Khát vọng làm giàu của cô gái dân tộc Mường

Với khát vọng làm giàu trên quê hương, chị Bùi Thị Giang, người dân tộc Mường, thôn Đào, xã Lương Ngoại (Bá Thước) quyết tâm khởi nghiệp với nghề làm lông mi giả. Công ty TNHH BSJ do chị sáng lập cũng là công ty đầu tiên của huyện Bá Thước sản xuất mặt hàng này.

Nghề làm lông mi giả cần ít vốn và rất phù hợp với phụ nữ. Ảnh: Tiến Đông

Gây dựng từ con số 0

Về thị trấn Cành Nàng hỏi thăm nghề làm lông mi giả, ai cũng biết và chỉ dẫn cặn kẽ nơi sản xuất, dạy nghề miễn phí của chị Giang. Tìm đến Công ty TNHH BSJ vào một ngày cuối năm, trời mùa đông rét mướt, nhưng các chị em làng trên, xóm dưới vẫn tranh thủ đến giao sản phẩm đã hoàn thiện để kịp chuyến hàng sáng sớm mai. Bà chủ sinh năm 1984, dáng người nhỏ nhắn, niềm nở mời khách vào nhà vừa thoăn thoắt kiểm đếm sản phẩm, vừa ghi chép sổ sách, trả tiền, giao nguyên liệu mới cho người có nhu cầu làm hàng đợt tiếp theo...

Vốn là công chức Nhà nước, tuy nhiên, bản tính mạnh mẽ, lối sống tự lập và luôn muốn thử thách những điều mới mẻ, đầu năm 2015, chị Giang viết đơn xin nghỉ việc, tự tìm lối đi mới cho riêng mình.

Ấp ủ mở một xưởng may hoặc thủ công mây tre đan nhưng vì không có vốn, chị đành ngậm ngùi “xếp” ước mơ vào một góc. Lang thang trên mạng, chị tình cờ biết đến nghề làm lông mi giả. Theo chị tìm hiểu, đây là nghề cần khá ít vốn, lại nhẹ nhàng, rất phù hợp với phụ nữ. Xác định hướng đi cho bản thân, chị gom góp tiền bạc bắt xe vào Bình Dương học nghề. Chỉ sau một thời gian ngắn học nghề, chị tự tin trở về quê mở cơ sở sản xuất độc lập, mạnh dạn nhận hợp đồng cung ứng sản phẩm cho đơn vị đầu mối.

Tập hợp một số chị em quen thân trong xã, chị Giang tập trung thời gian dạy cho họ cách làm nghề. Ban đầu, nhiều chị em không mấy hứng thú vì công việc đòi hỏi sự tỉ mẩn... Những lúc ấy, chị vừa phải kiên trì thuyết phục người lao động, vừa tìm cách đàm phán, kéo giãn thời gian cung ứng đơn hàng. Dần dần khi thạo nghề, thu nhập của người lao động bắt đầu tăng lên, họ mới có niềm tin gắn bó với công việc. Chị Giang chia sẻ: “Bây giờ riêng thôn Đào ai cũng biết làm, nhà nào cũng có người làm lông mi giả. Hiện tại, cung không đủ cầu nên chúng tôi lúc nào cũng cần thêm người làm”.

Theo lời chị Giang, hàng trăm người đã được chị trực tiếp hướng dẫn nghề. Nguyên liệu tóc do chị cung cấp miễn phí. Lông mi thắt xong, chị mua lại với giá 1.000 đồng/cặp. Với một thợ thạo nghề, mỗi ngày có thể thắt được 70 cặp, hộp hoặc dây... tùy vào từng công đoạn làm lông mi giả mà họ nhận làm!.

Bắt tay vào làm một nghề quá mới mẻ với chị em nông thôn, chị Giang gặp không ít khó khăn. Do chưa quen việc, nên nhiều chị em để thất thoát nguyên liệu, sản phẩm làm ra kém chất lượng thường xuyên bị đối tác gửi trả lại... Không nản, chị tâm niệm phải dạy bằng được cho chị em thạo nghề, tạo việc làm cho họ thì mới mong duy trì và phát triển hướng đi của mình. “Tôi quyết tâm phải làm. Có lỗ cũng phải làm để người ta không chê hàng mình nữa” - chị Giang kể về thời điểm khó khăn ấy.

Sau thời gian miệt mài sản xuất và tìm kiếm thị trường cả trong và ngoài nước, những chuyến hàng dần được chấp nhận và đơn hàng liên tục tăng lên, mang về nguồn lợi nhuận lớn. Bắt đầu chập chững bước vào lĩnh vực sản xuất mi giả từ trước khi lập gia đình, đến nay từ một xưởng lông mi nhỏ với vài nhân công, bằng sự nỗ lực, thông minh và táo bạo của mình, chị Giang đã thành lập Công ty TNHH BSJ với 3 cơ sở đào tạo và sản xuất tại chỗ là Điền Trung, Điền Quang và Ái Thượng, tạo việc làm cho 70 lao động thường xuyên và phát triển hệ thống lao động vệ tinh với hàng nghìn người tại các xã Lương Ngoại, Điền Trung, Lũng Cao, Ban Công... Năm 2019, Công ty TNHH BSJ xuất khẩu trực tiếp các sản phẩm lông mi giả sang Mỹ và Nigeria. Cũng trong năm này, công ty chạm mốc doanh thu trên 7 tỷ đồng. Năm nay, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, 2 đơn hàng lớn bị hủy, doanh thu cũng vì thế mà giảm theo, dự kiến doanh thu chỉ đạt trên 4 tỷ đồng.

Nghề mới cho phụ nữ nông thôn

Đưa tôi đi tìm hiểu nghề làm lông mi giả, chị Giang nhắc đi nhắc lại: “Nghề này dễ học, dễ làm, ai cũng có thể tranh thủ thời gian ngồi tại nhà mà làm ra sản phẩm...”. Không như tôi hình dung, hóa ra nghề làm lông mi giả ở đây chẳng có thiết bị công nghệ nào cao siêu, mọi thứ gần như được làm thủ công. Khi thắt lông mi, từng sợi hoặc từng đôi tóc được xếp lại và buộc rút vào một sợi chỉ, sau đó quét qua lớp keo mỏng, giữ chắc mối thắt. Lông mi có loại thưa, ngắn hoặc dày, dài tùy theo yêu cầu của khách hàng. Công đoạn thắt chỉ là công đoạn đầu tiên, để được chiếc lông mi hoàn chỉnh, phải thực hiện tiếp các công đoạn như: cắt, ngâm, uốn cong, sấy, tỉa...

Những người phụ nữ ở các xã Lương Ngoại, Điền Trung... vui vẻ chia sẻ với chúng tôi về cái nghề đã góp một phần quan trọng trong nâng cao đời sống của nhiều gia đình ở làng quê này. Nhiều gia đình có 2 - 3 lao động làm nghề bởi với họ đây là sự may mắn vì có thêm thu nhập mà không phải đi làm ăn xa. “Em và mẹ đều làm hàng cho công ty của cô Giang. Vì ăn theo sản phẩm và được nhận hàng về nhà nên em có thể chủ động được thời gian vừa đi học vừa có thể tranh thủ làm tại nhà hoặc tại xưởng. Có thêm nguồn thu từ nghề làm lông mi giả, cuộc sống của gia đình em đỡ vất vả hơn trước rất nhiều. Mẹ em không phải chạy ăn từng bữa như trước nữa và em cũng có khoản riêng phục vụ nhu cầu cá nhân, như: mua đồ dùng học tập, đóng quỹ lớp...” - em Bùi Hà Khánh Ly, học sinh lớp 8, Trường THCS Ái Thượng cho biết.

Đang bận rộn với những công đoạn kiểm kê cuối cùng, chị Trương Thị Nguyên, 37 tuổi, xã Ái Thượng, chia sẻ: “Thắt lông mi giả này cũng dễ học, ai học nhanh thì khoảng vài ngày hoặc 1 tuần có thể làm được, vừa học, vừa làm là quen nghề, công việc cũng nhẹ nhàng, thu nhập ổn định. Tôi vừa làm vừa chăm sóc con cái, bình quân 1 tháng tôi kiếm được khoảng 3 – 5 triệu đồng. Nhờ công việc này, tôi chủ động hơn về kinh tế”. Công việc làm lông mi giả đơn giản nhưng đòi hỏi sự kiên trì, tỉ mỉ. Chị Nguyên còn nhiệt tình hướng dẫn và truyền đạt kinh nghiệm cho các chị em mới vào học nghề.

Hầu hết những người đang có mặt ở trụ sở Công ty TNHH BSJ đều là người trong thôn, bản. Buổi làm việc giống như buổi sinh hoạt thường niên của một câu lạc bộ nào đó. Họ chủ yếu thực hiện những công đoạn cuối để cho ra đời sản phẩm hoàn chỉnh. Còn “sản phẩm thô”, tức lông mi thắt ở giai đoạn đầu, chị Giang thu mua từ các... “cơ sở vệ tinh” - những người làm việc tại nhà riêng.

Từ ngày thành lập đến nay, mô hình làm lông mi giả của chị Giang đã giúp nhiều chị em có việc làm và thu nhập ổn định. Với lao động tại chỗ, nếu bảo đảm ngày công, người lao động có thu nhập từ 4 - 6 triệu đồng/người/tháng. Với các hộ gia đình nhận gia công, chị em kết hợp tranh thủ công việc khi rảnh rỗi và cũng có thu nhập từ 1 - 2 triệu đồng/người/tháng. Có thể nói, nghề này không chỉ tạo việc làm, tăng thu nhập cho chị em mà còn thay đổi cách nghĩ về hướng thoát nghèo cho nhiều phụ nữ nông thôn.

Được biết, cùng với việc tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất mở rộng quy mô xưởng, chị Giang còn hỗ trợ đào tạo nghề và phát triển nghề, đầu ra cho các học viên. Đến nay, đã có 30 học viên của chị Giang mở xưởng thành công, với doanh thu mỗi năm đạt từ 300 triệu đồng đến 1 tỷ đồng.

Tăng Thúy