Nông thôn mới - đổi mới diện mạo nông thôn (Bài cuối): Từ thành quả đến kỳ vọng

Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM đang có nhiều thay đổi sau khi sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp trên cả nước. Tuy nhiên, những thành quả to lớn mà tỉnh Thanh Hóa đạt được trong triển khai nhiệm vụ của nhiệm kỳ 2020-2025 đang tạo tiền đề cho sự kỳ vọng trong giai đoạn tới.

Phát triển tiêu chí sản xuất trong XDNTM ở xã Hồ Vương.

Từ sau sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, người dân thôn 12, xã Minh Sơn vẫn nỗ lực nâng cao các tiêu chí của thôn NTM kiểu mẫu. Từng là thôn miền núi với nhiều khó khăn, dân số phần lớn là đồng bào Mường nhưng toàn thôn đã không ngừng phấn đấu, biến vùng quê thành mẫu hình NTM cấp thôn ở huyện Ngọc Lặc cũ.

Theo người dân địa phương, từ những năm 2016, 2017, thôn 12 đã được xã Lam Sơn cũ chọn làm điểm XDNTM. Trên cơ sở hỗ trợ của chính quyền cấp huyện, cấp xã cùng các nguồn phân bổ, Nhân dân địa phương còn chung sức đồng lòng đóng góp kinh phí, hiến đất để mở rộng và kiên cố hóa các tuyến đường thôn, ngõ xóm.

Điểm nhấn ấn tượng nhất là thôn đã hình thành nên hệ thống hàng rào xanh bằng cây chè mạn dọc các tuyến đường, quanh vườn nhà dân... Hàng tháng, người dân địa phương đều tập trung dọn vệ sinh môi trường, chăm sóc cây xanh, cắt tỉa hàng rào xanh vuông vức và đồng bộ. Một không gian xanh - sạch - đẹp cùng lối sống xanh đã được tạo lập ở vùng quê miền núi, được nhiều đoàn trong tỉnh đến tham quan, học tập.

Theo Bí thư Chi bộ thôn 12 Phạm Quang Hùng, "toàn thôn đã có hơn 5,3km hàng rào xanh được chăm sóc thường xuyên. Nếu xây bằng tường gạch như ở nhiều nơi, thì tổng chi phí của người dân phải bỏ ra cũng khoảng 5 - 6 tỷ đồng, trong khi 3 đến 4 năm phải sơn lại, 10 năm có khi phải trát lại. Còn những bức tường cây xanh ở đây được bà con thiết lập với giá “không đồng”, được chăm sóc cắt tỉa thường xuyên nên tồn tại rất nhiều năm”.

Tiêu chí Văn hóa trong xây dựng thôn NTM kiểu mẫu cũng giúp thôn khôi phục được trò múa Pồn Pôông và các loại hình văn nghệ, liên tục luyện tập, biểu diễn trong các ngày vui của dân tộc, quê hương. Từ phong trào thể dục - thể thao hàng ngày giúp đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng cao. Kinh tế phát triển, những ngôi nhà khang trang ra đời góp phần tạo nên một diện mạo thôn nông thôn vùng cao trù phú, sạch đẹp.

Hàng rào xanh kiểu mẫu cùng diện mạo nông thôn tại thôn 12 xã miền núi Minh Sơn.

Nếu như gia đình là tế bào của xã hội, thì trong XDNTM việc tạo lập nên những bản làng đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu sẽ là gốc rễ tạo ra những xã, và trước đây còn là những huyện, rồi cả tỉnh phát triển toàn diện, văn minh giàu đẹp. Thống kê từ Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh Thanh Hóa, từ năm 2021 đến nay toàn tỉnh đã có 261 thôn, bản đạt chuẩn NTM, 598 thôn, bản đạt chuẩn NTM nâng cao. Giai đoạn từ năm 2021 đến trước thời điểm thành lập các xã mới khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Thanh Hóa đã huy động tổng nguồn lực hơn 29.914 tỷ đồng cho XDNTM. Trong đó, vốn huy động từ cộng đồng dân cư chiếm 14,8%, còn lại là các chương trình hỗ trợ từ Trung ương, cấp tỉnh, huyện cũ, xã và các nguồn huy động hợp pháp khác.

Từ các nguồn lực cùng sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng góp sức của các tầng lớp Nhân dân, Thanh Hóa đã gặt hái được thành quả to lớn trong thực hiện chương trình. Chỉ tính riêng khoảng thời gian từ đầu năm 2025 đến nay, Thanh Hóa có thêm 2 huyện, 14 xã và 15 thôn đạt chuẩn NTM; 2 huyện và 11 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 8 xã và 60 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 39 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó có 1 sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia. 5 năm qua, Thanh Hóa đã có 8 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ XDNTM; 64 xã và 261 thôn, bản đạt chuẩn NTM; 4 huyện và 103 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 31 xã, 598 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Diện mạo những vùng quê ngày càng đổi mới, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân ngày càng nâng cao. Lũy kế đến nay, tỉnh Thanh Hóa đã có 15 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ XDNTM; 374/449 xã, 831 thôn, bản miền núi đạt chuẩn NTM; 4 huyện, 125 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 33 xã, 629 thôn bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Sau khi bỏ đơn vị hành chính cấp huyện và thành lập các xã mới từ 1/7/2025, tỉnh đang triển khai những nhiệm vụ XDNTM phù hợp với điều kiện mới.

Theo Phó Chánh Văn phòng điều phối Chương trình XDNTM tỉnh Thanh Hóa Dương Văn Giang: "Trên cơ cở phân tích và căn cứ tình hình thực tế, chúng tôi đã tham mưu cho tỉnh những nhiệm vụ, giải pháp thực hiện cũng như điều chỉnh các chỉ tiêu phấn đấu cho giai đoạn mới. Trung ương cũng đang xây dựng bộ tiêu chí NTM các cấp độ cho giai đoạn 2026-2030 với nhiều thay đổi, đã có một số hướng dẫn mới, mà trọng tâm là xây dựng xã NTM hiện đại và tập trung cho XDNTM và NTM kiểu mẫu cấp thôn. Thanh Hóa chính là địa phương sáng tạo ra chương trình XDNTM cấp thôn với bộ tiêu chí riêng đầu tiên của cả nước, sau này được Trung ương nhân rộng ra toàn quốc. Việc XDNTM cấp thôn ở Thanh Hóa hiện đã đạt được nhiều thành quả, là cơ sở để tỉnh bứt phá trong thực hiện chương trình giai đoạn 2026-2030”.

Bài và ảnh: Linh Trường