“Phao cứu sinh” cho người hoàn lương (Bài cuối): Không để ai bị bỏ lại phía sau

Hiện toàn tỉnh có trên 5.000 người chấp hành xong án phạt tù (CHXAPT) được tiếp nhận, quản lý, giáo dục và giúp đỡ. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, những năm qua, tỉnh Thanh Hóa đã xây dựng nhiều mô hình sáng tạo, hiệu quả về tái hòa nhập cộng đồng (THNCĐ) giúp đỡ người lầm lỗi hoàn lương, ngăn chặn tình trạng tái phạm tội, góp phần bảo đảm an ninh trật tự tại địa phương.

Xưởng gia công chế tác và sản xuất đá ốp lát của anh Trương Đình Thái (thứ hai, từ trái sang), phường An Hưng (TP Thanh Hóa) tạo việc làm thường xuyên cho nhiều lao động. Ảnh: PV

182 mô hình tái hòa nhập cộng đồng

Hàng năm, toàn tỉnh có khoảng 2.000 người CHXAPT về cư trú tại địa phương, trong đó gần 40% là các đối tượng chấp hành án về các tội liên quan đến ma túy, hơn 20% là các đối tượng phạm các tội về trộm cắp, cướp giật tài sản và hơn 10% là phạm các tội về gây rối trật tự công cộng và cố ý gây thương tích.

Xác định ý nghĩa, tầm quan trọng của việc thực hiện các biện pháp bảo đảm THNCĐ đối với người CHXAPT, Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” (Ban Chỉ đạo 138) tỉnh Thanh Hóa đã tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh triển khai thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác THNCĐ. Chỉ đạo Công an tỉnh phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy, Ủy ban MTTQ tỉnh, các ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc triển khai thực hiện công tác THNCĐ ở cơ sở. Cấp ủy đảng, chính quyền các cấp tập trung chỉ đạo cơ quan, ban, ngành, đoàn thể thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt sâu rộng chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Chính phủ, quy định của địa phương trong công tác THNCĐ. Đồng thời, làm tốt công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ người CHXAPT trở về nơi cư trú THNCĐ.

Với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự đồng tình ủng hộ của Nhân dân, công tác THNCĐ đối với người CHXAPT trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực. Lực lượng công an phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, cấp ủy, chính quyền các địa phương, đơn vị thường xuyên động viên, giáo dục, giúp đỡ người CHXAPT vượt qua mặc cảm, tự ti, phấn đấu vươn lên trong cuộc sống. Cộng đồng xã hội dần xóa bỏ định kiến, kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người CHXAPT. Nhiều mô hình giúp đỡ người CHXAPT trở về địa phương THNCĐ được thành lập ở các xã, phường, thị trấn đã và đang được lan tỏa và nhân rộng trên địa bàn tỉnh.

Qua gần 2 năm triển khai, đến nay, toàn tỉnh đã có 182 mô hình THNCĐ. Trong đó, nổi bật như các mô hình: “Cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ người CHXAPT THNCĐ”; “Quản lý, cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ tạo việc làm cho thanh, thiếu niên hư”; “Chung tay cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ người lầm lỗi tại cộng đồng dân cư”; “Cựu chiến binh với công tác THNCĐ”; “Dòng họ tự quản”; “Giúp đỡ người lầm lỗi”; “Doanh nghiệp với công tác THNCĐ” trên địa bàn huyện Như Xuân...

Nhiều ban chỉ đạo mô hình THNCĐ tại các địa phương đã phát huy tốt vai trò chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác tạo việc làm, xóa bỏ mặc cảm, giúp đỡ người CHXAPT về địa phương ổn định cuộc sống, đem lại hiệu quả cao. Điển hình như: Mô hình “Cựu chiến binh chung tay giúp đỡ người THNCĐ” tại thị xã Nghi Sơn, qua quá trình hoạt động đã nhân rộng 29/30 xã, phường và hỗ trợ tìm kiếm, giới thiệu việc làm cho 63 người CHXAPT làm công nhân tại các doanh nghiệp: Công ty TNHH Giày Annora Việt Nam, Công ty CP May B85, Công ty TNHH Xây dựng thương mại Giang Sơn, Công ty CP Xi măng Đại Dương. Mô hình “Tổ 3 trên 1” tại phường Rừng Thông (TP Thanh Hóa) vận động Công ty CP Đầu tư xây dựng và Thương mại Minh Hương hằng năm tiếp nhận từ 2 đến 3 trường hợp THNCĐ vào làm việc, tạo thu nhập ổn định, một số đã vươn lên trở thành những hộ có thu nhập kinh tế khá ở địa phương. Mô hình “Doanh nghiệp với công tác THNCĐ” trên địa bàn huyện Hoằng Hóa đã tạo việc làm cho 12 người CHXAPT vào làm tại các doanh nghiệp với thu nhập ổn định. Mô hình “Các ban, ngành, đoàn thể thị trấn Tân Phong (Quảng Xương) thực hiện công tác THNCĐ” đã tiếp nhận và định hướng, tìm kiếm việc làm ổn định cho 20 người CHXAPT; trong đó điển hình có anh Đỗ Duy Tài ở tổ dân phố Phong Lượng là cá nhân tiêu biểu vươn lên phát triển kinh tế được Giám đốc Công an tỉnh tặng Giấy khen. Mô hình “MTTQ với công tác THNCĐ” tại thị trấn Ngọc Lặc đã hỗ trợ tìm kiếm, giới thiệu việc làm cho 20 người CHXAPT ổn định cuộc sống. Mô hình “Doanh nhân với an ninh trật tự” tại huyện Nga Sơn tư vấn, giới thiệu việc làm cho 46 người CHXAPT về địa phương. Mô hình “Tái hòa nhập để phát triển kinh tế biển” tại phường Quảng Vinh (TP Sầm Sơn); mô hình “3/1 về THNCĐ” tại xã Cẩm Ngọc (Cẩm Thủy) đã giới thiệu việc làm cho người CHXAPT có việc làm tại Công ty TNHH Giày PMT với mức thu nhập ổn định...

Các mô hình THNCĐ trên địa bàn tỉnh được xây dựng trên cơ sở tiếp thu những cách làm hay, mô hình hiệu quả và nghiên cứu, đổi mới phương pháp thực hiện việc xây dựng, nhân rộng mô hình phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và tình hình, đặc điểm người CHXAPT tại địa phương. Hầu hết các mô hình đã thu hút được sự tham gia của đông đảo các thành viên, sự quan tâm hỗ trợ của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và sự phối hợp của gia đình, quần chúng Nhân dân. Từ đó, giúp người hoàn lương có thêm niềm tin, ý chí phấn đấu hòa nhập cộng đồng.

“Thắp sáng” niềm tin hướng thiện

Để người CHXAPT hòa nhập nhanh chóng thì cộng đồng dân cư nơi họ về sinh sống cần có cái nhìn cởi mở và vị tha hơn. Bởi lẽ, dù họ có quyết tâm, cố gắng nhưng nếu người xung quanh không đón nhận, mà kỳ thị thì tâm lý tích cực trong họ sẽ mất dần, điều này có thể một lần nữa đẩy họ vào con đường sai trái. Nhận thức được điều này, thời gian qua cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh đã làm tốt công tác cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ người CHXAPT trở về địa phương sinh sống. 100% người CHXAPT khi trở về địa phương đều được tiếp nhận, hướng dẫn thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú, cấp căn cước công dân, hướng dẫn các thủ tục hành chính khác theo quy định và được tổ chức, cá nhân trực tiếp quản lý, giám sát, giáo dục, giúp đỡ. Việc lựa chọn, phân công quản lý, giáo dục người CHXAPT được các cơ quan, ban, ngành có liên quan đánh giá cụ thể trên cơ sở đặc điểm nhân thân của người CHXAPT và tình hình thực tế tại địa phương.

Nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cấp ủy, chính quyền địa phương và quần chúng Nhân dân trong việc tư vấn, định hướng, đào tạo nghề, giới thiệu việc làm cho người CHXAPT tại cộng đồng và người THNCĐ, Công an tỉnh phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Sở Nội vụ), UBND TP Thanh Hóa, các huyện: Hoằng Hóa, Yên Định, Nông Cống tổ chức diễn đàn tư vấn pháp lý, giới thiệu việc làm, hỗ trợ vay vốn cho gần 1.500 người chấp hành án hình sự tại cộng đồng và người THNCĐ trên địa bàn tỉnh. Cùng với đó, Công an tỉnh đã tổ chức chương trình “Phiên chợ của tình người” với sự tham gia của 13 doanh nghiệp, cơ sở đào tạo nghề trong tỉnh tham gia tư vấn, tuyển dụng việc làm và 359 người đang chấp hành án hình sự tại cộng đồng, người THNCĐ trên địa bàn huyện Quảng Xương. Đây là cách làm sáng tạo của Công an tỉnh nhằm hỗ trợ, kết nối, tạo việc làm cho người CHXAPT có điều kiện ổn định cuộc sống, từng bước THNCĐ.

Diễn đàn tư vấn pháp lý, giới thiệu việc làm, hỗ trợ vay vốn cho người chấp hành án hình sự tại cộng đồng và tái hòa nhập cộng đồng trên địa bàn TP Thanh Hóa.

Tại các địa phương trên địa bàn tỉnh, ban chỉ đạo mô hình THNCĐ và các đoàn thể chính trị - xã hội triển khai nhiều biện pháp động viên, giúp đỡ những người lầm lỗi THNCĐ bền vững. Có những trường hợp từng lầm lỗi, được sự giúp đỡ của gia đình, xã hội và chính quyền, đã trở lại mạnh mẽ và trở thành tấm gương sáng trong việc làm lại cuộc đời. Điển hình như: Anh Trương Đình Thái ở phường An Hưng (TP Thanh Hóa) sau khi chấp hành xong bản án về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy” gặp rất nhiều khó khăn trong việc THNCĐ, tuy nhiên bằng sự nỗ lực của bản thân, sự tin tưởng, động viên của gia đình, sự quan tâm của chính quyền địa phương, anh quyết tâm thành lập xưởng gia công chế tác và sản xuất đá ốp lát. Đến nay, cơ sở sản xuất của anh Thái tạo việc làm thường xuyên cho 15 lao động với mức thu nhập bình quân hơn 10 triệu đồng/người/tháng. Anh Lê Trọng Thắng ở phường Nguyên Bình (thị xã Nghi Sơn) mở xưởng sản xuất đồ gỗ, thu nhập hàng tháng đạt từ 15 - 20 triệu đồng; tạo việc làm cho 4 lao động thời vụ với thu nhập từ 370.000 - 400.000 đồng/người/ngày. Anh Hà Đình Quy ở xã Xuân Cao (Thường Xuân) đã đầu tư chăn nuôi trang trại lợn và ươm giống cây keo để trồng tại vườn nhà. Đến nay, thu nhập trung bình hàng năm của gia đình anh Quy đạt từ 300 - 500 triệu đồng, tạo việc làm thời vụ cho 7 - 10 lao động với mức thu nhập từ 6 - 8 triệu đồng/người/tháng...

Với phương châm “Không để ai bị bỏ lại phía sau”, những hoạt động giúp đỡ, hỗ trợ cụ thể, thiết thực về tinh thần, vật chất của cả hệ thống chính trị và Nhân dân đã tiếp sức để người lầm lỗi có động lực làm lại cuộc đời, “thắp sáng” niềm tin hướng thiện, viết tiếp những ước mơ, dự định còn dang dở, vươn lên phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống, THNCĐ bền vững.

Thượng tá Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng Phòng Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp, Công an tỉnh Thanh Hóa, cho biết: Hiện, toàn tỉnh có trên 5.000 người CHXAPT được tiếp nhận, quản lý, giáo dục và giúp đỡ. Thực tiễn cho thấy, công tác THNCĐ là một quá trình khó khăn, phức tạp, cần sự kiên trì, nỗ lực thực hiện đồng bộ, lâu dài của cả cộng đồng. Tâm lý tự ti, mặc cảm, khó tìm được việc làm ổn định là nguyên nhân chính khiến những người CHXAPT trở về địa phương khó hòa nhập cộng đồng, dễ dẫn đến nguy cơ tái phạm tội. Để thực hiện tốt công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ người CHXAPT THNCĐ, trong thời gian tới, cơ quan thi hành án hình sự, Công an tỉnh tiếp tục làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp trong triển khai thực hiện các biện pháp đảm bảo THNCĐ trên địa bàn tỉnh. Đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về THNCĐ với nội dung, phương pháp và hình thức phong phú, đa dạng phù hợp với từng địa bàn, đối tượng cụ thể, trong đó chú trọng tuyên truyền trên các nền tảng số. Triển khai thực hiện hiệu quả việc xây dựng, nhân rộng mô hình, điển hình tiên tiến trong công tác THNCĐ. Phối hợp tốt trong công tác tiếp nhận, quản lý, giáo dục, giúp đỡ người CHXAPT trở về cư trú tại địa phương. Định kỳ tiến hành sơ kết, tổng kết việc thực hiện công tác này nhằm kiểm điểm, đánh giá những kết quả đã đạt được, cũng như những khó khăn, vướng mắc; những tồn tại, hạn chế để có giải pháp tháo gỡ, khắc phục; đồng thời biểu dương, khen thưởng đối với tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác THNCĐ, góp phần thực hiện hiệu quả công tác phòng ngừa tội phạm, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.

Mỗi người lầm lỗi đều khát khao được trao cơ hội để phấn đấu làm lại cuộc đời. Chung tay giúp đỡ họ hòa nhập cộng đồng không chỉ là trách nhiệm của toàn xã hội mà còn là cách để lan tỏa những giá trị nhân văn cao đẹp.

Nhóm Phóng viên