực giải quyết vấn đề. Học sinh được trang bị kiến thức khoa học gắn liền ứng dụng thực tiễn. Tùy vào đặc thù từng môn học và điều kiện cơ sở vật chất, các trường lựa chọn hình thức tổ chức giáo dục STEM phù hợp, như: dạy môn khoa học theo bài học STEM, tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM, tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học - kỹ thuật.

Ở giai đoạn 1, trong năm học 2023-2024, Sở GD&ĐT Thanh Hóa chỉ định 5 đơn vị thực hiện thí điểm gồm: TP Thanh Hóa, các huyện Quảng Xương, Thọ Xuân, Thường Xuân và Thạch Thành. Các đơn vị xây dựng kế hoạch triển khai đến ít nhất 5 cơ sở giáo dục tiểu học trên địa bàn tham gia thí điểm theo nguyên tắc chọn đa dạng về vùng miền, điều kiện cơ sở vật chất, giáo viên, học sinh. Giai đoạn 2, từ năm học 2024-2025 sẽ triển khai thực hiện đến tất cả các cơ sở giáo dục tiểu học trên địa bàn toàn tỉnh, bảo đảm chất lượng và yêu cầu theo quy định.

Là một trong 2 huyện miền núi của tỉnh được lựa chọn tổ chức thực hiện giáo dục STEM, huyện Thường Xuân đã lựa chọn 5 đơn vị trường học thí điểm thực hiện và tổ chức tập huấn cho cán bộ quản lý, giáo viên các nhà trường được lựa chọn và cán bộ quản lý tất cả các trường tiểu học trên địa bàn. Anh Trịnh Ngọc Sơn, viên chức Phòng GD&ĐT huyện Thường Xuân, chia sẻ: Với phương châm tận dụng tối đa nguyên vật liệu tự nhiên, bộ đồ dùng học tập sẵn có để khuyến khích, hướng dẫn học sinh tạo ra các sản phẩm từ bài học. Tuy nhiên, là huyện miền núi còn nhiều khó khăn, trình độ giáo viên, việc nói và hiểu tiếng phổ thông của học sinh vùng sâu, vùng xa còn nhiều hạn chế... do đó, ngành sẽ cần nhiều nỗ lực để có thể thực hiện tốt mục tiêu đề ra khi thực hiện giáo dục STEM.

Cô Nguyễn Thị Hà, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thị trấn Thường Xuân (huyện Thường Xuân), cho biết: Triển khai mô hình, nhà trường đã tổ chức tuyên truyền rộng rãi để giáo viên, học sinh, phụ huynh hiểu đúng vị trí, vai trò, ý nghĩa của giáo dục STEM. Nhà trường cũng đã xây dựng kế hoạch và tổ chức lựa chọn các chủ đề giáo dục STEM ít nhất 2 chủ đề/học kỳ/năm và tổ chức được 1 ngày hội STEM chung cho toàn trường với chủ đề: “Vui tết Trung thu”. Để tổ chức ngày hội STEM, nhà trường hỗ trợ mỗi lớp một khoản kinh phí nhỏ, các lớp cũng kêu gọi thêm xã hội hóa từ phụ huynh học sinh các loại hoa quả, đồ dùng sẵn có để các em học sinh tự làm đồ chơi, thiết kế các mô hình học tập từ những vật liệu từ thiên nhiên, tự bày mâm cỗ Trung thu, làm đèn ông sao và thuyết trình về ý tưởng của lớp mình.

5 trường tiểu học tại TP Thanh Hóa cũng đã làm tốt công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh về vị trí, vai trò và ý nghĩa của giáo dục STEM trong thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Tại Trường Tiểu học Ba Đình (TP Thanh Hóa), mặc dù xây dựng kế hoạch dạy học STEM bắt đầu từ tháng 10-2023, tuy nhiên, nhà trường đã tổ chức được nhiều mô hình STEM, góc STEM trong thư viện, góc lớp có giá để học sinh trưng bày sản phẩm STEM do các thành viên trong lớp tự tay làm ra...

Cô Lê Thị Huyền, Phó hiệu trưởng Trường Tiểu học Ba Đình, chia sẻ: Các thầy, cô giáo, học sinh và phụ huynh rất hào hứng với việc thực hiện giáo dục STEM trong nhà trường. Thực hiện bài học STEM, ngày hội STEM, hoạt động nghiên cứu khoa học mang “màu sắc” STEM, học sinh vừa học, vừa chơi giúp giảm áp lực và nâng cao khả năng tiếp thu, ghi nhớ, vận dụng, sáng tạo từ bài học.

“Việc triển khai giáo dục STEM trong các nhà trường đã và đang thúc đẩy khả năng, tư duy sáng tạo của học sinh, đem đến cho các em môi trường, phương thức giáo dục tiên tiến, để các em có thể tự tin khám phá và phát triển năng lực bản thân một cách toàn diện. Do vậy, phòng đã tổ chức tập huấn cho tất cả các trường học trên toàn thành phố; chỉ đạo các nhà trường tích cực tiếp thu, chuẩn bị các điều kiện tốt nhất để đồng loạt áp dụng mô hình giáo dục STEM trong các trường tiểu học từ năm học 2024-2025” - bà Phạm Thị Như, Phó trưởng Phòng GD&ĐT TP Thanh Hóa, cho biết.

Từ những hiệu quả bước đầu mang lại, Sở GD&ĐT đã chỉ đạo phòng GD&ĐT các địa phương xây dựng kế hoạch, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng giáo viên, hướng dẫn, hỗ trợ, kiểm tra đánh giá quá trình tổ chức thực hiện tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn; kịp thời tuyên dương khen thưởng các cá nhân, tập thể điển hình; tăng cường công tác tuyên truyền để tạo sự đồng thuận, huy động nguồn lực cộng đồng triển khai thực hiện hiệu quả giáo dục STEM trong Chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học.

Đối với cơ sở giáo dục, Sở GD&ĐT cũng đã yêu cầu xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường có tích hợp việc tổ chức thực hiện giáo dục STEM theo các hình thức linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế về cơ sở vật chất của nhà trường và của học sinh, cha mẹ học sinh, chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị theo quy định của các văn bản hiện hành về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học đáp ứng các yêu cầu tổ chức hoạt động giáo dục STEM.

Bài và ảnh: Linh Hương