Hiệu quả sau 7 năm triển khai Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Từ khi Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực (1-7-2011), công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh đã được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm, chỉ đạo và đã có những chuyển biến tích cực, góp phần bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ngày một tốt hơn.

Cán bộ Cục Quản lý thị trường tỉnh tiêu hủy hàng hóa, tang vật vi phạm.

Theo đó, từ năm 2012 đến 2015, hằng năm Sở Công Thương đều tổ chức Ngày Quyền của người tiêu dùng thế giới 15-3, với các hoạt động như: Tổ chức hội nghị, hội thảo, treo băng-rôn... Từ năm 2016 đến 2018, hằng năm UBND tỉnh đều tổ chức Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam và giao cho Sở Công Thương thực hiện với các hoạt động tổ chức lễ phát động “Tháng hành động vì người tiêu dùng” cùng với các hoạt động mít tinh, diễu hành...

Sau 7 năm thực hiện Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã từng bước nâng cao vai trò, trách nhiệm của các đơn vị chức năng trong công tác bảo vệ người tiêu dùng mà công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cũng được đẩy mạnh; công tác kiểm tra, kiểm soát hàng hóa lưu thông trên thị trường được tăng cường; việc kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung được thực hiện thường xuyên; công tác tư vấn, hỗ trợ, giải quyết khiếu nại, tố cáo theo yêu cầu của người tiêu dùng được kịp thời. Kết quả, văn phòng tư vấn và hỗ trợ giải quyết khiếu nại, tố cáo của người tiêu dùng đã tư vấn cho hàng trăm lượt người tiêu dùng qua điện thoại hoặc trực tiếp tại văn phòng. Đặc biệt đã hỗ trợ người tiêu dùng giải quyết khiếu nại thành công 64 vụ việc.

Bên cạnh đó, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng ngày càng phát triển cả về số lượng, chất lượng và hiệu quả hoạt động. Hội thường xuyên phối hợp với Sở Công Thương và các cơ quan truyền thông đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; tổ chức tiếp nhận phản ánh, kiến nghị của người tiêu dùng, kịp thời tư vấn cách giải quyết các khiếu nại và hỗ trợ giải quyết khiếu nại, tố cáo của người tiêu dùng; tham gia góp ý dự thảo văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Sau 7 năm thực thi luật, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong tỉnh đã dần nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Đồng thời, người tiêu dùng cũng đã hiểu và ý thức hơn trong việc bảo vệ quyền lợi của chính mình. Ông Nguyễn Văn Thức, Trưởng Phòng Quản lý thương mại Sở Công Thương, cho biết: Các doanh nghiệp đã thực hiện ghi nhãn hàng hóa theo quy định; niêm yết công khai giá bán hàng hóa, dịch vụ tại địa điểm kinh doanh, xuất hóa đơn bán lẻ cho người tiêu dùng; tư vấn, hướng dẫn sử dụng sản phẩm; thông báo đầy đủ, chính xác cho người tiêu dùng về hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung trước khi giao dịch... Đối với người tiêu dùng cũng đã nắm, hiểu rõ được việc lựa chọn tiêu dùng hàng hóa có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, kiểm tra hàng hóa khi giao nhận, yêu cầu xuất hóa đơn bán lẻ, yêu cầu đổi trả hàng hóa nếu bị lỗi...

Sau 10 năm thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” (2009-2019) và 7 năm thực hiện Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (2011-2018), các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh đã đăng 681 tin, bài liên quan đến công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, treo hơn 1.000 băng-rôn, 1.000 cờ phướn trên các tuyến đường chính của tỉnh và các siêu thị, trung tâm thương mại; phát 19.800 tờ rơi tuyên truyền cho người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh.

Sở Công Thương thường xuyên chỉ đạo Chi cục Quản lý thị trường tỉnh (nay là Cục Quản lý thị trường trực thuộc Bộ Công Thương) phối hợp với Sở Tài chính tăng cường công tác quản lý thị trường, giá cả, đồng thời phối hợp với các ngành, đơn vị chức năng tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng và gian lận thương mại. Hằng năm, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh nói chung và lực lượng quản lý thị trường nói riêng đã đồng loạt triển khai các biện pháp nhằm phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi buôn lậu, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái, vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Thời gian qua, các ban, ngành chức năng đã kiểm tra, kiểm soát 51.038 vụ, xử lý vi phạm hành chính 42.497 vụ, thu phạt nộp ngân sách Nhà nước 137,725 tỷ đồng.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh vẫn còn những khó khăn đó là: Chính sách, pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mặc dù đã ban hành đồng bộ, nhưng có những quy định còn chưa được thực thi, chưa thực sự đi vào cuộc sống; không có bộ phận và cán bộ chuyên trách thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, mà chủ yếu là kiêm nhiệm, chưa được tập huấn, bồi dưỡng kiến thức bảo vệ người tiêu dùng và kỹ năng tư vấn, hỗ trợ người tiêu dùng trong việc nâng cao kiến thức pháp luật và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Nhất là chính quyền cấp xã, còn mơ hồ về công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, nên chưa chủ động trong công tác kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Bên cạnh đó, kinh phí bố trí cho nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng còn hạn chế, có huyện chưa bố trí kinh phí, hoặc có huyện, thị xã đã bố trí kinh phí nhưng còn hạn hẹp. Ngoài ra, nhận thức của một bộ phận người tiêu dùng còn hạn chế, khi quyền lợi bị xâm phạm không biết phản ánh với cơ quan nào; tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm không giảm và ngày càng tinh vi hơn. Một số doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vẫn chưa ý thức được trách nhiệm của mình hoặc vì cái lợi trước mắt mà cố tình phớt lờ trách nhiệm của người sản xuất, kinh doanh đối với người tiêu dùng...

Bài và ảnh: Vân Sơn