Phát triển bền vững nghề nuôi ong lấy mật

Với điều kiện thuận lợi, tiềm năng cũng như lợi thế về rừng, vườn rừng và một số loại cây ăn quả, những năm gần đây, nghề nuôi ong lấy mật trên địa bàn tỉnh đã và đang phát triển nhanh về cả chất lượng và số lượng. Nhận thấy đây là mô hình mang lại thu nhập ổn định, nhiều hộ dân đã mạnh dạn đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, ứng dụng khoa học - kỹ thuật, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm.

Mô hình nuôi ong lấy mật ở xã Phượng Nghi (Như Thanh).

Nghề nuôi ong lấy mật đã xuất hiện trên địa bàn xã Phượng Nghi (Như Thanh) từ nhiều năm trước đây, song chủ yếu là tự phát và quy mô nhỏ lẻ, sản phẩm làm ra chủ yếu là để phục vụ nhu cầu của người dân. Những năm gần đây, nhận thấy mô hình nuôi ong lấy mật mang lại hiệu quả kinh tế cao, vốn đầu tư ít, rủi ro thấp, xã Phượng Nghi đã tổ chức cho người dân địa phương tham gia nhiều lớp tập huấn, học hỏi kỹ thuật chăm sóc cũng như định hướng cho quá trình phát triển. Ông Bùi Văn Lực, giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Phượng Xuân, cho biết: Để phát triển bền vững nghề nuôi ong lấy mật, HTX đã hỗ trợ các hộ dân ứng dụng khoa học - kỹ thuật trong sản xuất và liên kết thu mua, chế biến, xây dựng sản phẩm mang đặc trưng mật ong thiên nhiên Phượng Nghi, góp phần hình thành nên chuỗi sản xuất bảo đảm tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm.

Anh Bùi Văn Thành, thôn Bái Đa 1, chủ trang trại nuôi ong cho biết: “Nghề nuôi ong không đòi hỏi vốn đầu tư lớn, tuy nhiên, trong quá trình chăm sóc người nuôi phải kiên trì, tỉ mỉ và nắm rõ đặc tính của ong để có chế độ chăm sóc phù hợp từng giai đoạn, từng mùa, nhất là vào thời điểm mùa xuân”. Cũng theo anh Thành, chất lượng mật phụ thuộc nhiều vào thời tiết, nếu trời mưa nhiều mật sẽ lỏng, nắng quá gắt thì mật lại sánh và khó vắt. Mật ngon phải có màu vàng nhạt, sóng sánh, có vị ngọt thanh chứ không ngọt gắt như đường và có hương thơm của hoa phấn tự nhiên. Vì vậy, phải nắm bắt được quy trình ra hoa của các giống cây, lựa chọn các loại hoa có giá trị dinh dưỡng cao, tạo mật tốt để ong hút nhụy tạo mật. Bên cạnh đó, người chăn nuôi cần chú trọng đến kỹ thuật nuôi từ khâu chọn giống, chọn địa điểm, tạo chúa và cho đến thu hoạch mật. Hiện nay, nhờ biết cách chọn ong chúa, ong đực có chất lượng để nhân đàn, một số hộ nuôi ong trên địa bàn xã đã tạo được tích tụ đàn cao, ít bị bay và thoái hóa giống... nên sản lượng, chất lượng mật thu về cũng hiệu quả. Được biết, gia đình anh Thành nuôi 50 đàn ong, sản phẩm được HTX dịch vụ nông nghiệp Phượng Xuân thu mua nên doanh thu ổn định và đạt gần 200 triệu đồng mỗi năm.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện nay trên địa bàn tỉnh có gần 13.000 hộ nuôi ong với hơn 102.000 đàn, tập trung tại các huyện: Thạch Thành, Thường Xuân, Như Thanh, Cẩm Thủy... mỗi năm sản lượng mật ong đạt khoảng 175.000 lít, giá trị sản xuất đạt 52 tỷ đồng/năm. Một số địa phương đã định hướng và xây dựng thành công sản phẩm mật ong đạt tiêu chuẩn sản phẩm OCOP cấp tỉnh, như: mật ong Hưởng Hoa (Thạch Thành), mật ong hoa rừng Yên Nhân (Thường Xuân), mật ong bốn mùa hoa rừng nguyên chất Bình Sơn (Triệu Sơn)... Tuy nhiên, hiện nay, nghề nuôi ong lấy mật đang đứng trước nhiều thách thức do vẫn phải tự tìm kiếm thị trường tiêu thụ, việc áp dụng khoa học - kỹ thuật còn hạn chế... Vì vậy, để phát triển bền vững nghề nuôi ong lấy mật, các địa phương cần khuyến khích người dân phát triển chăn nuôi ong theo hướng trang trại, gia trại kết hợp với trồng trọt. Chú trọng thành lập các tổ hợp tác, HTX để hợp tác xây dựng chuỗi liên kết giữa sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm. Bên cạnh đó, các địa phương cần tích cực chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn hướng dẫn người dân áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất; đồng thời, hỗ trợ kết nối, tiêu thụ sản phẩm mật ong.

Bài và ảnh: Lê Ngọc