Xã Nga Văn (Nga Sơn): Thu hồi đất khai hoang liệu đã đúng luật?

Các thửa đất khai hoang tại khu vực cồn Mã Soi.

Một số thửa đất nông nghiệp được người dân khai hoang, sử dụng từ nhiều năm nay, bỗng dưng UBND xã ban hành thông báo dừng sản xuất và thu hồi để bù vào đất cơ bản (đất được giao cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích sản xuất nông nghiệp) cho hộ khác, gây nên những mâu thuẫn giữa các hộ gia đình tại thôn 4, xã Nga Văn (Nga Sơn).

Theo phản ánh của người dân, chúng tôi về xã Nga Văn – xã đang tập trung hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới nâng cao. Trong đó, thực hiện quy hoạch xây dựng khuôn viên nghĩa trang làng Văn Lâm, có 881m2 đất cơ bản của hơn 10 hộ dân thôn 4 bị ảnh hưởng. UBND xã Nga Văn, làng Văn Lâm đã đề nghị thu hồi đất khai hoang tại khu vực cồn Mã Soi để bù vào phần đất cơ bản bị ảnh hưởng. Thế nhưng, một số hộ dân đang canh tác trên đất khai hoang lại không đồng tình với quyết định này, bởi họ cho rằng, việc thu hồi đất khai hoang của UBND xã Nga Văn chưa đúng quy định của pháp luật.

Ông Trịnh Trung Bảy, một hộ dân có đất khai hoang bị thu hồi, cho biết: Gia đình ông có 2 thửa đất khai hoang tại khu vực Mã Soi với diện tích hơn 250m2 được khai khẩn, canh tác hoa màu từ trước những năm 90. Quá trình canh tác, gia đình ông luôn chấp hành tốt quy định của địa phương, không lấn chiếm, không tranh chấp và đóng sản đầy đủ. Đến tháng 4-2018, ông nhận được thông báo từ trưởng làng Văn Lâm là đất đã bị thu hồi để đền bù cho hộ khác. Hơn nữa, diện tích đất nông nghiệp mà gia đình ông và một số hộ lân cận đang sử dụng là đất khai hoang, nhưng xã thì cho rằng đó là đất công ích 5% của xã. Mâu thuẫn ở chỗ là đối với diện tích đất tại cồn Mã Soi, mỗi vụ thu sản, người dân luôn đóng ở mức sản khai hoang chứ không phải sản thầu đất công ích 5%. Chẳng hạn, như vụ 10 năm 2018, tổng số sản mà hộ gia đình ông Bảy phải đóng đối với diện tích đất khai hoang ông đang canh tác là 361.000 đồng, tương ứng với 58,3 kg thóc, trong đó có sản của hơn 250m2 đất tại cồn Mã Soi. Băn khoăn về việc thu hồi đất tại cồn Mã Soi, ông Bảy đã có đơn khiếu nại gửi UBND xã Nga Văn.

Bà Trịnh Thị Nông, một hộ dân khác có đất khai hoang, khẳng định: Rõ ràng đất ở cồn Mã Soi là đất khai hoang. Trước đây, khu vực đó là một gò cao, nằm ngay cạnh nghĩa địa của làng, nhiều người ngại vào đó, nên cỏ dại mọc um tùm. Sau đó, chúng tôi đã tự ra khai hoang, đào đất, dùng xe bò chở đất, san lại bằng phẳng để canh tác, có nhà một thửa, nhà hai thửa, trong đó gia đình tôi có một thửa đất được sử dụng trồng ngô, lạc, thuốc lào... từ nhiều năm nay, chẳng xảy ra vấn đề gì. Xã đề nghị thu hồi đất để đền cho hộ khác để làm nghĩa trang, nhưng cách làm thiếu rõ ràng, dẫn đến những câu chuyện “cười ra nước mắt”. Như vừa rồi có hộ được đổi đất về ruộng nhà ông Bảy, họ đến trồng thuốc lào, nhưng ông Bảy bức xúc quá nhổ thuốc lào mang về tận nhà công an viên thôn 4 để giao lại. Bây giờ cả hai bên cùng khiếu nại, chẳng biết xã giải quyết thế nào cho hợp lý, hợp tình?

Trao đổi về vấn đề thu hồi đất tại khu vực cồn Mã Soi, ông Vũ Văn Thọ, Chủ tịch UBND xã Nga Văn cho biết: Tháng 1-2018, UBND xã Nga Văn đã gửi thông báo dừng sản xuất và thanh lý hợp đồng giao khoán cho 11 hộ gia đình để lấy đất đền bù cho các hộ có đất cơ bản nằm trong vùng quy hoạch xây dựng nghĩa trang, các hộ đều chấp hành. Riêng có gia đình ông Trịnh Văn Bảy và bà Trịnh Thị Nông không chấp hành, vẫn tiếp tục canh tác trên đất. UBND xã mời các hộ đến làm việc, thống nhất tạo điều kiện để các hộ thu hoạch xong hoa màu trên đất. UBND xã cùng với thôn đã mời các hộ có đất được chuyển đổi từ vùng quy hoạch nghĩa trang đến nhận đất để sản xuất, các hộ đã trồng hoa màu trên đất mới được giao, thế nhưng gia đình ông Bảy phá hoa màu của các hộ với lý do cho rằng UBND xã thu hồi đất khai hoang là sai thẩm quyền. UBND xã đã nhiều lần đối thoại, hòa giải, vận động về nội dung này và những tưởng sự việc đã được giải quyết.

Ông Thọ cũng khẳng định: Việc thu hồi đất tại khu vực cồn Mã Soi là hoàn toàn đúng quy định của pháp luật.

Tại Công văn số 41/CV-UBND ngày 3-12-2018 của UBND xã Nga Văn trả lời đơn khiếu nại của ông Trịnh Trung Bảy có ghi: Hai thửa đất gia đình ông Bảy đang canh tác thuộc quỹ đất công ích do UBND xã quản lý, sử dụng, có hợp đồng giao khoán. Nay UBND xã có nhu cầu sử dụng nên đã thông báo dừng sản xuất và thanh lý hợp đồng là hoàn toàn đúng quy định. Đất thuộc quỹ đất công ích UBND xã quản lý nên không thuộc diện được đền bù.

Trong hồ sơ mà UBND xã Nga Văn cung cấp cho phóng viên, có hợp đồng giao khoán (đất công ích – loại đất khai phá) số 27/HĐGK ngày 27-10-2001 giữa UBND xã Nga Văn và đại diện hộ sử dụng đất là ông Trịnh Văn Bảy (tức Trịnh Trung Bảy). Một trong những căn cứ để thực hiện hợp đồng là Nghị quyết của HĐND xã Nga Văn khóa 16 kỳ họp thứ 2 ngày 5-8-2000 kiểm kê đất khai phá đưa vào hợp đồng. Trong hợp đồng có thể hiện: UBND xã thống nhất khoán gọn số diện tích tại các vị trí tờ bản đồ theo hạng đất với tổng diện tích 1.069m2, trong đó khu vực Mã Soi gồm 2 thửa 137m2 và 120m2, hạng đất D (quy thóc tương ứng với 5,4 kg và 4,8 kg). Tuy nhiên, điểm đáng lưu ý là trong danh sách này, không thể hiện số thửa, tờ bản đồ đối với từng diện tích giao khoán mà chỉ ghi chung ở xứ đồng Mã Soi. Trong hợp đồng này cũng không thể hiện thời hạn là bao lâu?!

Tìm hiểu thêm, chúng tôi được biết, việc đổi từ đất cơ bản sang đất khai hoang giữa các hộ tại khu vực này được chia làm nhiều đợt, thế nhưng UBND xã Nga Văn chỉ giao cho cán bộ thôn kiêm trưởng làng thực hiện, hồ sơ cũng như cách làm có phần không rõ ràng, thiếu khoa học. Đó cũng là một trong những lý do dẫn đến sự không thống nhất, đồng thuận cũng như bất bình của một số người dân trong thôn.

Theo quy định của pháp luật, việc xác định đất được coi là đất công ích hay đất khai hoang phải được thể hiện tại văn bản có thẩm quyền của cơ quan quản lý đất đai hoặc hồ sơ địa chính của mỗi địa phương qua các thời kỳ. Thế nhưng, trong trường hợp này, ngoài hợp đồng giao khoán từ năm 2001, UBND xã Nga Văn chưa đưa ra được căn cứ xác đáng chứng minh số thửa đất tại cồn Mã Soi là đất công ích, khiến cho hộ ông Bảy và một số hộ dân băn khoăn liệu việc thu hồi đất khai hoang của UBND xã Nga Văn đã áp dụng đúng các quy định của pháp luật?

Việt Hương