FTA tiếp sức cho hàng hóa vươn tầm

Đứng thứ 2 cả nước về Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA Index), Thanh Hóa đang khẳng định năng lực hội nhập ngày càng sâu rộng. Không chỉ là “con số đẹp”, đây còn là minh chứng cho nỗ lực biến các cam kết thương mại thành lợi thế thực tế, giúp doanh nghiệp (DN) vươn xa trên thị trường quốc tế.

Công ty CP Đầu tư phát triển VINAGREEN (Triệu Sơn) đang hoàn thiện tiêu chuẩn để xuất khẩu hàng hóa hướng tới thị trường Nhật Bản, Đức, Trung Quốc, Indonesia. Ảnh: Tùng Lâm

Với kim ngạch xuất khẩu duy trì từ 5 - 6 tỷ USD/năm, Thanh Hóa đang nổi lên như một trong những điểm sáng về xuất khẩu của khu vực Bắc Trung bộ. Xuất khẩu hàng hóa trong tháng 4/2025 tiếp tục tăng 4,2% so với tháng trước và tăng 16,9% so với cùng kỳ. Đây là con số tích cực trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều bất ổn. Cơ cấu hàng hóa chuyển dịch theo hướng tích cực, tập trung vào các ngành chủ lực như dệt may, thủy sản, đá ốp lát, sản phẩm nông sản chế biến... Thành quả trên không chỉ đến từ năng lực nội tại của DN, mà còn nhờ sự nhạy bén trong khai thác cơ hội từ FTA mà Việt Nam là thành viên. Việc tận dụng hiệu quả FTA không chỉ giúp DN mở rộng thị trường mà còn tạo lợi thế cạnh tranh thông qua ưu đãi thuế quan, rút ngắn chuỗi cung ứng và nâng cao tiêu chuẩn sản phẩm.

Công ty CP XNK Thủy sản Thanh Hóa (TP Thanh Hóa) là một trong những đơn vị đi đầu trong việc tận dụng FTA để mở rộng thị trường. Với sự am hiểu thị trường và thích ứng linh hoạt, trong thời điểm khó khăn như những năm 2022, 2023, DN vẫn duy trì sản lượng cơ bản khoảng 14.000 tấn ngao, tương đương doanh thu 700 tỷ đồng; 800 tấn chả cá, bột cá với doanh thu 1.000 tỷ đồng. Giám đốc Công ty Trịnh Thị Cúc chia sẻ: “Các hiệp định thương mại tự do đã tạo điều kiện để công ty tiếp cận được với nhiều thị trường khó tính trên thế giới tại châu Mỹ, châu Âu và một phần châu Á. Năm 2025, đơn hàng của công ty vẫn được ký kết ổn định với đa dạng thị trường, bảo đảm công suất nhà máy và việc làm cho người lao động. DN đang đặt mục tiêu xuất khẩu đạt 30 triệu USD trong năm 2025”.

Hiện nay, Việt Nam có 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết. Hàng trăm DN trên địa bàn tỉnh đã và đang khai thác hiệu quả ưu đãi thuế quan, giảm chi phí, mở rộng đơn hàng và nâng cao tiêu chuẩn sản xuất. Thông tin từ Sở Công Thương, đến nay toàn tỉnh có 111 DN tham gia xuất khẩu sang các nước thành viên Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), 101 DN xuất khẩu vào thị trường EU nhờ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA); 24 DN tiếp cận thị trường Vương quốc Anh thông qua Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA) và 303 DN thực hiện giao thương với các nước thuộc Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Việc tiếp tục khai thác sâu rộng các thị trường có FTA không chỉ giúp DN giảm chi phí thuế quan còn “buộc” DN liên tục nâng cấp quy trình sản xuất, chuẩn hóa sản phẩm, xây dựng thương hiệu bền vững.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho DN tiếp cận các FTA, tỉnh Thanh Hóa đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: tổ chức tập huấn, hội thảo chuyên sâu về quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn kỹ thuật của các thị trường lớn; tư vấn trực tiếp cho DN vừa và nhỏ, giúp họ nắm bắt thông tin, thực thi cam kết FTA hiệu quả; đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối hệ thống phân phối quốc tế, mở rộng kênh tiêu thụ hàng hóa xuất khẩu; phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng nền tảng bản đồ thị trường, cơ sở dữ liệu FTA hỗ trợ DN tra cứu nhanh chóng, chính xác. Cùng với đó, tỉnh cũng đang tập trung hoàn thiện hạ tầng logistics phục vụ xuất khẩu, thúc đẩy đầu tư các khu, cụm công nghiệp chuyên ngành gắn với vùng nguyên liệu, tạo tiền đề vững chắc để DN mở rộng quy mô, nâng cao năng lực sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế.

Theo công bố FTA Index của các địa phương năm 2024, tỉnh Thanh Hóa đạt 34,13 điểm, đứng thứ 2 cả nước. Kết quả này khẳng định nỗ lực rất lớn của cấp ủy, chính quyền địa phương và cộng đồng DN trong việc tận dụng hiệu quả cơ hội từ các FTA để nâng cao năng lực cạnh tranh, hội nhập kinh tế quốc tế, mở rộng thị trường xuất khẩu. Được biết, Bộ chỉ số FTA Index được xây dựng dựa trên 4 trụ cột chính: công tác tuyên truyền, phổ biến FTA; thực hiện quy định pháp luật về FTA; chính sách hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh; triển khai các cam kết về phát triển bền vững. Trong đó, tỉnh Thanh Hóa được đánh giá đạt kết quả tốt nhất đối với triển khai và thực hiện chính sách hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh của DN.

Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Thanh Hóa Trịnh Xuân Lâm cho biết: “Tỉnh và các sở, ngành liên quan rất sát sao trong chỉ đạo triển khai chính sách FTA, hỗ trợ DN nắm rõ quy định xuất nhập khẩu, đặc biệt là về truy xuất nguồn gốc và sản xuất xanh. Các DN ngày càng chú trọng tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, xây dựng năng lực đáp ứng thị trường có FTA. Đáng chú ý, nhiều DN trong ngành hàng ngày càng được trang bị, nâng cao sự chủ động, chú trọng đầu tư công nghệ thân thiện môi trường, cải tiến mẫu mã, tiết kiệm năng lượng - những yếu tố giúp họ đủ sức cạnh tranh tại các thị trường cao cấp như EU, Nhật Bản, Canada”.

Giai đoạn 2021-2025, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa toàn tỉnh ước đạt trên 30 tỷ USD, tăng bình quân 15,5% mỗi năm. Bên cạnh những cơ hội mở ra từ FTA, xuất khẩu Thanh Hóa cũng đang đứng trước không ít thách thức, nhất là trong bối cảnh thương mại toàn cầu có nhiều biến động. Việc Mỹ và một số quốc gia cân nhắc tăng thuế nhập khẩu với hàng hóa châu Á đặt ra yêu cầu cấp bách phải đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào các đối tác rủi ro. Với nền tảng hội nhập vững chắc, cùng sự quyết tâm cao từ chính quyền và cộng đồng DN, Thanh Hóa đang có cơ hội lớn để khẳng định vai trò là điểm đến hấp dẫn trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc tận dụng hiệu quả các FTA chính là “chìa khóa” để xuất khẩu của tỉnh bứt phá mạnh mẽ trong giai đoạn tới.

Tùng Lâm