Để Luật Trợ giúp pháp lý phát huy hiệu quả trong thực tiễn

Xuất phát từ tinh thần lấy người được trợ giúp pháp lý (TGPL) làm trung tâm nhằm mục tiêu nâng cao chất lượng dịch vụ TGPL theo hướng chuyên nghiệp hóa, sử dụng hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước và xã hội, Luật TGPL đã được Quốc hội thông qua năm 2017 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2018.

UBND tỉnh tổ chức hội nghị triển khai các luật mới, trong đó có Luật Trợ giúp pháp lý. Ảnh: T.D

Để triển khai hiệu quả luật này, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1355/QĐ-TTg ngày 12-9-2017 về việc ban hành kế hoạch triển khai thi hành Luật TGPL. Tại Thanh Hóa, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch triển khai thi hành Luật TGPL trên địa bàn tỉnh tại Quyết định số 4042/QĐ-UBND ngày 24-10-2017. Kế hoạch đã xác định rõ các hoạt động cụ thể, phân công trách nhiệm thực hiện, cơ chế phối hợp của các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc triển khai thi hành luật. Để việc áp dụng thực hiện luật được đồng bộ, hiệu quả, Sở Tư pháp đã tham mưu cho UBND tỉnh tổ chức hội nghị cấp tỉnh triển khai, quán triệt những điểm mới của Luật TGPL, tổ chức tuyên truyền về nội dung cơ bản và các điểm mới của luật, các hoạt động TGPL trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đồng thời, tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến hoạt động TGPL.

Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã xây dựng nhiệm vụ trọng tâm của công tác TGPL, các trợ giúp viên pháp lý (TGVPL) tích cực trong việc trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ, đặc biệt là kỹ năng tham gia tố tụng. Hiện nay, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh có 29 TGVPL, bố trí 13 TGVPL tại trung tâm và 16 TGVPL tại 8 chi nhánh, đặt tại các huyện: Quan Hóa, Ngọc Lặc, Cẩm Thủy, Như Thanh, Thường Xuân, Tĩnh Gia, Thạch Thành và thị xã Bỉm Sơn. Trong năm 2017, trung tâm và các chi nhánh của trung tâm đã thực hiện được 582 vụ việc TGPL, trong đó thực hiện 533 vụ việc TGPL trong hoạt động tố tụng cho 535 đối tượng. Từ đầu năm 2018 đến nay, trung tâm đã thụ lý 170 vụ việc TGPL. Các vụ việc TGPL đều được đánh giá tốt, góp phần xác định sự thật khách quan của vụ án, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đối tượng được TGPL, tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan tiến hành tố tụng giải quyết vụ việc nhanh chóng, công bằng và đúng pháp luật.

Tuy nhiên, hiện nay việc triển khai thi hành Luật TGPL trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số khó khăn, đó là: Công tác truyền thông pháp luật về TGPL còn hạn chế, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng nông thôn người dân chưa nắm được các quy định mới của luật cũng như nhiều đối tượng chưa được hưởng chính sách TGPL miễn phí của Nhà nước. So với Luật TGPL năm 2006, Luật 2017 đã bổ sung thêm 8 nhóm đối tượng được TGPL miễn phí khác, do đó số lượng vụ việc tăng lên, trong khi đó kinh phí để thực hiện các vụ việc TGPL chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế.

Luật cũng ban hành quy định mới về việc huy động các tổ chức tham gia TGPL bao gồm tổ chức hành nghề luật sư, tổ chức tư vấn pháp luật ký kết hợp đồng thực hiện TGPL với Sở Tư pháp thực hiện bằng nguồn kinh phí Nhà nước hoặc đăng ký tham gia TGPL bằng nguồn lực của chính tổ chức đó. Tuy nhiên, thực tế việc lựa chọn đội ngũ luật sư để ký kết tham gia hoạt động TGPL còn nhiều vướng mắc, bất cập khi chưa có hướng dẫn chung cũng như chưa có cơ chế rõ ràng để thu hút đội ngũ luật sư tham gia. Công tác phối hợp TGPL với các cơ quan tiến hành tố tụng còn chưa thực sự đồng bộ.

Đồng chí Lê Ngọc Minh, Phó Giám đốc Sở Tư pháp cho biết: Để Luật TGPL phát huy hiệu quả trong thực tiễn, thời gian tới, Sở Tư pháp phối hợp với các đơn vị liên quan sẽ tập trung rà soát đội ngũ luật sư, tổ chức hành nghề luật sư, tổ chức tư vấn pháp luật có đủ điều kiện tham gia TGPL theo quy định của Luật TGPL năm 2017, thống kê người thuộc diện được TGPL theo quy định làm cơ sở xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động TGPL trong giai đoạn tiếp theo. Đồng thời, tiếp tục tăng cường các hoạt động tập huấn, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ TGVPL, đẩy mạnh các hoạt động truyền thông pháp luật về TGPL, cũng như kiện toàn lại mạng lưới chi nhánh TGPL tại các địa phương, bảo đảm hoạt động hiệu quả, chất lượng. Trước mắt, Sở Tư pháp sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành thay thế các bảng thông tin TGPL phù hợp với quy định mới của luật và tiến hành lắp đặt tại trụ sở các cơ quan tiến hành tố tụng, nhà tạm giam, tạm giữ, qua đó đưa thông tin TGPL tiếp cận nhiều hơn với các nhóm đối tượng.