Kỷ niệm 65 năm kết nghĩa Thanh Hóa - Quảng Nam (12/3/1960 - 12/3/2025): Nghĩa tình son sắt!

Sức mạnh được tạo nên từ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đã trở thành “bức tường thành” vững chãi, để xây dựng CNXH và đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đi đến thắng lợi hoàn toàn. Để rồi, hòa trong khối sức mạnh vĩ đại ấy, mối quan hệ keo sơn giữa hai tỉnh Thanh Hóa - Quảng Nam, đã trở thành một biểu tượng ngời sáng cho nghĩa tình thủy chung son sắt, Bắc – Nam một nhà.

Một góc TP Thanh Hóa. Ảnh: Hoàng Xuân.

Những năm 60 của thế kỷ XX, việc kết nghĩa giữa các tỉnh miền Bắc và các tỉnh miền Nam đã thành ý nguyện, thành phong trào quần chúng sâu rộng. Thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa (họp từ ngày 16 - 20/2/1960) đã quyết định kết nghĩa Thanh Hóa - Quảng Nam và được sự đồng ý của Ban Thống nhất Trung ương. Để chuẩn bị cho sự kiện đặc biệt này, trong Chỉ thị số 53-CT/TU, ngày 1/3/1960 của Tỉnh ủy Thanh Hóa về việc chuẩn bị lễ kết nghĩa Thanh Hóa - Quảng Nam, đã nêu rõ: “Việc kết nghĩa giữa hai tỉnh là vấn đề quan trọng, nên ngay từ bây giờ phải phổ biến rộng rãi trong quần chúng. Các cấp, các ngành, các cơ quan, công, nông trường, xí nghiệp, trường học, các đơn vị võ trang cần kịp thời phổ biến cho quần chúng, cán bộ, đảng viên động viên họ đẩy mạnh công tác và sản xuất, nhằm vào các trọng tâm công tác trước mắt, gây một không khí sôi nổi chuẩn bị cho việc tổ chức lễ kết nghĩa”. Đặc biệt, chỉ thị khẳng định: “Ý nghĩa của việc kết nghĩa là nhằm nêu cao tinh thần đoàn kết, thông cảm giữa Nhân dân 2 miền, nó là một biểu hiện cụ thể của tinh thần đấu tranh thống nhất. Cho nên phải giáo dục sâu sắc ý nghĩa đó trong quần chúng, lấy đó đẩy đà thi đua hoàn thành kế hoạch đối với các tầng lớp Nhân dân trong tỉnh, động viên lòng tin tưởng phấn khởi và khích lệ tinh thần đấu tranh của đồng bào miền Nam chống chế độ độc tài Mỹ - Diệm”. Đồng thời, “làm cho phong trào ẩn sâu vào quần chúng, biến nó thành ý thức tự nguyện, tự giác của mọi tầng lớp Nhân dân, biểu hiện bằng những hành động, những công tác thiết thực gây thành phong trào quần chúng, có tính chất thiết thực, thường xuyên và liên tục. Giới thiệu được tình hình phong trào, tinh thần đấu tranh của đồng bào Quảng Nam nói riêng và cả miền Nam nói chung để gây thêm căm thù và biến căm thù thành hành động thực tế”.

Trên tinh thần đó, ngày 12/3/1960, Tỉnh ủy, Ủy ban hành chính, MTTQ tỉnh Thanh Hóa cùng Ủy ban thống nhất Trung ương, Hội Đồng hương Quảng Nam và hàng vạn chiến sĩ đồng bào Thanh Hóa trịnh trọng tổ chức lễ kết nghĩa hai tỉnh Thanh Hóa - Quảng Nam (tại thị xã Thanh Hóa, nay là TP Thanh Hóa). Tiếp sau đó các huyện của hai tỉnh cũng lần lượt tổ chức kết nghĩa. Lễ kết nghĩa giữa hai tỉnh và các huyện là sự kiện chính trị trọng đại. Bởi từ đây Đảng bộ, Nhân dân Thanh Hóa - Quảng Nam cùng kề vai sát cánh, động viên cổ vũ và chi viện, giúp đỡ nhau thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng: Xây dựng CNXH và chống Mỹ cứu nước. Để rồi, trải qua 65 năm với những biến chuyển không ngừng của lịch sử dân tộc, mối quan hệ được đúc kết trên nền tảng của nghĩa tình, của lương tri và trách nhiệm thời đại, đã đơm kết vô số trái ngọt.

Trên tuyến đầu chống Mỹ và bè lũ tay sai, đầy gian khổ, hy sinh, Quảng Nam là địa bàn đọ sức quyết liệt giữa ta và địch. Dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, với tinh thần yêu nước nồng nàn, Đảng bộ và Nhân dân Quảng Nam đã vượt qua thời kỳ đen tối 1954-1959, giữ gìn lực lượng cách mạng và từng bước chuyển phong trào theo Nghị quyết Hội nghị lần thứ 15 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Đặc biệt, một Quảng Nam kiên trung, bất khuất được thể hiện rõ qua những địa danh Núi Thành, An Tôn... đã gắn liền với phong trào “tìm Mỹ mà đánh, gặp Mỹ mà diệt”; hay Đà Nẵng, Chu Lai, Nước Mặn là mặt trận cùng những cuộc đấu tranh chính trị, góp phần đánh bại chiến tranh cục bộ của đế quốc Mỹ và buộc chúng phải ký Hiệp định Pa-ri. Rồi khắp các mặt trận Thượng Đức, Đại Lộc, Duy Xuyên, Hòa Vang, Quế Sơn, Thăng Bình, Tam Kỳ... đã giáng trả những đòn sấm sét nhằm trừng trị Mỹ - Thiệu khi chúng cố tình phá hoại Hiệp định Pa-ri. Rồi những thắng lợi ban đầu hết sức quan trọng của đồng bào ở các vùng giải phóng trong công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế, văn hóa đã đưa Quảng Nam và góp phần cùng cả miền Nam tiến lên hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ.

Những chiến công của đồng bào Quảng Nam đã trở thành nguồn động lực mạnh mẽ để cổ vũ tinh thần và quyết tâm của quân, dân Thanh Hóa nhằm làm tròn nghĩa vụ thiêng liêng với miền Nam ruột thịt và với Quảng Nam kết nghĩa. Để trợ lực cho “đất lửa” Quảng Nam, Thanh Hóa đã phát động các phong trào thi đua “Vì miền Nam ruột thịt, vì Quảng Nam kết nghĩa”. Điển hình trong đó phải kể đến các phong trào “Phất cờ hồng Tháng Tám, Thanh Hóa - Quảng Nam quyết thắng”, “Thu Bồn dậy sóng”, “Giành danh hiệu chiến sĩ Điện Ngọc”, “Thanh - Quảng anh hùng phất cờ chiến thắng”... đã phát triển sâu rộng trong khắp các ngành, các đơn vị, địa phương toàn tỉnh.

Đặc biệt, trên mặt trận nông nghiệp, quân và dân Thanh Hóa đã ra sức thi đua với khí thế "Ta tiến công ra đồng ruộng như đồng bào Quảng Nam xông vào đồn giặc”. Nhờ đó, mà xuất hiện hàng ngàn “kiện tướng” sản xuất và xây dựng nên những cánh đồng Quảng Nam, Hòa Vang, Điện Bàn, cánh đồng “5 tấn, 10 tấn thắng Mỹ”... Cũng từ đây mà những đợt thóc từ hậu phương Thanh Hóa đã liên tục được chuyển ra tiền tuyến, bất chấp những năm thiên tai địch họa hay đói kém. Còn trên mặt trận công nghiệp, với tinh thần “Thắm tình kết nghĩa Bắc - Nam thi đua lao động lập thành tích cao”, hay “Vượt chỉ tiêu thiêu đầu Mỹ - Ngụy” mà nhiều phân xưởng Hòa Vang, Ấp Bắc đã ra đời. Từ đó, tích cực phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, tăng năng suất lao động, hoàn thành vượt mức kế hoạch từng quý, từng năm... Chưa hết, không chỉ làm tốt vai trò hậu phương, Thanh Hóa cũng tích cực “chia lửa” với miền Nam, với Quảng Nam qua những trận đánh ác liệt chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, với những trận đánh oanh liệt tại Hàm Rồng - Nam Ngạn, phà Ghép, Đò Lèn... đã đi vào lịch sử.

Nhằm chi viện cao nhất, nhiều nhất sức người, sức của cho miền Nam, Thanh Hóa đã tiễn đưa gần 25 vạn thanh niên nam, nữ vào bộ đội, thanh niên xung phong để chiến đấu, công tác trên khắp các chiến trường; trong đó có hàng vạn con em Thanh Hóa chi viện cho tỉnh Quảng Nam kết nghĩa. Đặc biệt, Thanh Hóa đã tổ chức huấn luyện Tiểu đoàn Đặc công Lam Sơn, các đơn vị vũ trang và các đoàn cán bộ dân - chính - Đảng, tăng cường cho Quảng Nam - Đà Nẵng trong suốt những năm chiến tranh ác liệt. Được sự giúp đỡ của đảng bộ và Nhân dân địa phương, từ năm 1968 đến năm 1975, Tiểu đoàn Lam Sơn đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, mưu trí, dũng cảm, chiến đấu và lập nhiều chiến công xuất sắc trên khắp địa bàn các huyện Hòa Vang, Đại Lộc, Duy Xuyên, Điện Bàn... Tính chung, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đã có trên 1.200 cán bộ, chiến sĩ là con em của quê hương Thanh Hóa đã hy sinh thân mình vì sự nghiệp giải phóng quê hương Quảng Nam kết nghĩa.

Thành phố Tam Kỳ. Ảnh: Tòa soạn Báo Quảng Nam

Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Thanh Hóa tiếp tục tăng cường cho Quảng Nam hàng trăm cán bộ lãnh đạo, quản lý và chi viện lương thực, thực phẩm, giống cây, giống con để khôi phục sản xuất, ổn định đời sống Nhân dân. Đồng thời, chi viện cho Quảng Nam 4 vạn cuốn sách và 2 vạn văn hóa phẩm, cử cán bộ giúp bạn xây dựng thư viện của tỉnh và các huyện... Đặc biệt, để vun đắp cho mối quan hệ kết nghĩa thủy chung ngày càng bền chặt, để cùng nhau xây dựng lại quê hương giàu đẹp, lãnh đạo hai tỉnh và các huyện kết nghĩa thường xuyên thăm viếng, trao đổi kinh nghiệm phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội. Những năm thiên tai tàn phá, hai tỉnh đã quyên góp, hỗ trợ nhau hàng tỷ đồng để chia sẻ khó khăn với đồng bào vùng bị bão lũ.

Tìm lại những trang lịch sử còn ghi lại, được biết, khi Thanh Hóa gặp thiên tai, Tỉnh ủy Quảng Nam – Đà Nẵng đã ban hành chỉ thị về tiết kiệm lương thực, tương trợ đồng bào Thanh Hóa kết nghĩa khắc phục hậu quả bão lụt (Chỉ thị 44/CT-TV ngày 17/10/1978). Chỉ thị nêu rõ: “Nhằm phát huy đạo lý của dân tộc ta “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Người trong một nước thì thương nhau cùng”, phát huy truyền thống đoàn kết, tương trợ, đùm bọc nhau của Nhân dân ta khi gặp khó khăn, hoạn nạn, để đền đáp một phần sự chi viện tận tình của đồng bào Thanh Hóa kết nghĩa đối với Nhân dân tỉnh ta trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, cũng như trong xây dựng hòa bình, Hội nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy mở rộng ngày 16/10 đã quyết định cử đại diện của tỉnh ta đi thăm viếng và trao tặng đồng bào Thanh Hóa kết nghĩa 500 tấn gạo”. Đáp lại, khi Quảng Nam – Đà Nẵng bị cơn bão số 2 (tháng 5/1989) tàn phá, tỉnh Thanh Hóa cũng huy động Nhân dân ủng hộ đồng bào kết nghĩa.

...

Có thể khẳng định, 65 năm trên hành trình cùng cả dân tộc đấu tranh cho độc lập tự do và dựng xây quê hương, đất nước “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”, chính tình cảm thủy chung, nghĩa tình son sắt, được thể hiện qua những nghĩa cử cao đẹp “chia ngọt sẻ bùi”, đã trở thành “sợi dây” gắn kết hai tỉnh Thanh Hóa và Quảng Nam. Để rồi đây, khi nền tảng kinh tế - xã hội của cả hai địa phương đã được bồi đắp, sẽ là động lực để Thanh Hóa và Quảng Nam cùng với cả nước bước vào kỷ nguyên phát triển mạnh mẽ, để hiện thực hóa khát vọng hùng cường, thịnh vượng cho dân tộc Việt Nam. Tròn 65 năm cho mối quan hệ kết nghĩa, song dù là quá khứ, hiện tại hay tương lai, thì tin rằng “lòng chúng ta cùng hướng về một mục đích như dòng sông Mã, sông Chu cùng sông Thu Bồn, sông Trường Giang chảy về hướng mặt trời mọc...” (trích trong “Bức thư của Đảng bộ, Nhân dân cách mạng miền Nam thị xã Hội An gửi Nhân dân thị xã Thanh Hóa kết nghĩa” (ngày 6/6/1968)).

Lê Dung