Chủ động ứng phó, thích ứng với biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu (BĐKH), cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường là vấn đề mang tính toàn cầu, là một trong những thách thức lớn đối với quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Trong giai đoạn hiện nay, chống BĐKH được xác định là nhiệm vụ cấp thiết đòi hỏi sự chủ động, tích cực và chung tay của toàn xã hội.

Cán bộ, chiến sĩ Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh tham gia dọn vệ sinh, thu gom rác thải bảo vệ môi trường trên địa bàn phường Hạc Thành.

Thanh Hóa là tỉnh nằm ở vùng Bắc Trung bộ, có đường bờ biển dài 102km, khu vực miền núi chiếm 70% diện tích, hằng năm thường xuyên chịu tác động của thiên tai, bão lũ làm thiệt hại về người và tài sản, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất và đời sống. Theo thống kê của ngành chức năng, những năm gần đây, thiệt hại do thiên tai, bão lũ gây ra trên địa bàn toàn tỉnh lên tới hàng nghìn tỷ đồng. Thiên tai cũng gây khó khăn về điều kiện ăn ở, vệ sinh môi trường, nguy cơ dịch bệnh cho Nhân dân vùng bị ảnh hưởng... Để ứng phó trước tác động của BĐKH, diễn biến thiên tai ngày càng phức tạp, khó lường như nắng nóng, hạn hán, rét đậm, rét hại, lũ ống, lũ quét..., các ngành, đơn vị, địa phương trong tỉnh đã tích cực, chủ động triển khai các hoạt động như: ban hành kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH; đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục nâng cao nhận thức về BĐKH, phòng chống thiên tai, tăng cường công tác bảo vệ môi trường (BVMT), quản lý khai thác tiết kiệm, hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên...

Ngoài ra, các hoạt động BVMT khu dân cư, thu gom rác thải, quy hoạch, quản lý nguồn tài nguyên, khoáng sản, các dự án nâng cấp, sửa chữa hồ, đập, nạo vét kênh mương; trồng rừng ngập mặn... cũng được ngành chức năng, các địa phương triển khai quyết liệt, hiệu quả; hoạt động hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới; Tháng hành động vì môi trường; Tuần lễ biển và hải đảo Việt Nam; Ngày Đại dương thế giới... được tổ chức thường niên thu hút đông đảo các tầng lớp Nhân dân tham gia. Đơn cử như hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới năm 2025 với chủ đề “Chống ô nhiễm nhựa”, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch hành động với nhiều nội dung, nhiệm vụ quan trọng được giao cho các ngành, đơn vị, địa phương triển khai thực hiện như: tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho các cấp, ban, ngành, tổ chức và các tầng lớp Nhân dân về tầm quan trọng trong công tác BVMT, tác hại của ô nhiễm nhựa, túi nilon đối với cuộc sống. Đặc biệt, tại lễ mít tinh hưởng ứng Tháng hành động vì môi trường và Ngày Môi trường thế giới năm 2025 do Trung ương Hội LHPN Việt Nam phối hợp với Hội LHPN tỉnh Thanh Hóa tổ chức, đại diện lãnh đạo Trung ương Hội LHPN Việt Nam và lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa cũng đã gửi tới cấp ủy, chính quyền, các tầng lớp Nhân dân nhiều thông điệp ý nghĩa nhằm lan tỏa những hành động đẹp về BVMT, chống rác thải nhựa, chống BĐKH. Đồng thời, thể hiện tinh thần chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ các giải pháp nhằm giảm thiểu rác thải nhựa, tăng cường tái chế và sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường, thích ứng với BĐKH.

Cùng với hoạt động trên, công tác giáo dục BĐKH cho học sinh, sinh viên cũng đã được cấp ủy, chính quyền, ngành chức năng quan tâm, chú trọng nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng phòng, chống, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra và thích ứng với BĐKH. Trong đó đáng chú ý là việc đưa vào vận hành Trung tâm Giáo dục BĐKH tại Trường Đại học Hồng Đức trong năm 2024. Theo thống kê, từ khi đưa vào vận hành đến nay, trung tâm đã thu hút hàng nghìn lượt học sinh, sinh viên của Trường Đại học Hồng Đức và 11 trường THPT trên địa bàn tỉnh đến học tập, trải nghiệm. Được biết, cùng với việc đưa vào vận hành Trung tâm Giáo dục BĐKH, Trường Đại học Hồng Đức là trường đại học đầu tiên và là một trong số ít trường đưa học phần “Đại cương về BĐKH” vào tất cả các chương trình đào tạo bậc đại học từ khóa tuyển sinh năm 2024...

Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành chức năng, bên cạnh kết quả đạt được, công tác ứng phó với BĐKH trên địa bàn tỉnh vẫn gặp nhiều khó khăn, thách thức, trong đó đáng chú ý là sự hỗ trợ, chung tay góp sức từ cộng đồng chưa cao. Hoạt động ứng phó với BĐKH ở nhiều địa phương có lúc, có nơi còn bị động, lúng túng; năng lực cảnh báo, dự báo thiên tai, giám sát BĐKH chưa đáp ứng yêu cầu; nhiều công trình, dự án ứng phó với BĐKH còn thiếu đồng bộ... Những tồn tại, hạn chế này đòi hỏi sự vào cuộc chủ động, tích cực hơn nữa từ phía cấp ủy, chính quyền, ngành chức năng và cả người dân. Trong đó cấp ủy, chính quyền, ngành chức năng cần rà soát, xây dựng, triển khai phương án, nhiệm vụ ứng phó với BĐKH phù hợp, nhằm hạn chế tối đa ảnh hưởng tiêu cực do BĐKH gây ra. Mỗi người dân, cơ sở sản xuất, kinh doanh nâng cao ý thức, trách nhiệm trong BVMT và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên bảo đảm cho sự phát triển ổn định, bền vững. Ngoài ra, công tác giáo dục BĐKH cũng cần được chú trọng và tạo sức lan tỏa hơn nữa. Thực tế, nếu ngay từ những ngày đầu cắp sách đến trường các em học sinh, sinh viên có ý thức BVMT và nhận thấy trách nhiệm, thách thức của vấn đề tài nguyên và môi trường đối với tương lai của chính mình, chắc chắn rằng các em sẽ là những tuyên truyền viên tích cực cho người thân và cộng đồng về vai trò, ý nghĩa của BVMT cùng những hành động tích cực nhằm ngăn chặn các thảm họa do BĐKH và tàn phá môi trường gây ra.

Bài và ảnh: Phong Sắc