Tổng thống Israel tìm cách tháo gỡ bế tắc sau bầu cử quốc hội

Ngày 22/9, Tổng thống Israel Reuven Rivlin bắt đầu tiến hành tham khảo ý kiến của các đảng trúng cử trong cuộc bầu cử quốc hội được tổ chức ngày 17/9 nhằm tiến tới chỉ định nhân vật đứng ra thành lập chính phủ mới.

Tổng thống Israel Reuven Rivlin (giữa) trong cuộc họp tham vấn với các thành viên đảng Xanh-Trắng tại Jerusalem ngày 22/9/2019. (Ảnh: THX/TTXVN)

Trong tuyên bố mới nhất, Tổng thống Rivlin cho biết sẽ chỉ định ông Benny Gantz hoặc Thủ tướng Benjamin Netanyahu đứng ra thành lập chính phủ mới. Bên cạnh đó, trong cuộc họp tham vấn với đảng Xanh-Trắng, Tổng thống Rivlin nói chính phủ tiếp theo phải bao gồm cả đảng liên minh Xanh-Trắng và Likud nếu Israel muốn tránh bầu cử lần ba.

Ông Rivlin nói “tất cả chúng ta hiểu rằng một chính phủ ổn định, chính phủ giúp ngăn chặn khả năng phải tiến hành bầu cử lần thứ ba trong một năm, là chính phủ sẽ cần bao gồm cả hai đảng lớn nhất.”

Kết quả cuộc bầu cử quốc hội vừa qua dẫn tới cả phe cánh hữu và phe trung tả đều không giành được đa số ghế trong quốc hội.

Đảng liên minh Xanh-Trắng của cựu Tổng tham trưởng quân đội, ông Benny-Gantz giành được 33 ghế, đảng Likud của Thủ tướng Benjamin Netanyahu có 31 ghế, đảng Joint-List của người Arab bất ngờ giành được 13 ghế, đảng Shas nhận 9 ghế, đảng Yirael-Beiteinu của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Avigdor Lieberman và đảng UTJ cùng giành được 8 ghế, 7 ghế cho đảng Yamina, Công đảng và Gesher 6 ghế và liên minh Dân chủ 5 ghế.

Với kết quả này, khối đảng cánh hữu và tôn giáo (Likud, Shas, UTJ, Yamina) ủng hộ Thủ tướng Netanyahu giành được 55 ghế, trong khi khối trung tả giành được 57 ghế (gồm Xanh-Trắng, Công đảng và Gesher, liên minh Dân chủ và Joint-List), riêng đảng cánh hữu Yirael-Beiteinu giành được 8 ghế, qua đó cho phép ông Avigdor Lieberman giữ vai trò quan trọng trong việc ai sẽ được thành lập được chính phủ mới.

Ngày 19/9, Thủ tướng Netanyahu ngày 19/9 đã tập hợp tất cả các lãnh đạo đảng thuộc cánh hữu và tôn giáo ký thỏa thuận cam kết khối đảng này tiến hành đàm phán liên minh là một khối hợp nhất, với 55 ghế, tức loại bỏ khả năng có đảng nào đó trong khối này tham gia liên minh của ông Benny-Gantz.

Trong cuộc họp với Tổng thống Rivlin trong ngày 22/9, Bộ trưởng thuộc đảng Likud, ông Yariv Levin, thông báo với Tổng thống Rivlin đảng Likud giới thiệu ông Netanyahu làm ứng cử viên đứng ra thành lập chính phủ mới.

Ông Levin đồng ý với đánh giá của Tổng thống Rivlin rằng Israel cần tránh phải tiến hành bầu cử lần ba, đồng thời bày tỏ quan điểm muốn một “chính phủ thống nhất mở rộng” bao gồm Likud và các đảng cánh hữu-tôn giáo ủng hộ Thủ tướng Netanyhu kết hợp với đảng liên minh Xanh-Trắng của ông Benny Gantz.

Đại diện lãnh đạo liên minh Xanh-Trắng, đã giới thiệu Chủ tịch đảng này, ông Benny Gantz đứng ra thành lập chính phủ mới, không ủng hộ tham gia chính phủ thống nhất mở rộng với đảng Likud.

Nghị sỹ Moshe Yaalon, thành viên lãnh đạo Xanh-Trắng, cho biết đảng này mời tất cả các đảng của người Do Thái gia nhập để thành lập chính phủ mới. Trong khi đó, Đảng Joint-List của người Arab ủng hộ giới thiệu ông Benny Gantz đứng ra thành lập chính phủ mới.

Lãnh đạo đảng Joint-List, ông Ayman Odeh nói ủng hộ ông Gantz vì muốn loại ông Netanyahu khỏi ghế thủ tướng. Ông Avigdor Liberman, Chủ tịch đảng cánh hữu Yisrael Beytenu, tuyên bố sẽ không giới thiệu Thủ tướng Netanyahu hay ông Benny Gantz đứng ra thành lập chính phủ mới.

Ông Liberman nói không giới thiệu ông Netanyahu vì thỏa thuận của đảng Likud với các đảng Do Thái giáo chính thống về vệc các đảng này cùng tham gia vào chính phủ do đảng Likud của ông Netanyahu lãnh đạo.

Ông Lieberman không ủng hộ ông Gantz vì ông Gantz duy trì “lựa chọn mở” về thành lập chính phủ với đảng Do Thái giáo chính thống hoặc đảng cánh tả Joint-List của người Arab tại Israel.

Do được đảng Joint-List ủng hộ nên ông Gantz tập hợp được 57 nghị sỹ giới thiệu ông đứng ra thành lập chính phủ mới, trong khi có 55 nghị sỹ ủng hộ Thủ tướng Netanyahu tiếp tục thành lập chính phủ mới.

Ứng cử viên được Tổng thống chỉ định đứng ra thành lập chính phủ mới cần hội đủ ủng hộ của ít nhất 61/120 nghị sỹ trong quốc hội.

Do ông Lieberman không ủng hộ ông Netanyahu lẫn ông Gantz, chỉ ủng hộ thành lập chính phủ thống nhất mở rộng-dân tộc-tự do bao gồm đảng Yisrael Beytenu, Likud (không có ông Netanyahu) và Xanh-Trắng, do đó, cả ông Gantz lẫn ông Netanyahu tạm thời vẫn chưa hội đủ ít nhất 61/120 ghế để có thể thành lập chính phủ mới.

Chính trường Israel đang rơi vào tình trạng bế tắc khi tạm thời cả ông Benny Gantz và ông Benjamin Netanyahu chưa hội đủ ít nhất 61/120 ghế để có thể thành lập chính phủ mới.

Tổng thống Rivlin sẽ công bố quyết định người đứng ra thành lập chính phủ mới trong ít ngày tới, nhưng giới quan sát sở tại cho rằng cả ông Gantz và Netanyahu cho dù ai được chỉ định cũng sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong thành lập chính phủ mới./.

(TTXVN/Vietnam+)