Mô hình “Mỗi công dân - Một danh tính số”

Mới đây, Sở Khoa học và Công nghệ đã có Dự thảo Kế hoạch triển khai phong trào “Bình dân học vụ số” trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa trình Chủ tịch UBND tỉnh xem xét. Trong đó, mô hình “Mỗi công dân - Một danh tính số” nhằm lan tỏa kỹ năng số trong cộng đồng, với mục tiêu bảo đảm 100% công dân từ 16 tuổi có danh tính số và sử dụng ứng dụng VNeID, tài khoản ngân hàng số.

Các tổ CNSCĐ thị xã Bỉm Sơn đến từng hộ dân hỗ trợ cài đặt ứng dụng VNeID, chữ ký số cá nhân và các ứng dụng chuyển đổi số. Ảnh: Hoài Anh

Với mục tiêu lấy người dân làm trung tâm, lấy dữ liệu làm nền tảng, thị xã Bỉm Sơn đã và đang tích cực triển khai việc cài đặt và sử dụng ứng dụng VNeID, tài khoản ngân hàng số cho người dân. Đến nay, trên 99% dân số được cấp căn cước công dân gắn chíp (số còn lại chủ yếu là công dân địa phương đi làm ăn xa); 95,57% người dân được cài đặt mã định danh điện tử được kích hoạt mức độ 2, đảm bảo lộ trình thực hiện Đề án số 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030. Cùng với đó, 90% người dân có tài khoản ngân hàng và 75,2% người dân thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt.

Theo đánh giá của UBND thị xã Bỉm Sơn, khu phố 4, phường Lam Sơn là một trong những khu dân cư tiêu biểu trong việc thực hiện chuyển đổi số. Mỗi thành viên trong tổ công nghệ số cộng đồng (CNSCĐ) đã tập trung hướng dẫn người dân cài đặt, nắm bắt các kỹ năng sử dụng các nền tảng số, thanh toán không dùng tiền mặt và hỗ trợ cài định danh điện tử cá nhân. Đến nay, 100% công dân trong độ tuổi trưởng thành của khu phố đã cài định danh điện tử cá nhân, phần mềm BHXH trên điện thoại di động; 60,3% dân số độ trưởng thành cài đặt chữ ký số.

Ông Vũ Đình Kịp, bí thư chi bộ, tổ trưởng tổ CNSCĐ khu phố 4, phường Lam Sơn, cho biết: "Để đạt được những kết quả trên, tổ CNSCĐ khu phố đã vận dụng linh hoạt các hình thức, phối hợp cùng với tổ an ninh xã hội tham gia triển khai các hoạt động. Cùng với đó, khu phố đã huy động đoàn viên thanh niên tại địa phương tham gia cùng với tổ CNSCĐ đến từng hộ dân cài đặt ứng dụng VNeID, chữ ký số cá nhân và các ứng dụng chuyển đổi số cho Nhân dân. Đồng thời, phối hợp với các ngân hàng trên địa bàn thị xã và các đơn vị liên quan thực hiện hướng dẫn người dân, hộ kinh doanh, buôn bán trên địa bàn khu phố thực hiện cài đặt ứng dụng nền tảng số để giao dịch trên các sàn thương mại điện tử, mở tài khoản thanh toán điện tử. Đến nay, 100% hộ kinh doanh, cửa hàng buôn bán tại khu phố chấp nhận hình thức thanh toán điện tử".

Trong số những “điểm sáng” về chuyển đổi số trong cộng đồng còn phải kể đến các khu dân cư trên địa bàn xã Định Hưng (Yên Định). Đến nay 4/4 thôn của xã, gồm: Duyên Hy, Vệ Thôn, Hổ Thôn, Đồng Tình đều đã được công nhận là thôn thông minh. Cùng với việc thực hiện cài đặt chữ ký số cá nhân, định danh điện tử, việc tạo lập tài khoản ngân hàng cũng được địa phương đặc biệt chú trọng. Theo báo cáo của UBND xã, đến nay 100% các hộ kinh doanh, buôn bán trên địa bàn xã sử dụng mã QR, chấp nhận thanh toán không dùng tiền mặt; tỷ lệ người dân trong độ tuổi lao động có tài khoản ngân hàng đạt 83%. Chủ tịch UBND xã Định Hưng Lê Văn Cường cho biết: “Trong năm 2024, xã đã phối hợp với cán bộ, nhân viên các ngân hàng Agribank, Vietcombank đến tận nhà văn hóa các thôn để tuyên truyền, vận động và mở tài khoản miễn phí cho người dân. Các ngân hàng cũng đã hỗ trợ các hộ kinh doanh, buôn bán trên địa bàn xã tạo mã quét QRcode thanh toán điện tử. Chỉ sau một thời gian ngắn triển khai, việc thanh toán không dùng tiền mặt đã trở thành thói quen chi tiêu hàng ngày của người dân trên địa bàn xã. Cùng với đó, các ứng dụng hồ sơ sức khỏe điện tử, định danh điện tử VNeID đã được phổ cập, giúp người dân dễ dàng quản lý thông tin cá nhân và thuận tiện hơn khi thực hiện các thủ tục hành chính”.

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo chuyển đổi số tỉnh, tính đến hết tháng 3/2025, toàn tỉnh đã thu nhận và kích hoạt thành công hơn 2,2 triệu tài khoản định danh điện tử, riêng từ đầu năm đến nay đã kích hoạt được hơn 30 nghìn tài khoản. Về chữ ký số, đã cấp phát gần 538 nghìn chữ ký điện tử cho người dân, đạt tỷ lệ 26,3%. Về thanh toán không dùng tiền mặt, 26/26 huyện, thị xã, thành phố đã thực hiện chi trả không dùng tiền mặt cho các đối tượng hưởng chính sách an sinh xã hội, với tổng số đối tượng được cấp chi trả qua tài khoản là 45.158/53.571 người (đạt 84,3%). Về chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH, đã vận động và triển khai việc tiếp nhận không dùng tiền mặt cho 59.991/164.382 người (đạt 36,49%). Về thanh toán trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia, tỷ lệ hồ sơ thanh toán trực tuyến là gần 265.588/450.684 hồ sơ (đạt 58,93%). Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình xây dựng xã hội số trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số khó khăn như: hạ tầng tiện ích chưa phủ khắp, đồng bộ; một bộ phận người dân ngại thay đổi thói quen trong thanh toán không dùng tiền mặt; một số ứng dụng, nền tảng số dành cho người dân chưa thực sự thuận tiện...

Với quyết tâm mọi công dân từ 16 tuổi trở lên có đủ điều kiện đều có danh tính số, tài khoản số, các địa phương trên địa bàn tỉnh đã, đang nỗ lực đẩy mạnh công tác tuyên truyền về định danh điện tử, đồng thời hướng dẫn người dân cài đặt, sử dụng ứng dụng VNeID, cách thức đăng ký tài khoản trên Cổng dịch vụ công, thực hiện các dịch vụ công trực tuyến và tài khoản ngân hàng số. Đây được xem là nền tảng vững chắc để tỉnh Thanh Hóa triển khai có hiệu quả mô hình “Mỗi công dân - Một danh tính số” nói riêng, các nội dung phong trào “Bình dân học vụ số” nói chung trong thời gian tới.

Hoài Anh