Nước mắt vùng đào

Gần một tuần qua, trên các cánh đồng chuyên canh đào cảnh nổi tiếng của xã Quảng Chính bỗng thưa vắng bóng người chăm sóc một cách bất thường. Màu xanh của tán đào chỉ trong ít ngày đã trở thành màu vàng úa, những cành cây đang khô dần...

Chị Hồ Thị Oánh ở thôn Phú Lương thất thần bên ruộng đào 150 cây chết khô khi đã đến năm thu hoạch.

Nhìn ruộng đào nhiều tháng cần mẫn chăm sóc đã chết rũ, chị Hồ Thị Oánh, ở thôn Phú Lương không khỏi ngậm ngùi, ứa trào nước mắt. Toàn bộ khu ruộng của gia đình và thuê thêm để mở rộng lên tới 3 sào, đều được chị trồng đào với tổng 150 gốc. Đến nay, 100% số cây đã chết không thể phục hồi. Người phụ nữ tuổi 51 đã mất chồng, gồng gánh nuôi 2 con lại không ngờ sau 3 năm chuyển đổi cây trồng từ lúa và rau màu sang cây đào, lại có ngày trắng tay.

“Tôi đã vay ngân hàng 180 triệu đồng để đầu tư trồng đào, đến nay cây đã 3 năm tuổi, đang chờ thu hoạch dịp Tết Nguyên đán tới để thu hồi vốn và trả nợ. Không ngờ sau đợt ngập lụt, cây lại chết hết, mọi hy vọng phát triển kinh tế, rồi tiền đầu tư lặt vặt như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và công sức coi như đổ sông, đổ biển. Sắp tới, tôi cũng chưa biết lấy tiền đâu để trả ngân hàng, bỗng nhiên lại nợ chồng nợ”, chị Oánh tâm tư.

Cũng theo chị Oánh, không chỉ thất thu ruộng đào, nếu trồng lứa mới phải sang đầu năm âm lịch. Trong ít ngày tới, gia đình còn mất thêm 2 đến 3 triệu đồng để thuê lao động cuốc gốc, cải tạo đất để trồng xen rau màu ngắn ngày và thuốc lào nhằm “gỡ gạc” lại chút thu nhập, quyết không để ruộng hoang.

Cùng khu đồng, gia đình ông Nguyễn Văn Vương cũng bị thiệt hại 4 sào đào từ 2 đến 3 năm tuổi, chuẩn bị đến năm xuất bán. Theo ông, toàn bộ 200 gốc sau đợt lụt cứ lụi dần rồi trút lá, nay chỉ còn khoảng 20 cây nhưng cũng đang có hiện tượng úa vàng, không biết có hồi phục hay không. Tổng thiệt hại của gia đình ước chừng 300 triệu đồng.

Được biết, thôn Phú Lương có 70 hộ chuyên canh đào cảnh, sau đợt lũ đều ít nhiều bị thiệt hại. Gia đình ít nhất cũng bị chết 20% số cây, rất nhiều hộ có 100% diện tích cây bị chết. Điển hình như gia đình anh Nguyễn Văn Đạt bị thiệt hại khoảng 400 cây đào đến năm thu hoạch, nếu tính trung bình 1,5 triệu đồng mỗi cây, cũng thiệt hại khoảng 600 triệu đồng. Gia đình anh Nguyễn Bá Cường có 6 sào, hiện đã chết khoảng 95% số cây. Gia đình anh Đào Xuân Lục cũng 6 sào, bị chết gần như toàn bộ. Có diện tích nhiều nhất thôn là gia đình anh Nguyễn Văn Thành với 10 sào, mỗi sào đã đầu tư khoảng 20 triệu đồng mua giống, thuê nhân công, máy xúc, phân bón... Đến nay, anh đã đếm được 150 cây chết lụi, nhiều cây cũng có hiện tượng “yếu” dần, đang phải chăm sóc “đặc biệt” với hy vọng cây sẽ tiếp tục phát triển.

Bị thiệt hại nặng nhất tính đến đầu tháng 8 này là gia đình anh Nguyễn Văn Quyết với 600 cây đào đã chết, tương đương thiệt hại khoảng 1 tỷ đồng. Được biết từ nhiều năm qua, anh Quyết đã đi thuê lại ruộng của bà con, trồng đào với diện tích lên đến hơn 13 sào, trở thành điển hình phát triển kinh tế ở địa phương.

Theo bí thư chi bộ thôn Phú Lương Nguyễn Xuân Pha: “Cả thôn có hơn 50ha ruộng thì đã có gần 20ha đào cảnh. Hiện tượng đào trút lá, héo úa diễn ra sau đợt ngập lụt lịch sử bởi bão số 3. Những cây đào phai hoa kép truyền thống ở đây, nếu từ 2 đến 5 năm tuổi, có giá trị khoảng 1,5 đến 3 triệu đồng, nhưng nhiều cây đào cổ thụ nhiều năm, giá bán dịp tết có thể lên đến 30 đến 40 triệu đồng mỗi cây, tổng thiệt hại toàn thôn lên đến hàng chục tỷ đồng. Xã Quảng Chính cũng đã thông báo để thôn đi thống kê diện tích đào chết của từng hộ”.

Hàng chục ha đào ở xã Quảng Chính đồng loạt chết rũ.

Ngoài Phú Lương, nhiều thôn có diện tích đào lớn như Chính Đa, Thanh Xuân, Ngọc Diêm 1... cũng diễn ra tình trạng tương tự. Theo anh Nguyễn Thanh Thủy - người trồng đào nhiều năm kinh nghiệm ở xã Quảng Chính, nguyên nhân là cây đào không chịu được ngập úng trong thời gian dài bởi ảnh hưởng bão số 3, sau đó lại gặp đợt nắng to nhiều ngày nên gây sốc nhiệt, thối rễ. Khi cây đào đã thối rễ, chỉ còn cách vứt bỏ chứ không thể phục hồi. Nhiều người dân phản ánh, ở nhiều khu đồng, đa phần có tới 70% đến 80% diện tích đào bị chết. Chỉ tính riêng phần xã Quảng Chính (cũ) đã có hơn 300 hộ trồng đào cảnh, nhưng chỉ khoảng chục hộ vẫn còn nguyên diện tích do thân ruộng cao. Ở nhiều thôn thuộc các xã: Quảng Trung, Quảng Khê và Quảng Thạch (cũ), diện tích trồng đào không lớn, song ít nhiều cây đào cũng bị chết do nguyên nhân tương tự. Trao đổi với phóng viên, nhiều người trồng đào ở Quảng Chính đều mong muốn được Nhà nước hỗ trợ khắc phục một phần thiệt hại để vơi bớt khó khăn trước mắt.

Theo thống kê mới nhất từ UBND xã Quảng Chính, đến thời điểm đầu tháng 8 này, toàn xã có 38,6ha đào bị chết. Nhiều nhất là thôn Phú Lương 18ha, thôn Thanh Xuân 5,5ha, thôn Chính Đa 4ha, thôn Ngọc Diêm 1 là 3,7ha. Những thôn khác như thôn 1, Phương Ngưu, Thạch Tiến, Phú Cường, Ngọc Diêm 2 cũng có hiện tượng cây đào chết. Nếu tính theo giá trị cây vào dịp tết thì số tiền thiệt hại toàn xã đã lên đến hàng trăm tỷ đồng.

Ông Lê Đại Hiệp, Chủ tịch UBND xã Quảng Chính, cho biết, xã cũng đang sát sao và thống kê thiệt hại để báo cáo cấp trên. Còn theo anh Nguyễn Văn Hải, công chức Phòng Kinh tế xã Quảng Chính thì: “Toàn xã Quảng Chính sau sáp nhập có 45ha đào cảnh, hiện đã chết khoảng 50%. Trên thực tế, cây đào chỉ sau 6 tiếng ngập nước là đã ảnh hưởng đến bộ rễ. Năm nay các trận mưa của bão số 3 đã gây ngập lụt lớn, lại đúng thời điểm triều cường từ sông Lý và sông Hoàng dâng lên, thậm chí mực nước sông còn cao hơn cả các cánh đồng nên không thể thoát nước”.

Bài và ảnh: Lê Đồng - Lê Trung