Thúc đẩy tinh thần sáng tạo của tuổi trẻ

Thời gian qua, các cuộc thi khoa học kỹ thuật (KHKT) dành cho thanh, thiếu niên, nhi đồng được các cấp, ngành quan tâm tổ chức, đây không chỉ là sân chơi bổ ích để các em thỏa sức thể hiện niềm đam mê, sự sáng tạo, nghiên cứu khoa học, mà còn góp phần thúc đẩy mạnh mẽ phong trào sáng tạo KHKT trên địa bàn tỉnh.

Đồng chí Lê Văn Châu, Bí thư Tỉnh đoàn trao Giấy chứng nhận của ban tổ chức cho nhóm tác giả có mô hình đoạt giải nhất tại “Cuộc thi sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng Thanh Hóa năm 2023”.

Dưới sự hướng dẫn của thầy giáo Lê Trần Thành, hai học sinh Lê Hải Đồng và Hoàng Công Phú, lớp 8A, Trường THCS Nguyễn Bá Ngọc, xã Quảng Trung (Quảng Xương) đã triển khai đề tài “Thùng rác công cộng” và đoạt giải nhất cuộc thi KHKT cấp huyện và giải ba cuộc thi KHKT cấp tỉnh, năm học 2023-2024.

Em Hoàng Công Phú cho biết: Trong dự án của mình, chúng em đã khảo sát vấn đề xử lý rác thải bằng phiếu điều tra và từ quan sát thực tế tại các khu dân cư cũng như tại trường học. Thực trạng hiện nay môi trường đang tác động rất lớn đến mọi mặt của đời sống, trong đó, rác thải là nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường. Xuất phát từ thực tế đó, chúng em đã nghiên cứu đề tài “Thùng rác công cộng” đưa ra một số giải pháp thiết thực trong việc thu gom và phân loại rác thải. Trong đó, việc gắn bộ cảm biến tự động cảnh báo khi có người đến gần thùng rác công cộng sẽ nhắc nhở mọi người trong việc thu gom và phân loại rác thải. Đồng thời, giúp giảm chi phí trong việc vận chuyển và thu gom rác thải, giảm thiểu được tác hại đối với con người và môi trường.

Thầy trò trường THCS Nguyễn Bá Ngọc với mô hình “Thùng rác công cộng”.

Thầy giáo Lê Trần Thành, giáo viên Trường THCS Nguyễn Bá Ngọc - người trực tiếp hướng dẫn các em học sinh thực hiện đề tài, chia sẻ: "Để thực hiện đề tài này, tôi cùng các em học sinh đã dày công nghiên cứu từ trong thực tế, cũng như lên ý tưởng, rồi triển khai. Trong quá trình thực hiện đề tài, ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm tạo điều kiện cả về thời gian, cũng như việc hỗ trợ kinh phí mua vật tư lắp đặt để tiến hành nghiên cứu. Tôi thấy, cuộc thi KHKT là hết sức thiết thực, nhằm khuyến khích học sinh nghiên cứu khoa học, sáng tạo kỹ thuật, công nghệ và vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề thực tiễn. Đồng thời, cũng góp phần thúc đẩy tinh thần sáng tạo nghiên cứu khoa học trong đội ngũ giáo viên khi tham gia hướng dẫn đề tài cho học sinh".

Những năm qua, ngành giáo dục huyện Quảng Xương luôn quan tâm tổ chức cuộc thi KHKT cấp huyện dành cho học sinh khối THCS. Chỉ tính riêng trong năm học 2023-2024, cuộc thi KHKT cấp huyện dành cho khối THCS đã thu hút được hàng trăm đề tài, dự án của học sinh tại các trường học trên địa bàn huyện tham gia dự thi. Trong đó, huyện đã đánh giá, xếp loại và xếp giải được 16 dự án có khả năng ứng dụng vào thực tiễn mang lại hiệu quả cao. Tiêu biểu là một số dự án như “Máy hỗ trợ tập bóng bàn làm từ phế liệu” của học sinh Trường THCS Quảng Lưu; “Máy ấp trứng tự động thông minh” của học sinh Trường THCS Quảng Nham; “Chung tay đẩy lùi game online trong trường THCS” của học sinh Trường THCS Quảng Ninh... Thông qua cuộc thi không chỉ phát huy khả năng sáng tạo của học sinh, tìm kiếm những ý tưởng khoa học, mới lạ, độc đáo, những sáng kiến và giải pháp cụ thể, thiết thực để ứng dụng vào thực tiễn mà còn khai thác hiệu quả tiềm lực của đội ngũ giáo viên, nhất là giáo viên có năng lực, kinh nghiệm và hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học. Đây cũng là cơ sở để ngành giáo dục huyện lựa chọn các đề tài, dự án tiêu biểu tham gia dự thi cuộc thi KHKT cấp tỉnh.

Thời gian qua, nhằm đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học của học sinh THCS, THPT, ngành giáo dục trong tỉnh luôn quan tâm và tổ chức tốt cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học. Đến nay, sau 11 năm triển khai thực hiện, cuộc thi KHKT đã thu hút 100% đơn vị giáo dục trên địa bàn tỉnh tham gia. Đồng thời, có trên 90% số đơn vị tổ chức thi cấp cơ sở, với hàng nghìn dự án của các em học sinh tham gia. Theo thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo, chỉ tính riêng cuộc thi KHKT cấp tỉnh ở khối THCS, từ năm 2012 đến nay đã thu hút được 1.398 đề tài, dự án của học sinh tham gia dự thi. Trong đó, có nhiều đơn vị tích cực tham gia cuộc thi, như: Phòng Giáo dục và Đào tạo các huyện Cẩm Thủy, Yên Định, Nông Cống, Quảng Xương, Thiệu Hóa, TP Thanh Hóa... Từ đó, cho thấy cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học đã và đang có sức lan tỏa mạnh mẽ trong các nhà trường và thu hút đông đảo học sinh tham gia.

Để thúc đẩy tinh thần đam mê sáng tạo trong thiếu niên, nhi đồng, nhiều năm qua Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thanh Hóa, Tỉnh đoàn Thanh Hóa cũng đã tích cực phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức cuộc thi sáng tạo trong thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Thanh Hóa. Qua nhiều năm triển khai cuộc thi ngày càng thu hút đông đảo các em học sinh trên địa bàn tỉnh tham gia với số lượng và chất lượng các đề tài, dự án ngày càng được nâng cao. Chỉ tính riêng trong năm 2023, “Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Thanh Hóa lần thứ XIX” đã thu hút được 390 mô hình, sản phẩm tham gia dự thi đến từ các địa phương trong tỉnh. Qua sơ loại tại các địa phương, ban tổ chức cuộc thi đã lựa chọn được 90 mô hình tiêu biểu, có tính sáng tạo và khả năng áp dụng vào thực tế, phù hợp với tư duy, tính sáng tạo của học sinh để gửi tham gia cuộc thi cấp tỉnh. Sau khi đánh giá, chấm các mô hình, ban tổ chức cuộc thi đã lựa chọn được 20 mô hình xuất sắc để trao giải cuộc thi cấp tỉnh. Từ đó, ban tổ chức cũng lựa chọn 20 mô hình có điểm số cao nhất để tham dự “Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên và nhi đồng toàn quốc năm 2023”. Kết quả, Thanh Hóa xuất sắc đoạt 11 giải ba, kèm Huy chương Đồng và 1 giải khuyến khích.

Có thể thấy rằng, các cuộc thi KHKT dành cho thanh, thiếu niên, nhi đồng ngày càng lan tỏa rộng rãi, thu hút đông đảo các em tham gia. Thông qua các cuộc thi đã khơi dậy và phát huy tinh thần sáng tạo của thanh, thiếu niên, nhi đồng, hình thành tư duy nghiên cứu khoa học. Đồng thời, phát hiện, tôn vinh những tài năng sáng tạo trẻ, có nhiều triển vọng để bồi dưỡng, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho tỉnh.

Bài và ảnh: Nguyễn Đạt