Dòng họ một lòng theo Đảng

Ở xã biên giới Pù Nhi - nơi có gần 80% dân số là đồng bào Mông, người dân nơi đây tự hào vì có người con ưu tú là cụ Hơ Lão Tú và dòng họ Hơ một lòng theo Đảng.

Ông Hơ Dị Lênh, bí thư chi bộ, trưởng bản Cơm (xã Pù Nhi) dạy chữ cho con cháu họ Hơ.

Nhiều năm trước, đời sống đồng bào Mông ở đây vô cùng khó khăn, nhiều hủ tục. Nhưng rồi ánh sáng của cách mạng đã đến với Pù Nhi. Người mang ánh sáng về không ai khác chính là cụ Hơ Lão Tú ở bản Pha Đén. Sinh năm 1900, cụ Tú lớn lên trong chuỗi ngày đói ăn, đói chữ. Bước ngoặt đến vào năm 1949, khi cụ được cán bộ cách mạng vận động, giác ngộ, rồi gia nhập tổ chức cách mạng. Từ một nông dân nghèo, cụ trở thành “hạt giống đỏ” của bản làng.

Trong kháng chiến chống Pháp, cụ lập nhiều chiến công, đặc biệt trong các chiến dịch vận động tiễu phỉ, bảo vệ vùng biên, giữ an toàn cho lương thực, hậu cần phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ. Năm 1957, khi một bộ phận người Mông bị kẻ xấu dụ dỗ di cư sang Lào, cụ đã đứng ra vận động bà con ở lại.

Nhận thấy nguyên nhân sâu xa của nghèo đói là mù chữ, cụ đã tha thiết đề nghị Nhà nước cử giáo viên về dạy học. Năm 1963, Anh hùng Lao động, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Xuân Trạc tình nguyện lên Pù Nhi “gieo” chữ. Không bảng, không bàn, không phấn trắng, lớp học đầu tiên được lập ngay tại nhà cụ Tú, với 7 học sinh, chủ yếu là con cháu họ Hơ và họ Lâu. Không chỉ dạy chữ, thầy Trạc còn giúp đồng bào cắt tóc, giữ vệ sinh, từ bỏ hủ tục, chăm sóc sức khỏe.

Họ Hơ là một trong những dòng họ lớn ở xã Pù Nhi, với khoảng 350 hộ, hơn 600 nhân khẩu, chủ yếu sinh sống ở các bản: Cá Nọi, Cơm và Cá Tớp. Câu nói của cụ Tú: “Không có chữ như đi rừng không đuốc, không gậy” đến nay vẫn được khắc ghi trong tâm trí con cháu. Đó cũng chính là kim chỉ nam cho cả dòng họ vươn lên bằng con đường học vấn.

Ngồi bên hiên nhà gỗ, ông Hơ Giống Chứ, 82 tuổi, Trưởng họ Hơ, lặng lẽ nhìn về phía dãy núi trập trùng - nơi biên giới thiêng liêng của Tổ quốc. Gần 60 năm tuổi Đảng, ông Chứ luôn gương mẫu, giữ vững bản lĩnh, là chỗ dựa tinh thần cho cả dòng họ. “Ngày ấy, cả bản chỉ có vài người biết chữ. Nhưng cụ Tú bảo học để mở mắt, để biết mình nghèo vì đâu và thoát nghèo bằng cách nào”, ông Chứ kể lại.

Thế hệ ông còn có Hơ Nọ Tụa, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Pù Nhi, một cán bộ từng kiên cường trong “cuộc chiến” xóa bỏ cây thuốc phiện. Những năm 1990, khi còn là trưởng ban vận động xóa cây thuốc phiện, ông Tụa gặp phản ứng dữ dội từ người dân. Bởi khi ấy, thuốc phiện là kế sinh nhai duy nhất của nhiều hộ đồng bào Mông. Bế tắc, ông tìm đến cụ Hơ Lão Tú và nhận được lời khuyên: “Dân chưa thông thì phải kiên trì, cứng rắn là hỏng việc”. Từ đó, ông Tụa thay đổi cách làm, kiên trì giải thích, vận động. Dần dần, bà con hiểu ra, cùng nhau xóa bỏ cây độc.

Từ một đảng viên đầu tiên là cụ Hơ Lão Tú, đến nay dòng họ Hơ đã có 47 đảng viên, trong đó gần 30 người công tác trong lực lượng vũ trang. Hơn 70 con cháu của họ Hơ đã tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp và trở thành cán bộ, sĩ quan, công chức, giáo viên trên khắp các địa phương trong tỉnh.

Cụ Hơ Lão Tú qua đời năm 2004, thọ 104 tuổi. Trước lúc đi xa, cụ dặn lại con cháu: “Phải đoàn kết họ hàng, vận động bà con định cư, giữ gìn biên cương. Các con phải học, phải theo Đảng đến cùng”. Câu nói ấy đã trở thành lời thề thiêng liêng của dòng họ. Hôm nay, Pù Nhi đã thay đổi rất nhiều và giữa dòng chảy đổi thay ấy, dòng họ Hơ vẫn âm thầm góp sức.

Bài và ảnh: Minh Tâm