Hướng đến nền sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Vụ xuân năm 2016, Công ty CP Mía đường Lam Sơn thuê lại đất của 667 hộ nông dân thị trấn Vạn Hà (Thiệu Hóa) để triển khai thực hiện mô hình sản xuất lúa theo phương pháp hữu cơ, với quy mô 100 ha.

Mô hình sản xuất cây ăn quả công nghệ cao hữu cơ tại xã Xuân Bái (Thọ Xuân).

Theo đó, toàn bộ diện tích sản xuất lúa đều được áp dụng cơ giới hóa đồng bộ từ khâu làm đất đến khâu thu hoạch. Quá trình chăm sóc được sử dụng loại nấm men đặc chủng kích thích bộ rễ lúa phát triển tối đa, sử dụng các loại phân bón hữu cơ để thực hiện bón thúc. Ngoài ra, trong quá trình phát triển của lúa, nếu xuất hiện sâu bệnh thì sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học để phòng, trừ. Với năng suất bình quân đạt 65,8 tạ/ha, mô hình sản xuất lúa hữu cơ của Công ty CP Mía đường Lam Sơn không những đem lại hiệu quả kinh tế cao, mà còn tạo ra được sản phẩm lúa gạo an toàn. Hiện, diện tích sản xuất lúa theo phương pháp hữu cơ của Công ty CP Mía đường Lam Sơn đã được mở rộng lên 283 ha.

Thành công của mô hình sản xuất lúa theo phương pháp hữu cơ của Công ty CP Mía đường Lam Sơn đã mở ra cho nền nông nghiệp tỉnh một hướng sản xuất mới. Tiếp sau đó, vụ mùa 2018, Trung tâm Khuyến nông Thanh Hóa đã xây dựng, triển khai thực hiện mô hình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ đạt năng suất, chất lượng, hiệu quả cao gắn với tiêu thụ sản phẩm, tại xã Hoằng Đạt, huyện Hoằng Hóa và xã Vĩnh Yên, huyện Vĩnh Lộc, với 160 hộ dân tham gia, tổng diện tích đạt 46 ha. Trước khi triển khai mô hình, các hộ dân tham gia đã được cán bộ của trung tâm hướng dẫn kỹ thuật về quá trình gieo cấy, chăm sóc. Ngoài ra, các hộ tham gia mô hình còn được hỗ trợ 100% giống lúa, 30% phân bón hữu cơ; đồng thời, được Công ty Giống Tứ Xuyên cam kết thu mua sản phẩm với giá cao hơn thị trường từ 10 đến 15%. Trong quá trình chăm sóc, thay vì sử dụng các loại phân vô cơ như trước đây, diện tích lúa sản xuất theo hướng hữu cơ của mô hình được sử dụng phân hữu cơ vi sinh, phân hữu cơ khoáng. Điều này giúp đất không bị thoái hóa, chai cứng, mà còn được cải tạo tốt hơn, tăng độ phì nhiêu, giúp cho cây lúa phát triển cân đối, đẻ nhánh khỏe, thân cứng, bộ rễ ăn sâu, tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng, ít bị sâu bệnh hại. Ngoài ra, do mô hình sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học, thảo mộc, giúp bảo vệ sức khỏe cho người sản xuất, người tiêu dùng và bảo vệ môi trường.

Đánh giá về hiệu quả của mô hình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ đạt năng suất, chất lượng, hiệu quả cao gắn với tiêu thụ sản phẩm, ông Nguyễn Duy Minh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Thanh Hóa, cho biết: Trong quá trình sản xuất, do sử dụng hoàn toàn lượng phân bón hữu cơ, phân chuồng hoai mục, thuốc bảo vệ thực vật vi sinh, thảo mộc, nên chi phí giảm, cây lúa phát triển tốt, không sâu bệnh, năng suất bình quân đạt 70 tạ/ha. Hơn nữa, do toàn bộ sản phẩm được doanh nghiệp thu mua với giá cao hơn so với thị trường từ 5.000 đến 7.000 đồng/kg, nên hiệu quả kinh tế đạt cao, thu nhập ổn định hơn so với việc sản xuất lúa thông thường. Ngoài hiệu quả về kinh tế, mô hình sản xuất lúa theo phương pháp hữu cơ còn cung cấp nguồn lương thực sạch cho nhu cầu thị trường; đồng thời, giúp nông dân tăng thu nhập, cải thiện môi trường sống, bảo đảm an toàn cho người sản xuất và an toàn thực phẩm. Những hiệu quả cho thấy, mô hình sản xuất lúa theo phương pháp hữu cơ đang là hướng đi phù hợp với định hướng phát triển bền vững ngành nông nghiệp mà tỉnh ta đang hướng tới. Vì vậy, thời gian tới, trung tâm sẽ tiếp tục xây dựng, triển khai và nhân rộng thêm nhiều mô hình sản xuất lúa theo phương pháp hữu cơ; đồng thời, đấu mối với các doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm cho bà con nông dân.

Từ những mô hình tiên phong về sản xuất lúa theo phương pháp hữu cơ trên địa bàn tỉnh đã hình thành thêm một số mô hình sản xuất các loại rau màu, cây ăn quả theo phương pháp hữu cơ. Đơn cử trong số đó là mô hình trồng rau, cây ăn quả công nghệ cao theo phương pháp hữu cơ của Công ty TNHH công nghệ cao Alaka, tại xã Xuân Bái, huyện Thọ Xuân. Đối với mô hình được đầu tư 8 tỷ đồng này, ngoài việc tất cả khu sản xuất đều được che phủ bằng hệ thống lưới, tấm lợp hấp thụ nhiệt và lắp đặt hệ thống nhỏ giọt công nghệ Isael, quá trình sản xuất các loại nông sản đều sử dụng các biện pháp hữu cơ. Đất trồng được phối trộn từ đất phù sa, xơ dừa, phân chuồng hoai mục, trấu được ủ với men vi sinh trong thời gian từ 40 ngày trở lên, nhằm tạo dinh dưỡng cân đối, sự tơi xốp và khả năng kháng chịu với các loại nấm, sâu bệnh. Trong giai đoạn chăm sóc, công ty đều sử dụng các loại phân bón hữu cơ như phân bò khô, phân giun quế, phân dơi, phân cá dạng hạt để bón. Việc phòng, trừ sâu bệnh cũng được thực hiện bằng phương pháp thủ công hoặc các chế phẩm sinh học, hoàn toàn không sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật. Ngoài ra, mỗi khu trồng dưa Kim Hoàng Hậu còn nuôi vài tổ ong nhằm thụ phấn cho cây. Nhờ được sản xuất theo quy trình công nghệ cao, lại được kết hợp với phương pháp sản xuất hoàn toàn hữu cơ, nên sản phẩm của công ty cho năng suất cao và vượt trội về chất lượng. Đối với diện tích trồng dưa Kim Hoàng Hậu, sau 80 ngày trồng cây sẽ cho thu hoạch, năng suất trung bình đạt 2,3 tấn/sào/vụ, doanh thu đạt từ 70 đến 110 triệu đồng/sào/vụ. Theo ông Phạm Văn Trọng, Giám đốc Công ty TNHH công nghệ cao Alaka: Hiệu quả của mô hình trồng rau, cây ăn quả công nghệ cao theo phương pháp hữu cơ không chỉ dừng lại ở năng suất, mà còn tạo ra và cung ứng cho người tiêu dùng những sản phẩm nông sản hữu cơ, với hàm lượng dinh dưỡng, khoáng chất cao, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm.

Từ những mô hình cho hiệu quả, lợi ích vượt trội cả về kinh tế và tác động xã hội, ngành nông nghiệp và chính quyền các địa phương trong tỉnh cần khuyến khích các doanh nghiệp, HTX và các hộ cá thể đầu tư triển khai và nhân rộng các mô hình nông nghiệp sản xuất theo phương pháp hữu cơ, tạo tiền đề để hướng đến một nền sản xuất nông nghiệp hữu cơ.