Cần thay đổi nhận thức của người dân

Sử dụng dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) là một bước tiến mới trong cải cách hành chính, giúp người dân, doanh nghiệp có thể giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) 24/24 giờ trong ngày tại bất cứ đâu có kết nối internet. Việc tiếp nhận và giải quyết TTHC trực tuyến không chỉ giảm chi phí và giảm thời gian đi lại cho công dân, mà còn giảm áp lực cho công chức làm việc tại bộ phận “một cửa” các cấp. Dù có rất nhiều tiện ích nhưng tỷ lệ người dân thường xuyên sử dụng vẫn chưa nhiều.

Cán bộ Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thanh Hóa hỗ trợ công dân tạo tài khoản trực tuyến tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh.

Chúng tôi có mặt tại bộ phận “một cửa” UBND thị trấn Hậu Hiền (Thiệu Hóa) vào buổi chiều của ngày làm việc. Trao đổi với ông Nguyễn Văn Xuân, công dân đến giải quyết TTHC, được ông cho biết: “Tôi có nghe nói về DVCTT nhưng chưa thực hiện lần nào. Khi cần giải quyết TTHC, tôi vẫn đến bộ phận “một cửa” để làm. Nhà tuy gần, nhưng tuổi cao, công nghệ thông tin lại không thành thạo nên tôi đến nộp hồ sơ trực tiếp để được giải quyết cho nhanh”. Còn bà Trần Thị Trang cho biết: “Tôi được hướng dẫn tạo tài khoản cá nhân và sử dụng DVCTT, nhưng lâu ngày không thực hiện nên lại quên cách sử dụng. Thế nên tôi vẫn phải đến bộ phận “một cửa” để nộp hồ sơ”.

Thị trấn Hậu Hiền tiếp nhận 647/696 hồ sơ trực tuyến trong năm 2023 (đạt 92,9% chỉ tiêu giao). Trong đó, hồ sơ trực tuyến một phần là 277 (đạt 85,2%), hồ sơ trực tuyến toàn trình là 370 hồ sơ (đạt 100%). Bà Hoàng Thị Lan, cán bộ kiểm soát TTHC thị trấn Hậu Hiền cho biết: “Thúc đẩy việc sử dụng DVCTT, chúng tôi đã đẩy mạnh tuyên truyền để người dân, doanh nghiệp hiểu rõ về những lợi ích của DVCTT. Thế nhưng người dân đến giao dịch có trình độ cũng như độ tuổi không đồng đều; nhiều người lại không có điện thoại thông minh dẫn đến việc thực hiện gặp nhiều khó khăn. Trong tổng số 647 hồ sơ nộp trực tuyến, có rất nhiều hồ sơ công chức bộ phận “một cửa” phải trực tiếp hướng dẫn công dân thực hiện mới bảo đảm chỉ tiêu giao”.

Năm 2023, bộ phận “một cửa” UBND huyện Thiệu Hóa tiếp nhận 1.216 hồ sơ trực tuyến, cấp xã tiếp nhận 9.823 hồ sơ trực tuyến. Dù vượt chỉ tiêu tỉnh giao, nhưng huyện vẫn gặp không ít khó khăn trong thực hiện bởi người dân, doanh nghiệp vẫn giữ thói quen nộp hồ sơ trực tiếp tại bộ phận “một cửa” mà không quan tâm, tìm hiểu việc nộp hồ sơ trực tuyến. Người dân ít ứng dụng được công nghệ thông tin để nộp hồ sơ và thanh toán phí, lệ phí giải quyết TTHC trực tuyến nên phần lớn cán bộ, công chức phải vừa hướng dẫn, vừa thực hiện giúp. Công tác tuyên truyền để người dân và doanh nghiệp nộp hồ sơ trực tuyến cũng còn những hạn chế chưa được khắc phục.

Huyện Hoằng Hóa duy trì thực hiện 457 DVCTT, trong đó có 183 DVCTT toàn trình (cấp huyện 129, cấp xã 54), 274 DVCTT một phần (cấp huyện 130, cấp xã 144). Năm 2023, tổng số hồ sơ tiếp nhận qua DVCTT một phần của huyện là 1.638 hồ sơ, tổng số hồ sơ tiếp nhận qua DVCTT toàn trình là 666 hồ sơ. Theo tìm hiểu của chúng tôi tại một số địa phương, rào cản lớn nhất khiến việc sử dụng DVCTT trên địa bàn huyện gặp khó chính là ở người dân. Đa phần người dân khu vực nông thôn trình độ công nghệ thông tin hạn chế, nên dù đã được hướng dẫn tạo tài khoản và làm mẫu nhưng khi về nhà họ lại không thể làm được. Nhiều người khác lại có tâm lý e ngại, sợ thất lạc hồ sơ khi gửi qua mạng nên thường đến nộp trực tiếp tại bộ phận “một cửa” các cấp. Để hoàn thành chỉ tiêu tỉnh giao, ngoài tuyên truyền, hướng dẫn người dân hoàn thiện hồ sơ, không ít nơi công chức bộ phận “một cửa” đã phải làm thay cho công dân. Phó Chủ tịch UBND xã Hoằng Đạt Hoàng Hữu Chinh cho biết: “Đa phần người dân trong xã không thực hiện được nên chúng tôi phải thành lập một bộ phận hỗ trợ. Nếu không có bộ phận hỗ trợ thì sẽ không hoàn thành chỉ tiêu. Bên cạnh yếu tố con người thì cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ cho việc thực hiện DVCTT đối với cấp xã cũng chưa đáp ứng được yêu cầu, khó tra cứu, khó sử dụng nên việc thực hiện DVCTT cũng chưa được đẩy mạnh”.

Thực hiện Chỉ thị số 12/CT-UBND ngày 1/4/2020 của Chủ tịch UBND tỉnh về tăng cường chỉ đạo thực hiện DVCTT mức độ 3, mức độ 4 trên địa bàn tỉnh, các sở, ngành, địa phương trong tỉnh đã tuyên truyền bằng nhiều hình thức. Tuy nhiên, do tâm lý ngại thay đổi thói quen nên người dân không mặn mà với DVCTT. Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh là cơ quan đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để tiếp nhận và giải quyết hồ sơ trực tuyến cho tổ chức, cá nhân. Người dân khi đến nộp hồ sơ trực tiếp được trung tâm hướng dẫn, làm mẫu nộp hồ sơ DVCTT trên Cổng Dịch vụ công quốc gia và Cổng Dịch vụ công của tỉnh. Với những người tiếp cận tốt công nghệ thông tin thì chỉ qua một lần hướng dẫn là họ làm được, nhưng thực tế vẫn còn rất nhiều người chưa biết đến DVCTT nên vẫn lựa chọn cách truyền thống, đến trực tiếp để nộp hồ sơ...

Năm 2023, toàn tỉnh tiếp nhận 433.721 hồ sơ của tổ chức, cá nhân qua Cổng Dịch vụ công quốc gia và Hệ thống thông tin giải quyết TTHC của tỉnh. Quý I/2024, toàn tỉnh đã tiếp nhận 132.331 hồ sơ. Để thúc đẩy và tăng số lượng tổ chức, cá nhân sử dụng DVCTT, hướng đến xây dựng nền hành chính hiện đại và chuyên nghiệp, ngoài sự nỗ lực từ các địa phương, cơ quan, đơn vị, rất cần sự tham gia tích cực từ phía người dân nhằm thay đổi phương thức giao dịch kiểu cũ của người dân với cơ quan Nhà nước, từng bước tiến tới sử dụng internet là kênh cung cấp dịch vụ chính đối với người dân.

Bài và ảnh: Minh Khôi