Bảo vệ môi trường đô thị và khu công nghiệp

Sự hình thành, phát triển của các đô thị, khu công nghiệp (KCN) đã góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội địa phương, song cũng tạo nên những áp lực không nhỏ đối với môi trường nếu mỗi người dân, nhà đầu tư, doanh nghiệp không nâng cao ý thức, trách nhiệm; chính quyền, ngành chức năng không có sự quản lý đồng bộ, chặt chẽ.

Nhân viên Xí nghiệp Công viên cây xanh 2, Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Thanh Hóa thu gom xử lý cành cây gãy đổ do ảnh hưởng của mưa bão trên địa bàn phường Hạc Thành.

Ghi nhận từ thực tiễn cho thấy, hạ tầng giao thông của tỉnh những năm gần đây phát triển khá nhanh, đặc biệt là hệ thống giao thông đường bộ với nhiều dự án trọng điểm được khởi công và đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, cùng với đó là sự gia tăng của các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ và tình trạng ùn tắc giao thông ở một số tuyến đường khiến môi trường không khí tại nhiều đô thị trên địa bàn tỉnh bị ô nhiễm, nhất là ô nhiễm bụi mịn (PM2,5). Tình trạng này đang ngày một gia tăng ở một số đô thị như phường Hạc Thành, phường Nghi Sơn. Cùng với đó, vấn đề ô nhiễm nước mặt (chủ yếu vẫn là ô nhiễm hữu cơ và dinh dưỡng) tại các hồ, kênh, mương nội đô cũng xảy ra ở hầu hết các đô thị lớn. Kết quả quan trắc của ngành chức năng tại một số điểm như: cầu trên kênh Bến Thủy (giao Đại lộ Hùng Vương); cầu Bố; cầu Đen thuộc phường Hạc Thành gần đây cho thấy, giá trị các thông số DO, COD, BOD5, Tổng N và Tổng P tương ứng mức D, mức nước rất xấu theo phân loại chất lượng nước của QCVN 08:2023/BTNMT. Ngoài ra, nguồn nước tại hồ Thành, hồ Đồng Chiệc ở phường này cũng có dấu hiệu ô nhiễm do ảnh hưởng của nước thải sinh hoạt, thương mại, dịch vụ.

Đối với một số KCN thuộc Khu Kinh tế Nghi Sơn hay KCN Lễ Môn, Bỉm Sơn, Đình Hương - Tây Bắc Ga... hoạt động của các công ty, doanh nghiệp tại các KCN này đã đóng góp thiết thực cho tăng trưởng kinh tế của tỉnh. Song, sự vận hành của các công ty, doanh nghiệp ở các KCN cũng đã tác động nhất định đến môi trường. Theo quan trắc của ngành chức năng trong năm 2024, tại một số KCN đã ghi nhận tình trạng ô nhiễm bụi, nguyên nhân một phần do hoạt động vận chuyển của các phương tiện cơ giới phục vụ hoạt động tiêu thụ và cung ứng nguyên vật liệu phục vụ các doanh nghiệp thuộc KCN. Chất lượng nước mặt tại một số vị trí lấy mẫu thuộc Khu Kinh tế Nghi Sơn cũng có dấu hiệu ô nhiễm. Ví như chỉ tiêu tổng nitơ trên sông Yên Hòa (tại khu vực Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1) đạt mức B - chất lượng nước trung bình. Trên sông Lạch Bạng (tại cầu Đò Dừa, phường Hải Bình) đạt mức D - chất lượng nước rất xấu có thể gây ảnh hưởng lớn tới các sinh vật sống trong môi trường nước do nồng độ oxy hòa tan thấp, nồng độ các chất ô nhiễm cao...

Trước thực trạng trên, tỉnh và ngành chức năng đã tập trung thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường (BVMT) đô thị, KCN như: chú trọng công tác thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường; đẩy mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm pháp luật về BVMT. Đặc biệt, hoạt động quan trắc các thành phần môi trường được thực hiện thường xuyên góp phần đánh giá kịp thời chất lượng môi trường trên địa bàn tỉnh nói chung, môi trường đô thị, KCN nói riêng. Đến nay, tỉnh đã đầu tư 3 trạm quan trắc tự động gồm: trạm quan trắc môi trường không khí tại phường Bỉm Sơn và tại Ban Quản lý Khu Kinh tế Nghi Sơn và các KCN tỉnh; trạm quan trắc môi trường nước biển tại phường Tĩnh Gia.

Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh đã có 25 đơn vị, doanh nghiệp lắp đặt hơn 100 trạm quan trắc tự động, liên tục (trong đó có 26 trạm quan trắc nước thải; 85 trạm quan trắc khí thải). Tại KCN Đình Hương - Tây Bắc Ga, trong khi chờ trạm xử lý nước thải tập trung với công suất thiết kế 1.000m3/ngày đêm đi vào vận hành, công tác quản lý, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt, chất thải nguy hại, chất thải rắn thông thường của các cơ sở sản xuất, kinh doanh đã được hợp đồng với các công ty như: Công ty CP Môi trường và Đô thị Thanh Hóa, Công ty CP Môi trường Nghi Sơn, Công ty CP Môi trường Việt Thảo vận chuyển và xử lý...

Cùng với giải pháp trên, để nâng cao nhận thức cộng đồng và xã hội hóa công tác BVMT đô thị, KCN, hoạt động tập huấn tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật về BVMT cũng được tỉnh và ngành chức năng quan tâm triển khai. Các hình thức truyền thông ngày càng phong phú, đa dạng thu hút đông đảo cộng đồng tham gia như: hội nghị, hội thảo, tập huấn, in ấn tài liệu, pa-nô, áp phích, tổ chức các hoạt động thiết thực nhân các sự kiện: Ngày Môi trường thế giới (5/6), Chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn, Tuần lễ Nước sạch và vệ sinh môi trường, Ngày Nước thế giới, Chương trình “Giờ trái đất”...

Tuy nhiên, thực trạng ô nhiễm môi trường tại một số đô thị lớn, KCN vẫn là vấn đề đáng lo ngại, nhất là việc kiểm soát nguồn thải gặp nhiều khó khăn. Điều này cũng đồng nghĩa, tỉnh và ngành chức năng cần phải thực thi nhiều hơn nữa các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này. Trong đó, cấp ủy, chính quyền, ngành chức năng cần đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc thi hành pháp luật về môi trường đối với các chủ nguồn thải. Mỗi tổ chức, cá nhân cần nêu cao ý thức, trách nhiệm gắn sản xuất, kinh doanh với BVMT vì sự phát triển bền vững.

Bài và ảnh: Phong Sắc