“Còn thông tin về mộ liệt sĩ, còn tổ chức tìm kiếm, quy tập”

Cứ vào tháng 10 âm lịch hằng năm, khi mùa khô ở Lào bắt đầu, cũng là lúc các thành viên trong Đội quy tập hài cốt liệt sĩ thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Thanh Hóa với hành trang là ba lô, cuốc, xẻng, đồ ăn khô, nước uống, thuốc men... hành trình đến với những “rừng thiêng nước độc” trên đất Lào. Mỗi chuyến đi là nhiệm vụ thiêng liêng, tìm kiếm, cất bốc các liệt sĩ hy sinh trên đất bạn Lào trở về quy tập tại quê nhà.

Đội quy tập hài cốt liệt sĩ (Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa) tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sĩ là quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam trên địa bàn huyện Mường Sỏn, tỉnh Hủa Phăn (Lào).

Mùa khô 2023-2024, Đội quy tập hài cốt liệt sĩ đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, lực lượng vũ trang 7 huyện, thị xã thuộc tỉnh Hủa Phăn (Lào) gồm: Mường Hiệm, Mường Sỏn, Viêng Xay, Sầm Nưa, Xiềng Khọ, Mường Ét và Sốp Bâu khảo sát, tìm kiếm, quy tập được 15 hài cốt liệt sĩ. Thực hiện nhiệm vụ mùa khô năm 2024-2025, Ban Chỉ đạo 515 của tỉnh đã chỉ đạo Bộ CHQS tỉnh phối hợp với các sở, ngành có liên quan, tham mưu tổ chức hội đàm với Ban chuyên trách tỉnh Hủa Phăn để thống nhất thời gian, lực lượng, phương tiện, trang bị và địa bàn tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Đồng thời, chỉ đạo huấn luyện bổ sung các nội dung huấn luyện quân sự, địa hình quân sự, thể lực, công binh, thông tin; chuẩn bị tốt cơ sở vật chất, kỹ thuật để bảo đảm thực hiện nhiệm vụ trên đất bạn.

Do thời gian đã lâu, mưa lũ xói mòn, bồi đắp, địa hình đã thay đổi không còn dấu vết; các phần mộ liệt sĩ còn lại nằm phân tán, rải rác ở các vùng sâu, vùng núi cao rừng rậm; đường giao thông ở nước bạn xuống cấp nên rất khó khăn trong việc cơ động. Đặc biệt số người biết về thông tin phần mộ liệt sĩ còn ít, đã cư trú ở địa phương khác, tuổi cao, đã già yếu hoặc đã mất. Với phương châm “còn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, còn tổ chức tìm kiếm, quy tập”, Đội quy tập của Bộ CHQS tỉnh đã chia nhỏ, bám sâu, thực hiện tốt “4 cùng” (cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng Lào) để hòa nhập và hiểu biết về phong tục tập quán, nắm chắc tình hình an ninh chính trị của địa phương. Đội quy tập đã làm tốt công tác dân vận như khám bệnh, cấp thuốc miễn phí, tặng quần áo, đồ dùng học tập cho các cháu học sinh, tổ chức vệ sinh môi trường trên các địa bàn mà đội thực hiện nhiệm vụ. Từ đó, tạo được niềm tin và sự phối hợp, giúp đỡ tận tình của lực lượng vũ trang và Nhân dân các tỉnh bạn trong việc dẫn đường, bảo vệ, cung cấp thông tin các phần mộ liệt sĩ.

Từ năm 1998 đến nay, thực hiện chỉ đạo của Ban công tác đặc biệt Chính phủ, Ban Chỉ đạo 515 quốc gia, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 4, Đội tìm kiếm hài cốt liệt sĩ tỉnh Thanh Hóa đã tìm kiếm, quy tập, cất bốc hàng nghìn hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam, đưa về an táng tại đất mẹ. Đối với các chiến sĩ thuộc Đội tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, niềm vui, hạnh phúc nhất là khoảnh khắc tìm được hài cốt các anh sau bao nhiêu ngày đào bới, tìm kiếm ở những cánh rừng già sâu thẳm. Hầu hết các mộ tìm được đều là mộ tập thể; có những khu mộ có tới hơn 100 hài cốt được chôn chung trong một hố sâu. Rất nhiều các phần mộ đều không xác định được danh tính của liệt sĩ. Làm sao xác định được danh tính để đưa các anh về với mẹ cha, về nơi “chôn nhau cắt rốn” là trăn trở lớn nhất của anh em trong đội tìm kiếm.

Đại tá Lê Văn Trung, Phó trưởng Ban Chỉ đạo 515 tỉnh cho biết: "Việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ hết sức đặc biệt, do đó cán bộ, chiến sĩ Đội tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sĩ luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, vượt khó, thích nghi văn hóa, phong tục, tập quán; tăng cường rèn luyện, thông thạo tiếng nước bạn, để làm tốt nhiệm vụ được giao. Đảng ủy, chỉ huy đơn vị thường xuyên làm tốt công tác giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức sâu sắc đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, thấm nhuần tình cảm thủy chung nghĩa tình đồng đội của quân đội và nỗi mong chờ của biết bao thân nhân gia đình liệt sĩ. Xây dựng ý thức trách nhiệm cho mọi cán bộ, chiến sĩ nhất là lúc hoạt động độc lập phân tán ở vùng sâu, vùng xa. Tập trung huấn luyện nhằm nâng cao trình độ chiến thuật nhằm đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ hoạt động trên đất bạn Lào, nhất là địa bàn hoạt động phức tạp. Duy trì nghiêm kỷ luật quân đội, kỷ luật dân vận và quan hệ quốc tế, giữ vững và phát huy phẩm chất cao quý Bộ đội Cụ Hồ đã được các thế hệ cha anh vun đắp".

Bài và ảnh: Hoàng Lan