Đa dạng các giải pháp nâng cao chất lượng dân số

Xác định công tác dân số và phát triển là một trong những giải pháp để nâng cao chất lượng cuộc sống Nhân dân, thời gian qua Thanh Hoá đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dân số trong tình hình mới.

Một buổi sinh hoạt ngoại khoá về chuyên đề giáo dục giới tính ở tuổi vị thành niên tại Trường THCS Quảng Thành, tỉnh Thanh Hóa.

Từ đẩy mạnh tuyên truyền...

Có dịp tham gia buổi sinh hoạt ngoại khoá tại Trường THCS Quảng Thành, về chuyên đề giáo dục giới tính ở tuổi vị thành niên. Với cách nói chuyện gần gũi, dễ hiểu, các dẫn chứng dí dỏm, hài hước, những nội dung về giới tính đã được các báo cáo viên truyền đạt hiệu quả, thu hút sự quan tâm của các em học sinh. Đa số các em học sinh đều nhận xét, đây là một chương trình rất ý nghĩa, giúp chúng em có thêm kiến thức về sức khỏe sinh sản (SKSS) vị thành niên, thanh niên (VTN/TN).

Em Lê Thị Hoa, học sinh lớp 8, chia sẻ: Tuổi VTN là giai đoạn nhạy cảm với nhiều thay đổi về tâm sinh lý, nhất là về SKSS. Em rất mong có nhiều chương trình hay, bổ ích như thế này để chúng em có thêm nhiều kiến thức bảo vệ bản thân, xây dựng lối sống lành mạnh.

Tại các địa phương, các hoạt động tuyên truyền giáo dục về dân số và phát triển được tiến hành đồng bộ với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, như: Hội thảo, tổ chức Hội nghị nói chuyện chuyên đề, truyền thông đại chúng, sách, báo, tạp chí, tờ rơi, tờ gấp, panô, poster, băng zôn, tổ chức các hội thi, câu lạc bộ và sinh hoạt ngoại khoá... Các hoạt động này luôn được cải tiến và đa dạng hóa nhằm đạt hiệu quả ngày càng cao. Đặc biệt trong giai đoạn này, hình thức truyền thông qua mạng Internet qua các nền tảng số được ứng dụng rộng rãi như các trang Website, zalo, facebook, instagram... Nội dung tuyên truyền chủ yếu tập trung vào các đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác dân số trong giai đoạn mới, những vấn đề dân số: Mất cân bằng giới tính khi sinh, già hóa dân số, SKSS VTN/TN, sàng lọc trước sinh và sơ sinh, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, SKSS, KHHGĐ... Công tác phối hợp truyền thông được các ngành, các tổ chức đoàn thể, các địa phương quan tâm, nhiều mô hình được xây dựng và triển khai có hiệu quả như: Ban Tuyên giáo và Dân vận đã tổ chức triển khai quán triệt chủ trương chính sách dân số đến các cấp ủy đảng, lãnh đạo chính quyền đoàn thể các cấp. Đoàn Thanh niên với mô hình Câu lạc bộ gia đình trẻ, Câu lạc bộ SKSS VTN, Câu lạc bộ tiền hôn nhân; nhiều trường học trưng bày tranh, ảnh, tư liệu truyền thông về dân số, SKSS. Hội Phụ nữ với phong trào xây dựng Câu lạc bộ, tổ nhóm phụ nữ không sinh con thứ 3... Từ đó đã góp phần không nhỏ truyền tải các nội dung thông điệp tuyên truyền về công tác dân số đến đông đảo quần chúng Nhân dân.

Cán bộ Trạm Y tế Quảng Thọ, phường Sầm Sơn truyền thông chính sách dân số cho chị em phụ nữ trên địa bàn.

Xác định công tác dân số và phát triển là một trong những nhiệm vụ quan trọng, Trung tâm Y tế Sầm Sơn đã ban hành các văn bản chỉ đạo tăng cường thực hiện công tác dân số trong tình hình mới; đẩy mạnh triển khai thực hiện các đề án, chương trình về nâng cao chất lượng dân số, chỉ đạo việc thực hiện xây dựng và duy trì mô hình thôn không có người sinh con thứ 3 trở lên; tăng cường hoạt động truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng với nội dung và hình thức truyền thông đa dạng. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động trực tiếp tại cộng đồng thông qua đội ngũ cán bộ làm công tác dân số. Với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng", đội ngũ làm công tác dân số đã tập trung tuyên truyền để mọi người dân nắm được các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân số trong tình hình mới. Nhờ vậy làm chuyển biến mạnh mẽ nhận thức và thay đổi hành vi của người dân trong việc thực hiện các chính sách dân số và phát triển trên địa bàn.

Chị Nguyễn Vân Anh, khu phố Hưng Thông, phường Sầm Sơn chia sẻ: Khi mang thai tôi được nhân viên y tế xã tư vấn làm sàng lọc sơ sinh để biết được con mình có hoàn toàn phát triển bình thường hay không. Ngay sau khi sinh em bé, con tôi được cán bộ y tế lấy máu gót chân để xét nghiệm một số bệnh theo tư vấn của bác sĩ. Gia đình tôi rất mừng khi biết kết quả các chỉ số của con đều an toàn.

Chị Nguyễn Thị Hương, cộng tác viên dân số khu phố Hưng Thông, phường Sầm Sơn - người tích cực tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt các chủ trương, chính sách về dân số.

Cộng tác viên dân số khu phố Hưng Thông, phường Sầm Sơn Nguyễn Thị Hương chia sẻ: Chúng tôi luôn bám sát cơ sở để tuyên truyền, vận động cho người dân thực hiện tốt các chủ trương, chính sách về dân số và phát triển. Đồng thời, đẩy mạnh, mở rộng xã hội hóa cung cấp phương tiện tránh thai, hàng hóa và dịch vụ KHHGĐ, SKSS đến tận người dân.

Ông Nguyễn Văn Ngọc, Giám đốc Trung tâm Y tế Sầm Sơn, cho biết, để nâng cao chất lượng dân số trong thời gian tới, trung tâm tiếp tục phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác dân số và phát triển; củng cố mạng lưới và đổi mới phương thức cung cấp dịch vụ KHHGĐ để góp phần thực hiện tốt chính sách dân số. Đồng thời, thực hiện tốt các mô hình, đề án nâng cao chất lượng dân số; tăng cường phối hợp liên ngành nhằm thực hiện có hiệu quả các hoạt động liên quan đến dân số và phát triển.

... đến thực hiện hiệu quả các chương trình, đề án

Song song với công tác tuyên truyền, Chi cục Dân số tỉnh đã triển khai hiệu quả các chương trình, dự án, đề án nâng cao chất lượng dân số. Điển hình là đề án sàng lọc trước sinh và sơ sinh triển khai thực hiện trên địa bàn toàn tỉnh đã tạo được nhu cầu và chuyển đổi hành vi đối với nhân dân trong việc tiếp cận và tham gia các dịch vụ về sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh, góp phần quan trọng trong việc giảm thiểu tỷ lệ trẻ em sinh ra bị dị tật, dị dạng và tăng tỷ lệ trẻ em được can thiệp điều trị sớm các bệnh, tật bẩm sinh, từ đó góp phần nâng cao chất lượng dân số. Chi cục Dân số đã tổ chức 16 lớp tập huấn về kỹ năng truyền thông cho gần 1.000 cán bộ và cộng tác viên dân số. Phối hợp với Bệnh viện Phụ sản Trung ương và Bệnh viện Phụ sản tỉnh tổ chức 21 lớp đào tạo siêu âm cơ bản, nâng cao; tập huấn lấy mẫu máu gót chân trẻ sơ sinh cho hơn 1.000 bác sỹ. Giai đoạn 2017-2025 có 56.263 cháu được lấy mẫu máu gót chân để tiến hành các xét nghiệm, trong đó 1.156 trường hợp nghi ngờ mắc bệnh và được tư vấn khám và điều trị kịp thời. Trong chương trình đã có 152.489 bà mẹ mang thai được siêu âm sàng lọc trước sinh.

Với hoạt động Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân, các đơn vị đã tổ chức khám sức khỏe và tư vấn các nguy cơ sinh con khuyết tật, dị tật cho nam, nữ chuẩn bị kết hôn, tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ, nói chuyện chuyên đề và viết bài tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng. Mô hình đã nâng cao nhận thức cho các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương về công tác dân số, chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho những đối tượng trong độ tuổi VTN/TN; giúp cho những người chuẩn bị kết hôn nâng cao hiểu biết về kiến thức tâm lý cho cuộc sống vợ, chồng; phát hiện và điều trị sớm một số bệnh có ảnh hưởng đến tình dục, mang thai; thực hiện sinh đẻ có kế hoạch một cách hiệu quả và phòng ngừa các bệnh lý dị tật bẩm sinh cho đứa con trong tương lai, chuẩn bị cho người phụ nữ có điều kiện sức khỏe tốt nhất để mang thai và sinh đẻ an toàn; nâng cao trách nhiệm làm cha mẹ, nuôi con khỏe, dạy con ngoan...

Thực hiện đề án tăng cường tư vấn và cung cấp dịch vụ Dân số-KHHGĐ cho VTN/TN, đã nhân bản tờ rơi, xây dựng cụm pano, in sách, viết bài nội dung về SKSS/KHHGĐ, về tình bạn, tình yêu, tình dục an toàn lành mạnh, các biện pháp tránh thai phù hợp với lứa tuổi của VTN/TN; tổ chức sinh hoạt ngoại khóa cho học sinh các trường THCS và THPT trên địa bàn thụ hưởng đề án 2 lần sinh hoạt/CLB/năm... Từ đó, đã góp phần tác động quan trọng trong việc nâng cao nhận thức của các tầng lớp Nhân dân về thực hiện giảm sinh, chăm sóc SKSS, chăm sóc VTN/TN, người cao tuổi, kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, từng bước nâng cao chất lượng dân số.

Chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại xã Yên Thọ.

Thực hiện Chương trình Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, toàn tỉnh đã thành lập và hướng dẫn sinh hoạt tại 547 Câu lạc bộ “chăm sóc sức khỏe người cao tuổi”; tổ chức đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp cho cộng tác viên, tình nguyện viên, cán bộ y tế xã phụ trách công tác Dân số; tỷ lệ người cao tuổi trên địa bàn toàn tỉnh được khám sức khỏe định kỳ 1 lần/ năm đến nay đạt 75%.

Chương trình Nâng cao chất lượng dân số các dân tộc ít người tại cộng đồng đã tổ chức các hội nghị cung cấp thông tin cho lãnh đạo chính quyền, đoàn thể, người có uy tín trong cộng động, thành lập và duy trì sinh hoạt các câu lạc bộ về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống nhằm cung cấp các nội dung trọng tâm về chính sách dân số phù hợp với tập quán của người dân tộc thiểu số và miền núi từ đó thay đổi hành vi, sử dụng các dịch vụ về Dân số-KHHGĐ, nâng cao chất lượng dân số để góp phần thành công cho các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội địa phương, giữ vững ổn định chủ quyền đất nước...

Với việc triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, công tác dân số trên địa bàn tỉnh đạt nhiều kết quả đáng khích lệ, cơ bản đáp ứng yêu cầu công tác dân số và phát triển trong tình hình mới. Tuy nhiên, công tác dân số vẫn còn những khó khăn, thách thức: tỷ số giới tính khi sinh đang còn ở mức cao; mức sinh chênh lệch đáng kể giữa các vùng đối tượng; xuất hiện xu hướng mức sinh thấp; cơ cấu dân số có sự chuyển dịch sang cơ cấu dân số già... Ông Lê Bá Thắng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh cho biết, để giải quyết những khó khăn, thách thức, thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra không chỉ ngành dân số với những giải pháp đồng bộ mà còn cần có sự vào cuộc từ các cấp, ngành, địa phương, đơn vị triển khai các giải pháp toàn diện, đồng bộ nhằm giải quyết các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Điều chỉnh mức sinh nhằm đạt và duy trì mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng; thích ứng với già hoá dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.

Tô Hà