Giải pháp “kép” bảo đảm nhu cầu tiêu thụ điện và tối ưu chi phí

Mỗi mùa hè, hệ thống điện quốc gia lại chịu áp lực lớn khi nhu cầu tiêu thụ điện tăng vọt, đặc biệt vào các khung giờ cao điểm. Bên cạnh việc tiếp tục đầu tư lưới truyền tải với công nghệ hiện đại, ngành điện đang chuyển mạnh sang tư duy quản lý nhu cầu, tập trung triển khai các chương trình quản lý nhu cầu điện (DSM) và điều chỉnh phụ tải (DR). Đây là những giải pháp chủ động, linh hoạt, giúp phân bổ hợp lý nhu cầu sử dụng điện, giảm rủi ro quá tải và nâng cao hiệu quả vận hành mà không cần tăng thêm công suất phát điện.

Kiểm tra thiết bị hoạt động ngoài trời trong mùa nắng nóng tại TBA 110kV khu vực Bắc TP Thanh Hóa (cũ).

Tại Thanh Hóa, Công ty Điện lực Thanh Hóa đã triển khai đồng bộ các chương trình DSM/DR với sự tham gia tích cực từ doanh nghiệp. Với chương trình DSM, 253 khách hàng lớn tại địa phương đã tham gia dịch chuyển thời gian sản xuất sang các khung giờ thấp điểm. Riêng trong tháng 6/2025 - thời điểm nắng nóng gay gắt, chương trình đã dịch chuyển thành công hơn 115MW phụ tải, tương đương công suất của một nhà máy điện trung bình. Đáng chú ý, phần lớn doanh nghiệp đều tuân thủ cam kết về công suất, thể hiện sự nghiêm túc và trách nhiệm trong hợp tác với ngành điện.

Đối với chương trình DR, đã có 264 khách hàng đăng ký với tổng công suất gần 229MW. Dù chưa phải thực hiện điều chỉnh trong năm nay, việc sẵn sàng này nâng cao tính linh hoạt của hệ thống điện tỉnh.

Theo Công ty Điện lực Thanh Hóa, việc doanh nghiệp chủ động điều chỉnh phụ tải giúp giảm áp lực hệ thống, hạn chế quá tải cục bộ, ổn định tần số, điện áp và tránh phải huy động nguồn điện chi phí cao. Bên cạnh đó, giảm sự phụ thuộc vào các nguồn điện có chi phí cao, nhất là trong bối cảnh nhu cầu điện tăng cao vào mùa nắng nóng hoặc những thời điểm đặc biệt. Đặc biệt, việc doanh nghiệp hợp tác điều chỉnh phụ tải còn giúp giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới mục tiêu sử dụng năng lượng hiệu quả và phát triển bền vững.

Ông Hoàng Hải, Giám đốc Công ty Điện lực Thanh Hóa, nhấn mạnh: “Sự đồng hành của doanh nghiệp không chỉ giúp ngành điện vận hành hiệu quả hơn mà còn mang lại lợi ích thiết thực cho chính các đơn vị sản xuất, nhất là trong bối cảnh thúc đẩy sử dụng năng lượng hiệu quả, chuyển đổi xanh”.

Nhiều doanh nghiệp đánh giá cao chương trình DSM/DR bởi giúp tối ưu biểu đồ phụ tải, giảm chi phí điện mà không gây gián đoạn sản xuất. Đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp thể hiện cam kết phát triển bền vững theo các tiêu chí ESG ngày càng được quan tâm trên thị trường quốc tế.

Thanh Hóa hiện là địa phương dẫn đầu cả nước về sản lượng xi măng, với tổng công suất thiết kế đạt 24,4 triệu tấn/năm. Đây cũng là nhóm ngành tiêu thụ điện năng lớn, hoạt động liên tục, phụ tải cao. Tuy nhiên, cả 4 doanh nghiệp xi măng lớn trên địa bàn đều chủ động tham gia các chương trình DSM/DR theo khuyến nghị của ngành điện. Việc sẵn sàng dịch chuyển phụ tải, tối ưu thời gian vận hành không chỉ giúp tiết giảm chi phí mà còn thể hiện cam kết đồng hành của ngành xi măng với mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng và phát triển bền vững.

Tại Công ty Xi măng Long Sơn, vào mùa cao điểm điện từ tháng 4 đến tháng 7, doanh nghiệp chủ động điều chỉnh lịch vận hành, hạn chế sử dụng thiết bị không thiết yếu trong các khung giờ cao điểm như 9h30 - 11h30 và 17h - 20h. Nhờ đó, chi phí điện giảm 15 - 20%.

"Tham gia chương trình DSM giúp chúng tôi chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất theo khung giờ thấp điểm, qua đó tiết kiệm đáng kể chi phí điện năng. Việc phối hợp với ngành điện rất linh hoạt, không gây gián đoạn sản xuất mà còn nâng cao nhận thức của bộ phận kỹ thuật về sử dụng điện hiệu quả. Chúng tôi coi đây là một phần trong chiến lược phát triển xanh, hướng tới tiêu chuẩn ESG và thị trường xuất khẩu bền vững”, ông Trương Văn Lợi, Giám đốc Công ty Xi măng Long Sơn, chia sẻ.

Từ hiệu quả bước đầu và dư địa phát triển lớn của chương trình DSM/DR, Công ty Điện lực Thanh Hóa đang xây dựng chiến lược dài hạn để nâng cao hiệu quả triển khai chương trình. Theo đó, về chính sách và vận động, ngành điện tiếp tục bám sát chỉ đạo của EVN, phối hợp chặt chẽ với UBND tỉnh và các sở, ngành liên quan để kêu gọi doanh nghiệp, khu công nghiệp tích cực tham gia. Việc làm việc trực tiếp với các hiệp hội doanh nghiệp và các khu công nghiệp sẽ giúp tăng cường sự lan tỏa và tạo dựng niềm tin. Ở góc độ truyền thông và đào tạo, ngành điện tổ chức định kỳ các hội thảo, lớp tập huấn nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành DSM/DR cho đội ngũ kỹ thuật và quản lý của khách hàng lớn.

Một điểm sáng đáng chú ý là việc ứng dụng công nghệ, với 100% khách hàng lớn tại Thanh Hóa đã được lắp đặt công tơ điện tử, đo xa tự động, giúp ngành điện có thể theo dõi phụ tải theo thời gian thực. Trên nền tảng DRMS - hệ thống quản lý điều chỉnh phụ tải thông minh, ngành điện có thể phân tích, dự báo và cảnh báo sớm cho khách hàng các tình huống bất thường, giúp cả hai bên cùng chủ động phương án vận hành.

Bài và ảnh: Bách Nguyên