Gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống

Thời gian qua, huyện Như Xuân luôn quan tâm công tác giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa của Nhân dân, xây dựng nếp sống văn minh trong cộng đồng.

Đồng bào dân tộc Thổ gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.

Mặc dù là xã vùng khó, đời sống của bà con còn nhiều vất vả nhưng người dân xã Thanh Phong vẫn gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Ngoài tiếng nói được sử dụng hằng ngày, trang phục được sử dụng trong các dịp lễ, tết, các thôn trên địa bàn xã đã thành lập các đội văn nghệ để phát triển phong trào văn nghệ quần chúng và truyền dạy cho thế hệ trẻ những làn điệu dân ca, dân vũ. Bên cạnh đó, người dân xã Thanh Phong luôn có ý thức gìn giữ nếp nhà sàn truyền thống của đồng bào dân tộc Thái. Hiện, xã Thanh Phong có khoảng 20% số hộ gia đình sinh sống trong nếp nhà sàn truyền thống...

Để đạt được những kết quả trên, hằng năm xã Thanh Phong chủ động xây dựng, triển khai kế hoạch gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục để người dân thấy được ý nghĩa, tầm quan trọng của việc gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống thông qua việc tổ chức các hội nghị ở xã, thôn, lồng ghép các phong trào, cuộc vận động ở khu dân cư, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống, tạo sân chơi bổ ích cho Nhân dân, thúc đẩy phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ngày càng sâu rộng trong các khu dân cư.

Ông Lê Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã Thanh Phong, cho biết: Thời gian tới, xã tiếp tục vận động Nhân dân, đặc biệt là những nghệ nhân, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số tích cực tham gia các hoạt động gìn giữ bản sắc văn hóa. Khuyến khích các thôn có tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng gắn với việc gìn giữ bản sắc văn hóa. Chú trọng xây dựng, sửa chữa, cải tạo nhà văn hóa, chỉnh trang khuôn viên để Nhân dân có nơi sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, hội họp, tạo sự gắn kết cộng đồng.

Huyện Như Xuân có 4 dân tộc anh em, chiếm 66,2% dân số cả huyện. Mỗi dân tộc lại có nét văn hóa đặc trưng được hình thành từ lâu đời. Tiêu biểu, như: hát xường, hát giao duyên, ném còn của đồng bào dân tộc Mường; hát đốm, hát ru, hát chậm đò ho, múa hát trống chiêng của đồng bào dân tộc Thổ; múa cát sa, khua luống, hát khặp, nhảy sạp, tung còn của đồng bào dân tộc Thái... Bên cạnh đó, huyện Như Xuân còn gìn giữ và phát huy nhiều lễ hội đặc sắc, như: lễ hội dâng trâu tế trời gắn với đền Chín Gian, lễ hội Đình Thi. Gần đây, huyện Như Xuân đã phục dựng được các nghi lễ truyền thống, như: lễ cúng cơm mới, tết của người Thái. Ngoài ra, huyện còn có 23 di tích, trong đó có 6 di tích lịch sử, văn hóa và danh thắng đã được xếp hạng cấp tỉnh, như: di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh thác Cổng Trời; di tích danh lam thắng cảnh thác Đồng Quan; di tích lịch sử - văn hóa đền Chín Gian.

Xác định được tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, huyện Như Xuân đã quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”. Chỉ đạo các xã, thị trấn đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về ý nghĩa của việc gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, các trò chơi, trò diễn trong khu dân cư, cơ quan, đơn vị, trường học. Chú trọng tổ chức lớp tập huấn bảo tồn, phục dựng dân ca, dân vũ của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện. Quan tâm đầu tư, tôn tạo tu bổ và khai thác giá trị các di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh để phát triển du lịch.

Công tác gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của huyện Như Xuân có nhiều chuyển biến tích cực đã góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của Nhân dân, tuy nhiên cũng còn không ít thách thức đó là: lực lượng nghệ nhân dân gian ngày càng ít; giới trẻ không mặn mà với những giá trị văn hóa truyền thống; một số nét đẹp văn hóa trong lối sống, phong tục, tập quán cùng lễ hội truyền thống đang đứng trước nguy cơ mai một; một số di tích lịch sử, văn hóa chưa được đầu tư xứng tầm...

Ông Lê Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Như Xuân, cho biết: Phát huy những kết quả đạt được, huyện Như Xuân tiếp tục tăng cường quản lý Nhà nước đối với việc sưu tầm, bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Thực hiện lồng ghép các chương trình, dự án phát triển văn hóa với chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Quan tâm đến công tác bồi dưỡng, đào tạo cán bộ văn hóa; hỗ trợ các địa phương xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị văn hóa. Động viên, khuyến khích nghệ nhân, những người am hiểu văn hóa truyền thống tích cực tham gia trao truyền những giá trị văn hóa cho thế hệ trẻ. Chỉ đạo các trường học đưa công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số, các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh lồng ghép trong các môn khoa học xã hội nhằm giáo dục học sinh thêm yêu giá trị văn hóa của dân tộc mình. Chú trọng gắn kết giữa nhiệm vụ phát triển kinh tế với bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống của các dân tộc, nâng cao đời sống tinh thần của Nhân dân.

Bài và ảnh: Xuân Anh