Năm học mới, để vơi đi nỗi lo bệnh cũ

Cơ quan quản lý giáo dục vừa đưa ra chỉ đạo không được lạm thu trong trường học. Một việc làm dường như đã quá quen thuộc với rất nhiều người.

Không lẽ chống lạm thu trong trường học khó đến thế sao? Khi mà cơ quan quản lý giáo dục đã phải dùng những biện pháp xử lý hành chính “cột” trách nhiệm của hiệu trưởng vào mà vẫn để xảy ra lạm thu, thì nên nhìn nhận vấn đề này như thế nào? Đồng tiền có ma lực khiến nhiều hiệu trưởng phớt lờ quy định hay vì cơ quan quản lý vẫn còn thiếu sâu sát, ban hành văn bản nhưng không kiểm tra, giám sát kịp thời?

Không phải bây giờ những vấn đề học đường bức xúc mới xảy ra. Nhiều năm nay, cứ đầu năm học cơ quan quản lý giáo dục lại thực hiện phần việc được xem như là “đến hẹn lại lên” bằng cách ban hành văn bản chỉ đạo. Nhiều phụ huynh đã không ngại ngần mà nói rằng: “Nói mãi. Cái cần là hành động thực sự cơ”.

Dư luận lên tiếng là có cơ sở, bởi ban hành văn bản không khó. Cái khó nằm ở chỗ tổ chức thực thi văn bản sao cho hiệu quả, phát huy hiệu lực của văn bản. Cần thiết phải làm mạnh, làm quyết liệt một lần nhưng hiệu quả lâu dài. Đã làm phải chấp nhận sự mất mát, hy sinh.

Bắt đầu kỳ nghỉ hè ngắn ngủi cách đây hơn tháng cơ quan quản lý giáo dục đã đưa ra yêu cầu không được phép dạy thêm, dành thời gian để học sinh nghỉ ngơi đúng nghĩa và phòng, chống dịch bệnh COVID-19.

Trên thực tế chúng ta đã có những ngày đầu tiên trong kỳ nghỉ hè yên ắng. Nhưng do thiếu kiểm tra, giám sát, bệnh cũ đã nhanh chóng tái phát. Lúc đầu chỉ số ít giáo viên dạy thêm, thấy không vấn đề gì, nhiều giáo viên trong cùng trường đồng loạt dạy theo với suy nghĩ tội gì mà không làm. Thành ra chúng ta có cấm, nhưng cấm chỉ là câu chuyện nghiêm túc trên giấy.

Cũng giống như câu chuyện lạm thu trong trường học. Khi cơ quan quản lý giáo dục đưa ra yêu cầu không được thực hiện, thì ở một số trường học lại âm thầm chuyển hóa sang dạng khác được che chắn bởi tấm “bình phong” là ban đại diện phụ huynh học sinh, là sự tự nguyện... Trên danh nghĩa là không thu, nhưng nhiều phụ huynh vẫn phải bức xúc móc túi nộp tiền.

Quanh câu chuyện lạm thu có nhiều cách để núp danh, biến tướng. Theo nhiều người phản ánh thì đó là ý chí của hiệu trưởng rồi.

Cũng dễ hiểu cho điều đó, vì nếu không có những khoản thu ngoài quy định thì nhà trường lấy đâu ra kinh phí để đảm bảo các hoạt động khác. Trường học nào cũng cần có quan hệ, cần tăng cường các điều kiện về vật chất. Yêu cầu không lạm thu, nhưng nếu không thu thì lấy gì để chi phí. Muốn dẹp lạm thu trước tiên phải dẹp được các khoản chi không chính thức trong trường học đã.

Rõ ràng là không thể thiếu những văn bản chỉ đạo, nhưng cùng với chỉ đạo cần có biện pháp đồng bộ và phù hợp thực tiễn. Bên cạnh đó còn phải là sự vào cuộc của các kênh giám sát, phản biện xã hội khác. Chúng ta có một hệ thống chính trị đủ mạnh, hãy phát huy sức mạnh ấy trong công cuộc làm trong sạch học đường.

Lam Vũ