Chợ an toàn thực phẩm - cơ hội tiếp cận sản phẩm uy tín

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến chất lượng, nguồn gốc và độ an toàn của thực phẩm, mô hình “chợ an toàn thực phẩm” đang dần trở thành giải pháp hiệu quả nhằm kết nối giữa nhà sản xuất uy tín với người tiêu dùng tỉnh Thanh Hóa. Không chỉ góp phần thay đổi thói quen tiêu dùng, các chợ an toàn còn tạo động lực phát triển cho nông nghiệp sạch, nâng cao giá trị nông sản địa phương.

Phiên chợ thực phẩm an toàn đã được Sở Công Thương phối hợp với các địa phương trong tỉnh tổ chức.

Tại chợ đầu mối thực phẩm Đông Hương (phường Hạc Thành) - nơi được lựa chọn làm điểm xây dựng chợ thí điểm bảo đảm an toàn thực phẩm cấp tỉnh, không khí buôn bán luôn diễn ra sôi động từ sáng sớm. Điều khác biệt dễ nhận thấy là sự bài bản trong cách bố trí quầy kệ, quy chuẩn tem nhãn truy xuất nguồn gốc và việc kiểm soát chất lượng đầu vào nghiêm ngặt. Các mặt hàng thực phẩm tại đây được lựa chọn từ các nhà cung ứng có chứng nhận VietGAP, GlobalGAP hoặc có xác nhận sản xuất an toàn do cơ quan chức năng cấp.

Chị Nguyễn Thị Thủy, tiểu thương kinh doanh rau, củ tại chợ, chia sẻ: “Trước đây, khách hàng hay mặc cả, nghi ngờ về giá và chất lượng. Nhưng từ khi chợ được nâng cấp theo mô hình chợ an toàn, hàng hóa có nguồn gốc rõ ràng, có kiểm tra định kỳ, người mua yên tâm hơn và lượng khách quen ngày càng tăng”.

Theo đánh giá của Sở Công Thương Thanh Hóa, sau hơn một năm triển khai mô hình thí điểm, chợ đầu mối Đông Hương đã có những chuyển biến rõ rệt. Số lượng hộ kinh doanh đăng ký bán thực phẩm sạch ngày càng tăng. Trung bình mỗi ngày, chợ đón hơn 5.000 lượt khách, doanh thu tăng 15-20% so với trước khi áp dụng mô hình.

Thanh Hóa hiện có hơn 390 chợ truyền thống lớn nhỏ. Tuy nhiên, phần lớn các chợ vẫn tồn tại tình trạng lộn xộn, điều kiện bảo quản thực phẩm chưa đảm bảo, thiếu hệ thống truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng. Trước thực tế đó, từ năm 2022, tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 108/KH-UBND về xây dựng và phát triển hệ thống chợ bảo đảm an toàn thực phẩm giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030. Theo kế hoạch, mục tiêu đến hết năm 2025, toàn tỉnh sẽ có ít nhất 10 chợ được công nhận là chợ bảo đảm an toàn thực phẩm. Đặc biệt, những chợ này phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về cơ sở hạ tầng, điều kiện kinh doanh, hệ thống giám sát và quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm.

Ông Lê Văn Khoa, Trưởng Phòng Quản lý thương mại, Sở Công Thương Thanh Hóa, cho biết: “Chúng tôi xác định đây không chỉ là nhiệm vụ của ngành công thương mà cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành, địa phương và chính người dân. Mô hình chợ an toàn thực phẩm là cách tiếp cận mới để tạo lập môi trường tiêu dùng lành mạnh, hạn chế thực phẩm không rõ nguồn gốc, thúc đẩy nông sản sạch có thương hiệu vào hệ thống phân phối truyền thống”.

Sự phát triển của các chợ an toàn thực phẩm không chỉ giúp người dân yên tâm tiêu dùng mà còn mở ra cơ hội lớn cho các HTX, doanh nghiệp sản xuất nông sản an toàn, đặc biệt là các đơn vị có chứng nhận VietGAP, hữu cơ.

Anh Lê Ngọc Nam, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp công nghệ cao Hoằng Đạt (xã Hoằng Hóa), chia sẻ: “Trước đây, sản phẩm của HTX chủ yếu bán cho thương lái với giá rẻ, khó cạnh tranh. Nhưng từ khi ký kết hợp tác cung ứng rau, củ quả cho Siêu thị Co.opmart, đầu ra đã ổn định hơn. Bên cạnh đó, HTX cũng tích cực mở rộng thị trường thông qua việc đưa sản phẩm vào các chợ thực phẩm an toàn trên địa bàn phường Hạc Thành. Nhờ vậy, giá bán tăng lên 15 - 20% mà vẫn tiêu thụ tốt. Khách hàng cũng có thể truy xuất thông tin vùng trồng qua mã QR, tạo sự minh bạch và tin tưởng”.

Ngoài lợi ích kinh tế, việc tham gia vào hệ thống chợ an toàn cũng tạo động lực để các nhà sản xuất không ngừng nâng cao chất lượng, đảm bảo quy trình trồng trọt, chăn nuôi an toàn, thân thiện môi trường. Tuy đã có những tín hiệu tích cực, nhưng để các chợ an toàn thực phẩm thực sự lan tỏa và phát huy hiệu quả lâu dài, Thanh Hóa vẫn cần đối mặt với không ít thách thức. Trong đó, khó khăn lớn nhất hiện nay là vấn đề thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân và ý thức kinh doanh của tiểu thương. Thực tế cho thấy, nhiều người tiêu dùng vẫn ưu tiên giá rẻ mà chưa quan tâm nhiều đến nguồn gốc hay tiêu chuẩn sản phẩm. Đồng thời, không ít hộ kinh doanh vẫn e ngại việc đầu tư quầy kệ, hệ thống bảo quản hoặc không đủ điều kiện để duy trì nguồn hàng đạt tiêu chuẩn an toàn.

Để giải quyết vấn đề này, UBND tỉnh đã giao Sở Công Thương phối hợp với các địa phương tổ chức các lớp tập huấn, truyền thông nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm, hướng dẫn tiểu thương về cách sắp xếp, bảo quản, ghi nhãn, truy xuất nguồn gốc. Song song đó, ngành y tế, nông nghiệp tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra định kỳ tại các chợ điểm để kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm. Mặt khác, việc ứng dụng công nghệ vào kiểm soát chuỗi cung ứng như: phần mềm truy xuất nguồn gốc, hệ thống camera giám sát... là hướng đi phù hợp với xu thế chuyển đổi số, góp phần xây dựng niềm tin nơi người tiêu dùng.

Phát triển chợ an toàn thực phẩm là xu hướng tất yếu, thể hiện quyết tâm của tỉnh trong việc nâng cao chất lượng sống, đảm bảo an sinh xã hội và thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững. Tuy con đường phía trước còn nhiều thách thức, nhưng với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, doanh nghiệp và người dân, mô hình chợ an toàn sẽ trở thành “trợ thủ đắc lực” trong hành trình đưa thực phẩm sạch, minh bạch đến gần hơn với mọi gia đình.

Bài và ảnh: Chi Phạm