Những vấn đề cần quan tâm khi du nhập cây trồng mới vào sản xuất

Diện tích trồng chuối tiêu hồng tập trung được liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm với doanh nghiệp tại xã Vĩnh Quang (Vĩnh Lộc).

Với mục tiêu nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích sản xuất nông nghiệp, chính quyền và bà con nông dân tại nhiều địa phương trong tỉnh đã đưa những loại cây trồng mới vào sản xuất.

Trong số nhiều loại cây trồng mới được du nhập vào tỉnh ta, có loại cây đã và đang đem lại hiệu quả kinh tế cao, giúp các hộ dân dần nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống. Tuy nhiên, cũng có không ít loại cây du nhập vào nhưng lại không đem lại hiệu quả như kỳ vọng.

Mô hình trồng cây trám ghép được Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Cẩm Thủy triển khai thực hiện trên địa bàn xã Cẩm Tâm cách đây hơn 10 năm, với 40 hộ dân tham gia mô hình, tổng diện tích 4 ha. Khi vừa đưa cây trám ghép vào trồng trên địa bàn, chính quyền xã và các hộ dân đều kỳ vọng về hiệu quả kinh tế mà cây trám ghép mang lại. Theo quy trình cây trám ghép sau khi trồng từ 3 đến 4 năm sẽ cho thu hoạch, thế nhưng người dân mỏi mòn đợi tới 5 đến 6 năm, có hộ đã kiên trì đợi tới 10 năm mà cây vẫn không hề cho quả. Thất vọng và không còn niềm tin vào cây trám ghép, nên đến nay, các hộ dân đã chặt bỏ gần hết.

Tìm hiểu nguyên nhân khiến cây trám ghép được trồng trên địa bàn xã Cẩm Tâm không cho quả, bà Phạm Thị Hoa, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh, cho biết: Sở dĩ cây trám ghép được trồng trên địa bàn xã Cẩm Tâm không cho quả là bởi: Loại cây này cần có sự chăm sóc theo đúng quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt, tuy nhiên người dân chỉ trồng mà không chú ý chăm sóc, thụ phấn nên cây không thể cho quả. Bên cạnh đó, do cây trám ghép có đặc điểm thụ phấn chéo, phải trồng theo quy mô lớn, tập trung; còn cây trám ghép được trồng ở xã Cẩm Tâm nhỏ, lẻ, không đủ điều kiện để cây thụ phấn, nên cây trồng gần như không cho quả.

Chùm ngây cũng là loại cây mới được du nhập vào tỉnh ta. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, sau khi biết thông tin về dinh dưỡng cũng như giá trị kinh tế của loài cây này trên một số phương tiện truyền thông, rồi thông qua các cuộc hội thảo, năm 2014, một số hộ dân tại các huyện: Cẩm Thủy, Thọ Xuân, Thạch Thành, Yên Định, Đông Sơn... đã tin lời thương lái để đặt tiền mua giống về trồng, với hy vọng 1 năm sau sẽ được thương lái trở lại thu mua với giá cao. Tuy nhiên, đến đầu năm 2015, khi chùm ngây đến thời kỳ cho thu hoạch lá tươi, các hộ dân mừng vui, kỳ vọng về vụ bội thu nhưng khi gọi thương lái đến thu mua thì “bặt vô âm tín”. Chùm ngây không nơi tiêu thụ phải bỏ phí.

Cũng là cây mới được du nhập, nhưng một số loại cây khác, như: Đậu tương rau, ổi lê, cây dược liệu sa chi, chuối tiêu hồng... được trồng tại nhiều địa phương lại cho hiệu quả kinh tế cao và ổn định. Sở dĩ, những loại cây này bén duyên và trụ vững được là bởi trước khi đưa vào trồng và nhân rộng, chính quyền các địa phương và ngành nông nghiệp đã tham vấn ý kiến của các nhà chuyên môn về sự phù hợp của các yếu tố địa hình, thổ nhưỡng, khí hậu, rồi xu hướng, tiềm năng tiêu thụ của thị trường. Đồng thời, các hộ trồng cũng được chuyển giao quy trình kỹ thuật đầy đủ. Hơn nữa, nhiều loại sản phẩm có doanh nghiệp đứng ra thực hiện liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm, nên thị trường tiêu thụ ổn định, tạo tâm lý yên tâm cho người sản xuất.

Rút kinh nghiệm từ những loại cây trồng mới đã từng du nhập nhưng thất bại, cũng như những loại cây mới du nhập đã được phát huy hiệu quả kinh tế cho thấy, việc du nhập những loại cây trồng mới đưa vào sản xuất là cơ hội giúp nhiều hộ dân nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống. Tuy nhiên, trước khi việc du nhập những loại cây trồng mới vào sản xuất, các đơn vị và bà con nông dân cần quan tâm, chú ý đến yếu tố phù hợp về địa hình, thổ nhưỡng, khí hậu, trình độ sản xuất... nhằm tránh tình trạng cây chết hoặc không cho thu hoạch khiến người trồng thất thu. Bên cạnh đó, để bảo đảm việc các loại cây trồng mới cho hiệu quả kinh tế ổn định, bền vững, cần thu hút được doanh nghiệp đầu tư liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm cho nông dân.

Hương Thơm