Thực hiện Công ước Di sản Thế giới: Cơ hội cho Việt Nam thể hiện trách nhiệm quốc tế

Theo thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Đoàn Giám sát phản hồi Trung tâm Di sản Thế giới và Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế về công tác bảo tồn, phát huy giá trị Di sản Thế giới Vịnh Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh - Quần đảo Cát Bà, thành phố Hải Phòng (WHC-IUCN) vừa kết thúc chuyến làm việc tại Việt Nam từ ngày 10-16/3.

Du thuyền hoạt động trên khu vực vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Đáng chú ý, sau chương trình làm việc, đoàn công tác đã có nhiều khuyến nghị thực tiễn dành cho điểm đến di sản thế giới liên tỉnh đầu tiên của Việt Nam này.

Cơ hội phát huy Giá trị Nổi bật toàn cầu

Có một thực tế, dù di sản vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà là một quần thể, song nơi đây nhiều năm qua đã tồn tại ranh giới quản lý giữa Quảng Ninh-Hải Phòng, gây khó cho hoạt động du lịch tàu biển và du khách. Để “phá băng” nghịch lý này, giúp hai địa phương sớm “liền một dải,” phát huy giá trị Di sản Thế giới, các chuyên gia cho rằng giải pháp căn cơ chính là thống nhất về quản lý – một bất cập đã tồn tại hơn chục năm trong lòng di sản.

Về thực tế vấn đề này, sau gần một tuần làm việc với các cơ quan, tổ chức, địa phương, đại diện Trung tâm Di sản Thế giới (WHC), bà Luba Janikova cho biết Đoàn Giám sát ghi nhận sự khó khăn, phức tạp trong công tác phối hợp quản lý di sản thế giới liên tỉnh đầu tiên tại Việt Nam, cũng như thách thức trong quá trình đảm bảo sự cân bằng, hài hòa giữa bảo tồn và phát triển. Bà Luba Janikova khẳng định đây là bài toán khó không chỉ đối với Việt Nam mà với tất cả các di sản trên thế giới nói chung.

Đồng tình với những ý kiến của bà Luba Janikova, đại diện Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN), ông Amran Hamzah nhận định mặc dù công tác phối hợp giữa các địa phương, các cơ quan để bảo tồn, phát huy giá trị di sản thế giới gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhưng đây là cơ hội tốt để Việt Nam thể hiện nghĩa vụ, trách nhiệm quốc tế của mình trong quá trình thực hiện Công ước Di sản Thế giới, trong đó có việc gìn giữ, phát huy hiệu quả Giá trị Nổi bật toàn cầu (OUV) của di sản liên tỉnh này.

Ông Amran Hamzah khuyến nghị Việt Nam cần thường xuyên thông tin, cập nhật đến Trung tâm Di sản Thế giới và các cơ quan chức năng của UNESCO về các dự án phát triển đã, đang hoặc dự kiến trong kế hoạch thực hiện tại các khu vực của Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà; chú trọng áp dụng các quy định, hướng dẫn liên quan của UNESCO trong quá trình hoạch định, triển khai dự án.

Cảng tàu khách Quốc tế là nơi dừng chân của lượng lớn khách ngoại đến Quảng Ninh. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Đại diện IUCN cũng khuyến nghị các địa phương quan tâm, áp dụng các công cụ quan trọng như Đánh giá Môi trường Chiến lược (SEA), Đánh giá tác động môi trường (EIA), Đánh giá tác động di sản (HIA) không chỉ trong quá trình hoạch định, triển khai mà còn sau khi dự án hoàn tất để đánh giá tác động tổng quan đối với di sản...

Với đánh giá sức tải về khách du lịch, Đoàn Giám sát phản hồi kiến nghị Việt Nam quan tâm, xây dựng đánh giá sức tải về khách du lịch trên tổng thể toàn bộ khu vực di sản, trong đó quan tâm cả các đánh giá hữu hình và vô hình ảnh hưởng đến khách du lịch khi lựa chọn đến di sản để có các giải pháp phù hợp.

Không đánh đổi kinh tế lấy môi trường, di sản

Trước ý kiến của các chuyên gia Đoàn Giám sát, lãnh đạo các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh và thành phố Hải Phòng, lãnh đạo Cục Di sản văn hóa khẳng định tuân thủ hướng dẫn của Công ước Di sản Thế giới; hoàn thiện hệ thống quy định pháp luật của Việt Nam, đặc biệt là Luật Di sản văn hóa mới được Quốc hội thông qua, cũng như các văn bản dưới luật đang xây dựng và sẽ được ban hành trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, các địa phương cũng xác nhận tuân thủ công tác bảo vệ môi trường; thu gom, xử lý nước thải; xây dựng, thực hiện các chiến lược, kế hoạch về phát triển du lịch bền vững; mở rộng các nghiên cứu, đánh giá về sức tải khách du lịch của toàn thể khu di sản, dựa vào đó là căn cứ cho các quyết định trong quá trình bảo tồn, phát huy giá trị; đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học về giá trị của di sản thế giới; đảm bảo bộ máy, nguồn lực cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị của Di sản Thế giới...

Vẻ đẹp hoang sơ trên những hòn đảo nhỏ. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Ghi nhận những đánh giá, khuyến nghị của Đoàn Giám sát phản hồi, đồng thời khẳng định đây là những nội dung quan trọng, đóng góp cho quá trình hoàn thiện công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, đặc biệt là các di sản thế giới được UNESCO công nhận tại Việt Nam, trong đó có Di sản Thế giới Vịnh Hạ Long-Quần đảo Cát Bà, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương đề nghị thành phố Hải Phòng, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ Đoàn Giám sát phản hồi hoàn thiện các báo cáo liên quan gửi Trung tâm Di sản Thế giới và Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế trong thời gian tới.

Thứ trưởng nhấn mạnh Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiếp tục làm việc, yêu cầu các địa phương nghiêm túc thực hiện các quy định của Công ước Di sản Thế giới, Hướng dẫn Thực hiện Công ước Di sản Thế giới, đặc biệt trong quá trình thực hiện các dự án phát triển.

Đặc biệt, lãnh đạo ngành khẳng định Chính phủ Việt Nam luôn quan tâm đến quá trình phát triển kinh tế-xã hội, dù đặt mục tiêu phát triển cao, tăng trưởng hai con số trong thời gian sắp tới, nhưng không vì thế mà đánh đổi phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, bảo tồn, phát huy giá trị các di sản, nhất là các di sản thế giới được UNESCO công nhận./.

Theo TTXVN