Phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở các xã miền núi

Phát huy tiềm năng, thế mạnh từ khí hậu, đất đai và nguồn lao động dồi dào, nhiều xã miền núi đã quan tâm chỉ đạo, vận động, hướng dẫn người dân ứng dụng công nghệ cao (CNC) vào sản xuất nông nghiệp... Nhờ đó, nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp đã phát huy hiệu quả, góp phần tăng thu nhập trên đơn vị diện tích canh tác.

Mô hình dưa Kim Hoàng Hậu trong nhà màng đem lại thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm cho gia đình ông Lê Văn Máy, thôn Thống Nhất 3, xã Thường Xuân.

Với khát vọng làm giàu ngay trên chính mảnh đất quê hương, năm 2022, anh Nguyễn Hữu Linh ở thôn Tân Thọ, xã Yên Thọ quyết điịnh từ bỏ mức lương 25 - 30 triệu đồng/tháng, trở về quê lập nghiệp bằng mô hình nông nghiệp CNC. Hiện mô hình trồng dưa Kim Hoàng Hậu, dưa lưới trong nhà màng của anh đang phát huy hiệu quả, đem lại thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm và tạo việc làm, thu nhập ổn định cho nhiều lao động trên địa bàn.

Theo anh Linh, sau khi tốt nghiệp Học viện Nông nghiệp Việt Nam năm 2018, anh vào làm tại Công ty TNHH Xuất khẩu nông sản, xã An Khánh (Hà Nội). Sau 5 năm làm việc tại đây, năm 2022 anh quyết định từ bỏ mức lương 25 - 30 triệu đồng/tháng để về quê phát triển kinh tế bằng mô hình nông nghiệp CNC. Thời điểm ấy, ở quê anh, nông nghiệp CNC còn rất mới mẻ với người dân trong vùng. Bởi vậy, khi bỏ tiền tỷ để xây dựng nhà màng, nhà lưới, mọi người ai cũng cho anh là “gàn dở”. Tuy nhiên, với kiến thức được trau dồi ở trường và 1 năm trải nghiệm làm nông nghiệp CNC ở Israel (qua kênh thực tập sinh khi đang còn là sinh viên), anh quyết tâm “khởi nghiệp” với mô hình mình đã lựa chọn.

Để xây dựng mô hình, anh đã thuê 7.000m2 đất của các hộ nằm trong vùng quy hoạch rau an toàn của xã, đồng thời bỏ ra số tiền gần 2 tỷ đồng để xây dựng 5.000m2 nhà màng và lắp đặt hệ thống tưới nước nhỏ giọt theo công nghệ Israel. Anh Linh cho biết: "Mô hình trồng dưa Kim Hoàng Hậu và dưa lưới của tôi được làm theo công nghệ mới nên phải tuân theo quy trình chuẩn nhất định, được kiểm soát chặt chẽ từ khâu chọn hạt giống, làm đất, theo dõi quá trình sinh trưởng, nước tưới cho đến khi dưa được thu hoạch. Hiện 5.000m2 dưa trong nhà lưới được trồng 1 năm 4 vụ, sau khi trừ chi phí đem lại khoản lợi nhuận cho gia đình 400 trăm triệu đồng/năm. Ngoài đem lại doanh thu cho gia đình, tôi còn tạo việc làm cho 4 lao động thời vụ, với ngày công 250.000 đồng/người/ngày”.

Thời điểm này, 3.000m2 dưa vàng trong nhà lưới của gia đình ông Lê Văn Máy ở thôn Thống Nhất 3, xã Thường Xuân sắp được thu hoạch. Tay đỡ những quả dưa vàng, ông Máy cho biết: "Diện tích này trước đây gia đình tôi trồng mía nhưng hiệu quả không cao, thu nhập chỉ được 10 triệu đồng/năm. Năm 2022, được xã tuyên truyền, vận động chuyển đổi diện tích đất kém hiệu quả sang trồng cây màu khác có giá trị kinh tế cao hơn, tôi đã mạnh dạn chuyển đổi 3.000m2 đất trồng mía sang trồng dưa Kim Hoàng Hậu theo hướng nông nghiệp CNC. Thực hiện mô hình này, tôi được Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội Thường Xuân cho vay số tiền 100 triệu đồng, kết hợp với các nguồn vốn huy động khác, tôi đầu tư xây dựng nhà lưới và lắp đặt hệ thống tưới nước nhỏ giọt theo công nghệ Israel. Trên diện tích này, tôi chia thành các khu nhà lưới để sản xuất nhiều loại cây trồng khác nhau, như dưa vàng, cà chua. Mỗi năm, vào dịp gần tết, tôi trồng thêm hoa để phục vụ người dân ở địa phương”.

Do cây trồng được trồng trong nhà màng, không bị tác động bởi ngoại cảnh nên không phải dùng thuốc, có chăng chỉ dùng thuốc trị nấm nhưng rất ít. Từ khi tham gia mô hình này, 3.000m2 nhà màng của ông Máy sau khi trừ chi phí đem lại lợi nhuận hơn 200 triệu đồng.

Nói về hiệu quả phát triển nông nghiệp theo hướng CNC trên địa xã, ông Bùi Văn Toàn, Trưởng Phòng Kinh tế UBND xã Yên Thọ và bà Nguyễn Thị Yên, Trưởng Phòng Kinh tế UBND xã Thường Xuân đều cho rằng, việc ứng dụng CNC trong sản xuất nông nghiệp đem lại hiệu quả cao gấp nhiều lần so với mô hình sản xuất truyền thống. Tuy nhiên, do đặc thù là xã miền núi, đời sống người dân còn gặp rất nhiều khó khăn, trình độ sản xuất còn hạn chế nên nhiều hộ gia đình, HTX chưa mạnh dạn đầu tư vào lĩnh vực này. Trong khi đó, sản xuất nông nghiệp CNC đòi hỏi nguồn vốn lớn và phải mất ít nhất 2 đến 3 năm sản xuất thuận lợi mới có thể thu hồi vốn. Thêm vào đó, hạ tầng nông nghiệp, nông thôn còn nhiều khó khăn. Cơ chế chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp CNC chưa thực sự hấp dẫn nên nhiều đơn vị, cá nhân trên địa bàn vẫn chưa mặn mà.

Để phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng CNC, cả ông Toàn và bà Yến đều cho rằng, ngoài đẩy mạnh tích tụ, tập trung đất đai, địa phương tiếp tục đưa các giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng cao, có khả năng chống bệnh và thích ứng với biến đổi khí hậu vào sản xuất tập trung theo chuỗi giá trị. Đồng thời, hỗ trợ về mặt tư vấn, giám sát kỹ thuật, hướng dẫn các thủ tục về đăng ký, cấp các chứng nhận theo tiêu chuẩn, xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm,... Bên cạnh đó, xây dựng và triển khai các cơ chế, chính sách phù hợp để thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp CNC, như: thủ tục thuê đất, xây dựng, củng cố hệ thống giao thông nội đồng, thủy lợi, hệ thống điện, tạo thuận lợi cho việc đưa máy móc vào sản xuất nông nghiệp,... để giảm áp lực cho các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp CNC...

Bài và ảnh: Minh Lý