Tìm hiểu “các bước” để một ứng cử viên trở thành tổng thống Mỹ

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris (phải) và cựu Tổng thống Donald Trump trong cuộc tranh luận trực tiếp ở Philadelphia (Mỹ), ngày 10/9/2024. (Ảnh: IRNA/TTXVN)

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra bốn năm một lần vào thứ Ba đầu tiên của tháng 11. Cuộc bầu cử tổng thống tới đây sẽ diễn ra vào ngày 5/11/2024.

Quy trình “điển hình”

Theo trang web USAGov, quá trình bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra mất gần hai năm. Dưới đây là một quy trình “điển hình”:

Mùa Xuân năm trước cuộc bầu cử: Các ứng cử viên đăng ký với Ủy ban Bầu cử Liên bang để tranh cử tổng thống. Mặc dù không có thời hạn đăng ký liên bang, nhưng vẫn có những yêu cầu khác. Tiếp đó, các ứng cử viên tuyên bố ý định tranh cử của mình.

Mùa Hè của năm trước cuộc bầu cử cho đến mùa Xuân của năm bầu cử sẽ là khoảng thời gian diễn ra các cuộc tranh luận sơ bộ và họp kín. Sau đó các tiểu bang và đảng phái tổ chức bầu cử sơ bộ và họp kín. Khoảng thời gian này diễn ra từ tháng Một đến tháng Sáu của năm bầu cử.

Từ tháng Bảy đến đầu tháng Chín, các đảng tổ chức đại hội đề cử để chọn ứng cử viên tổng thống. Ngay trước hoặc trong đại hội, ứng cử viên tổng thống sẽ công bố ứng cử viên phó Tổng thống.

Các ứng cử viên sẽ tham gia màn tranh luận của cuộc bầu cử tổng thống trong tháng Chín và tháng Mười. Vào đầu tháng 11, ngày bầu cử sẽ là Thứ Ba đầu tiên, sau Thứ Hai đầu tiên của tháng.

Các cử tri bỏ phiếu bầu tổng thống trong Đại cử tri đoàn vào tháng 12. Tiếp đó ,Quốc hội kiểm phiếu đại cử tri vào đầu tháng Một của năm dương lịch tiếp theo.

Tổng thống sẽ nhậm chức vào ngày 20/1.

Yêu cầu hiến pháp với ứng cử viên

Hiến pháp Mỹ quy định tổng thống phải là công dân sinh ra tại Mỹ, ít nhất 35 tuổi và đã là công dân Mỹ trong 14 năm.

Bất kỳ ai đáp ứng các yêu cầu trên đều có thể tuyên bố ứng cử tổng thống Mỹ.

Khi một ứng cử viên gây quỹ hoặc chi hơn 5.000 USD cho chiến dịch của mình, họ phải đăng ký với Ủy ban Bầu cử Liên bang.

Bầu cử sơ bộ và họp kín

Bầu cử sơ bộ và họp kín là hai cách mọi người giúp các tiểu bang và đảng phái chính trị lựa chọn ứng cử viên tổng thống.

Hầu hết các tiểu bang tổ chức bầu cử sơ bộ 6-9 tháng trước cuộc bầu cử tổng thống. Các cử tri bầu cử sơ bộ chọn ứng cử viên ưa thích của mình một cách ẩn danh bằng cách bỏ phiếu kín. Tiểu bang nơi tổ chức bầu cử sơ bộ sẽ tính đến kết quả bỏ phiếu để trao đại biểu cho những người chiến thắng.

Một số tiểu bang tổ chức họp kín trong những tháng trước cuộc bầu cử tổng thống. Họp kín là các cuộc họp do các đảng phái chính trị điều hành, được tổ chức ở cấp quận, huyện hoặc khu vực bỏ phiếu.

Một số cuộc họp kín chọn ứng cử viên bằng cách bỏ phiếu kín. Những cuộc họp kín khác yêu cầu những người tham gia chia thành các nhóm theo ứng cử viên mà họ ủng hộ.

Đại hội toàn quốc

Các đảng phái chính trị tổ chức các đại hội toàn quốc để lựa chọn ứng cử viên tổng thống và phó tổng thống.

Để trở thành ứng cử viên tổng thống, ứng cử viên thường phải giành được đa số đại biểu. Ứng viên thường được lựa chọn qua các cuộc bầu cử sơ bộ và họp kín của đảng.

Các đại biểu tiểu bang đến Đại hội toàn quốc để xác nhận lựa chọn ứng cử viên của họ bằng cách bỏ phiếu. Nhưng nếu không có ứng cử viên nào giành được đa số đại biểu của đảng trong cuộc bầu cử sơ bộ và họp kín, các đại biểu đại hội sẽ chọn người được đề cử, với các vòng bỏ phiếu bổ sung.

Tại Đại hội, ứng cử viên tổng thống sẽ chính thức công bố ai sẽ cùng tranh cử chức phó Tổng thống.

Bầu cử tổng thống

Người dân Mỹ bỏ phiếu bầu tổng thống và phó tổng thống trong cuộc tổng tuyển cử được tiến hành bốn năm một lần.

Các đảng lớn đề cử ứng cử viên tổng thống và phó tổng thống tại Đại hội toàn quốc của đảng mình. Tên của các ứng cử viên sẽ được liệt kê trên lá phiếu bầu cử chung.

Ứng cử viên từ các đảng phái nhỏ và các ứng cử viên độc lập có thể không có đại hội toàn quốc, nhưng họ có thể có tên trên lá phiếu theo từng tiểu bang, nếu họ đáp ứng các yêu cầu đủ điều kiện.

Trong cuộc bầu cử tổng thống, những công dân đã đăng ký có thể: Bỏ phiếu ngay cả khi họ không bỏ phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ tại tiểu bang của mình; bỏ phiếu cho bất kỳ ứng cử viên nào, bất kể họ đã đăng ký theo đảng nào hay họ từng bỏ phiếu cho ai trước đây.

Hầu hết mọi người đều bỏ phiếu vào Ngày Bầu cử, tức là Thứ Ba đầu tiên sau Thứ Hai đầu tiên của tháng 11.

Tùy thuộc vào nơi bạn sống, thời gian bỏ phiếu có thể được gia hạn để tiến hành bỏ phiếu vắng mặt và bỏ phiếu qua thư, hay bỏ phiếu sớm.

Đại cử tri đoàn

Đại cử tri đoàn quyết định ai sẽ được bầu làm tổng thống và phó tổng thống Mỹ. Đại cử tri đoàn là một quá trình bao gồm: Lựa chọn cử tri; Cuộc họp của các cử tri bỏ phiếu bầu tổng thống và phó tổng thống; Việc kiểm phiếu của đại cử tri do Quốc hội thực hiện.

Tổng thống và phó tổng thống Mỹ không do công dân bầu trực tiếp. Thay vào đó, họ được chọn thông qua quy trình của Đại cử tri đoàn.

Sau khi công dân bỏ phiếu bầu tổng thống, phiếu bầu của họ sẽ được chuyển đến cuộc kiểm phiếu toàn tiểu bang. Ở 48 tiểu bang và Washington D.C., người chiến thắng sẽ nhận được tất cả phiếu đại cử tri cho tiểu bang đó. Các tiểu bang Maine và Nebraska phân bổ đại cử tri của họ theo tỷ lệ.

Một ứng cử viên cần có phiếu bầu của ít nhất 270 đại cử tri - hơn một nửa số đại cử tri - để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống.

Trong hầu hết các trường hợp, người chiến thắng dự kiến sẽ được công bố vào đêm bầu cử vào tháng 11 sau cuộc bỏ phiếu.

Nhưng cuộc bỏ phiếu của Đại cử tri đoàn thực sự diễn ra vào giữa tháng 12 khi các đại cử tri họp tại tiểu bang của mình.

Mặc dù Hiến pháp Mỹ không yêu cầu cử tri phải bỏ phiếu cho ứng cử viên được bầu bằng phiếu phổ thông của tiểu bang mình, nhưng một số tiểu bang vẫn yêu cầu.

Cử tri hiếm hoi bỏ phiếu cho người khác có thể bị phạt, bị loại và thay bằng cử tri thay thế. Họ thậm chí có thể bị tiểu bang của mình truy tố./.

Theo TTXVN