Phát triển vùng nguyên liệu cây gai xanh ở miền núi

Thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mở rộng vùng nguyên liệu cây gai xanh, thời gian qua các huyện miền núi đã chuyển đổi một số cây trồng kém hiệu quả sang trồng cây gai xanh, bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế khá cao cho người dân.

Người dân xã Hiền Chung (Quan Hóa) chăm sóc cây gai xanh.

Gai xanh là cây có tiềm năng, dễ trồng, ít sâu bệnh, thích hợp nhiều chân đất, trồng một lần cho thu hoạch nhiều năm, vì vậy ngành nông nghiệp và các địa phương đã định hướng xác định vùng sản xuất, đảm bảo ổn định vùng nguyên liệu; đồng thời ban hành cơ chế, chính sách riêng cho cây gai xanh nhằm tạo nguồn lực hỗ trợ cho sản xuất, phát triển vùng nguyên liệu. Ngoài ra, Nhà máy Sản xuất sợi dệt An Phước tại xã Cẩm Tú (Cẩm Thủy) được đầu tư, đi vào hoạt động khá đang đồng hành cùng người dân liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm. Cùng với đó, ngày 26-4-2021 HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 385/2021/NQ-HĐND về cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển cây gai xanh nguyên liệu trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021-2023. Từ đó, nhiều địa phương đã và đang tích cực tuyên truyền, vận động Nhân dân chuyển đổi một số diện tích trồng màu, trồng cây lâm nghiệp kém hiệu quả sang trồng cây gai xanh.

Để mở rộng diện tích trồng cây gai xanh, huyện Bá Thước đã tuyên truyền, vận động Nhân dân đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, đưa cây gai xanh vào thay thế một số cây trồng kém hiệu quả. Huyện đã tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân về chủ trương, chính sách, ý nghĩa, mục tiêu và hiệu quả của việc phát triển cây gai xanh. Cùng với đó, huyện tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn quy trình kỹ thuật trồng và chăm sóc cây gai xanh cho nông dân. Đặc biệt, huyện chú trọng xây dựng các mô hình điểm trồng cây gai xanh ứng dụng các biện pháp kỹ thuật thâm canh cho năng suất và hiệu quả cao. Tính đến tháng 11-2022, huyện đã trồng được 100 ha gai xanh (trong đó diện tích trồng mới 59 ha, lưu gốc 41 ha); diện tích cho thu hoạch 77,9 ha, năng suất bình quân vỏ khô khoảng 1,8 tấn/ha; sản lượng khoảng 14,3 tấn. Theo kế hoạch, đến năm 2025 huyện Bá Thước phấn đấu trồng 500 ha cây gai xanh. Hiện nay, các địa phương đang đẩy mạnh việc chuyển dịch cơ cấu cây trồng, đưa cây gai xanh thay thế một số cây trồng có hiệu quả kinh tế thấp. Qua đó, góp phần nâng cao đời sống của người dân, mở thêm cơ hội để huyện Bá Thước nâng cao hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững.

Theo báo cáo của Chi cục trồng trọt và bảo vệ thực vật, tính đến tháng 11-2022 diện tích trồng cây gai xanh trên địa bàn tỉnh đạt trên 930 ha (trong đó trồng mới 480 ha, lưu gốc 450 ha), tập trung tại các huyện Cẩm Thủy, Thạch Thành, Như Xuân, Bá Thước, Mường Lát, Như Thanh...

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được vẫn còn một số địa phương và hộ gia đình chưa quan tâm đầu tư thâm canh nên năng suất, sản lượng còn hạn chế. Bên cạnh đó, mô hình phát triển cây gai xanh nguyên liệu theo quy mô nhóm hộ, hợp tác xã chưa được hình thành và phát huy; chủ yếu chỉ tập trung phát triển theo hình thức hộ gia đình; chưa xây dựng được các mô hình điển hình về thâm canh gai gắn với phương thức quản lý, quản trị hiện đại để các địa phương học tập và nhân rộng.

Trong thời gian tới, ngành nông nghiệp Thanh Hóa đặt mục tiêu phát triển vùng nguyên liệu cây gai xanh trên địa bàn phù hợp với mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025. Qua đó sử dụng đất có hiệu quả hơn, tạo việc làm, tăng thu nhập và cải thiện đời sống người nông dân.

Bài và ảnh: Khánh Linh