Lựa chọn tiêu chí nổi trội trong XDNTM kiểu mẫu

Để được công nhận xã NTM kiểu mẫu, ngoài việc bảo đảm các tiêu chí theo yêu cầu, ở giai đoạn 2022-2025 mỗi xã phải lựa chọn để xây dựng một tiêu chí nổi trội. Không ít địa phương đã thực hiện hiệu quả, tạo dấu ấn riêng, đúng tính “kiểu mẫu” của vùng quê đáng sống. Tuy nhiên, nếu việc lựa chọn tiêu chí nổi trội không phù hợp với tiềm năng, lợi thế và điều kiện phát triển của địa phương, vô hình trung sẽ trở thành lực cản cho quá trình XDNTM kiểu mẫu của chính địa phương đó.

Xã Nga An từng lựa chọn cảnh quan môi trường làm tiêu chí nổi trội trong XDNTM kiểu mẫu.

Năm 2023, Đảng ủy, UBND xã Hà Sơn đã đăng ký và đặt ra quyết tâm xây dựng Hà Sơn thành xã NTM kiểu mẫu đầu tiên của huyện Hà Trung. Phó Chủ tịch UBND xã Hà Sơn Nguyễn Văn Ngọ, cho biết: "Để xây dựng thành công xã NTM kiểu mẫu, xã phải bảo đảm các quy định như: Duy trì chất lượng xã NTM nâng cao, nâng cao thu nhập của người dân ít nhất 10% so với thời điểm công nhận, có 1 thôn thông minh và lựa chọn một tiêu chí nổi trội để thể hiện sự riêng biệt, kiểu mẫu của địa phương. Sau thời gian bàn bạc, thống nhất và định hướng của các sở, ngành, Hà Sơn đã lựa chọn “chuyển đổi số” làm tiêu chí nổi trội để xây dựng xã NTM kiểu mẫu. Đây là nội dung mới, đòi hỏi phải có trình độ, hiểu biết về công nghệ thông tin cơ bản mới có thể làm quen, tiếp cận và sử dụng được. Trong khi đó, mặt bằng chung về trình độ áp dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số của cán bộ, Nhân dân chưa cao. Do đó, tiêu chí nổi trội đã trở thành thách thức lớn đối với địa phương".

UBND xã Hà Sơn đã ban hành Quyết định số 25/QĐ-UBND về thành lập ban chỉ đạo chuyển đổi số cấp xã do đồng chí Chủ tịch UBND xã làm trưởng ban và thành lập tổ giúp việc, phân công các thành viên phụ trách thôn. Cùng với đó, ban hành quy chế hoạt động và thành lập các tổ công nghệ số cộng đồng ở 8 thôn, 3 trường học. Đồng thời, phối hợp tổ chức hướng dẫn đồng bộ công tác chuyển đổi số đến cán bộ, đảng viên và Nhân dân.

Nhờ sự đồng lòng của đảng bộ, chính quyền và Nhân dân, chỉ sau thời gian ngắn, không chỉ xây dựng được các vùng sản xuất chất lượng cao, ứng dụng khoa học - kỹ thuật, cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất, Hà Sơn còn huy động được hơn 1,1 tỷ đồng để thực hiện chuyển đổi số. Theo đó, xã xây dựng được 2 trạm cung cấp thông tin di động, lắp đặt tuyến cáp quang đến tất cả các thôn. Việc sử dụng dịch vụ internet, viễn thông được phổ biến trên địa bàn toàn xã. Riêng tại thôn Chí Phúc có 124/124 hộ gia đình sử dụng dịch vụ viễn thông, cán bộ thôn sử dụng ứng dụng các nền tảng số để thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền và quản lý an ninh trật tự, điện chiếu sáng trên địa bàn. Ngoài ra, xã còn phát triển được mô hình du lịch thông minh để quảng bá hình ảnh của đền Hàn Sơn tại link: www.dulichhansoncobo.vn phục vụ du khách trải nghiệm những nét đẹp độc đáo của di tích thông qua nền tảng số... Với sự đồng bộ, hiệu quả trong tất cả các tiêu chí, tháng 6/2024, xã Hà Sơn đã được công nhận là xã NTM kiểu mẫu.

Hiện nay, Thanh Hóa đã có 25 xã NTM kiểu mẫu. Mỗi xã đều có tiêu chí nổi trội riêng, như: Các mô hình sản xuất, cảnh quan môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp - an toàn... Tuy nhiên, quá trình lựa chọn, thực hiện các tiêu chí là cả một hành trình dài, không phải ở địa phương nào cũng thuận lợi. Đơn cử như xã Nga An (Nga Sơn) lựa chọn tiêu chí nổi trội là cảnh quan môi trường để xây dựng xã NTM kiểu mẫu. Song đây là tiêu chí động, khó thực hiện nhưng lại dễ thay đổi ở từng thời điểm khác nhau. Do đó, mặc dù xã đã xây dựng được các mô hình “nhà sạch, vườn mẫu”, “trồng hoa ven đường”, “đường bích họa”, “đường cờ cựu chiến binh” và hàng trăm mô hình kiểu mẫu về nhà sạch, vườn đẹp, ngõ văn minh, các tuyến đường liên xã, liên thôn được lắp hệ thống đèn chiếu sáng, có hàng rào xanh... Tuy nhiên, ở thời điểm thẩm định của các sở, ngành liên quan, tiêu chí cảnh quan môi trường trên địa bàn xã chưa thuyết phục được các đoàn kiểm tra khi có một số hạng mục chưa đạt “kiểu mẫu”. Theo đó, xã Nga An phải trải qua 3 hội nghị xét, thẩm định mới được hội đồng cấp tỉnh đề nghị UBND tỉnh xét, công nhận xã NTM kiểu mẫu năm 2023.

Tại hội nghị tháng 6/2024, Phó chánh Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh Thanh Hóa Dương Văn Giang nhấn mạnh: "Việc hoàn thành các tiêu chí nổi trội trong XDNTM kiểu mẫu đã khó thì việc lựa chọn tiêu chí để triển khai thực hiện còn khó hơn. Bởi lẽ, tiêu chí nổi trội không chỉ là điểm nhấn, tạo sự riêng biệt cho mỗi địa phương mà còn được lựa chọn dựa trên tiềm năng, lợi thế và khả năng thực hiện của địa phương đó”.

Năm 2024, tỉnh Thanh Hóa đặt mục tiêu xây dựng 10 xã NTM kiểu mẫu. Đây là nhiệm vụ khó khăn khi không phải địa phương nào cũng có những “nét riêng”, nổi trội làm điểm nhấn để phát triển. Do đó, mỗi địa phương không chỉ chú trọng nâng cao chất lượng các tiêu chí xã đạt chuẩn NTM nâng cao mà còn phải linh hoạt, nhạy bén trong lựa chọn tiêu chí nổi trội sao cho phù hợp với “sức” của đơn vị mình, thì nhiệm vụ XDNTM kiểu mẫu mới hoàn thành và đạt hiệu quả cao.

Bài và ảnh: Lê Hòa