Nghịch lý trong hoạt động y tế xã

Tuyến y tế cơ sở luôn giữ vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho Nhân dân. Thế nhưng, nhiều trạm y tế xã, thị trấn trên địa bàn huyện Mường Lát lại gặp rất nhiều khó khăn từ nguồn nhân lực, trang thiết bị vật tư, y tế... trở thành “rào cản” trên hành trình đạt chuẩn quốc gia về y tế xã.

Trạm Y tế xã Mường Lý được đầu tư khang trang nhưng lại “nghèo” các trang thiết bị y tế phục vụ công tác khám, chữa bệnh.

Nghịch lý thiếu - thừa

Có mặt tại Trạm Y tế xã Tam Chung, trái ngược với hình ảnh tất bật, đông đúc của một đơn vị y tế tuyến cơ sở là hình ảnh tiêu điều, vắng bóng người khám chữa bệnh. Trạm trưởng Hà Văn Oái lý giải: “Trạm có 5 cán bộ, nhân viên y tế thì có 2 cán bộ đang xin nghỉ với lý do thai sản và đi chữa bệnh. Trạm chủ yếu bận rộn khi có lịch tiêm chủng, còn ngày thường rất ít có bệnh nhân đến khám, chữa bệnh”.

Theo ông Oái, trạm vừa được thụ hưởng một số trang thiết bị y tế phục vụ cho khám, chữa bệnh theo Quyết định số 1455/QĐ-UBND ngày 29/4/2023 phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng mới và mua sắm thiết bị cho 70 trạm y tế tuyến xã, tỉnh Thanh Hóa, như máy đo đường huyết, huyết áp kế, ống nghe, đèn khám bệnh, cân sức khỏe, bộ thử thị lực mắt, bộ nẹp chân, nẹp tay, bộ mở khí quản cho người lớn, trẻ em; thùng chứa chất thải nguy hiểm, điều hòa...

Tuy nhiên, hiện tại vẫn còn một số trang thiết bị đơn vị đang rất cần phục vụ cho công tác khám, chữa bệnh thì lại chưa được cấp? Cụ thể, đơn vị đang cần máy tính, máy in. Cả trạm hiện chỉ có duy nhất 1 chiếc máy tính, 1 máy in cấp từ năm 2009 nhưng đã bị hư hỏng. Chiếc máy tính cũ thường xuyên “ngả bệnh” không thể cập nhật các phần mềm mới được nên trạm đang đi mượn 2 chiếc máy tính của Trường Tiểu học xã Tam Chung để đáp ứng nhu cầu công việc. Trong khi đó, trạm lại có một số trang thiết bị y tế dôi dư, như có 3 tủ đựng vắc xin (thừa 2 tủ không sử dụng); một máy siêu âm và một máy sinh hóa nước tiểu (do không có y, bác sĩ đủ điều kiện chuyên môn để sử dụng); 2 máy điều hòa...

Tương tự, Mường Lý là xã đặc biệt khó khăn của huyện Mường Lát. Vì cách trung tâm huyện hơn 40km nên trạm là nơi thực hiện những dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu của người dân. Song, do thiếu bác sĩ, một số trang thiết bị y tế dù được cấp nhưng không có chuyên môn nên không thể vận hành, dẫn đến “đắp chiếu” để kho.

Trạm trưởng Trạm Y tế xã Mường Lý Ngân Văn Long cho biết: Để phục vụ công tác tiêm chủng và cấp cứu bệnh nhân, bình ô xy là một trong những trang thiết bị không thể thiếu nhưng suốt một thời gian dài đơn vị phải sử dụng chung với Trạm Y tế xã Trung Lý. Mới đây, đơn vị được cấp mới 2 bình ô xy, tuy nhiên các bình luôn trong tình trạng không có ô xy. Bên cạnh đó, trạm cũng thiếu máy tính, bàn làm việc, ghế đón tiếp bệnh nhân...

Thiếu trang thiết bị y tế, thiếu bác sĩ chuyên môn đang là nguyên nhân dẫn đến thực trạng người dân khi cần khám và điều trị chuyên sâu đều phải chuyển lên tuyến trên.

Nguồn nhân lực thiếu và yếu

Xã Quang Chiểu có địa bàn rộng trải dài trên 13 bản. Hiện, Trạm Y tế xã có 4 cán bộ, nhân viên y tế, không có bác sĩ. Trạm trưởng Lương Văn Ằng cho biết: Ngoài những khó khăn về đời sống cán bộ, nhân viên y tế, thì nhiệm vụ chuyên môn tại trạm là rất nặng nề. Địa bàn rộng, đi lại khó khăn, dân số chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số nên vào những đợt cao điểm tiêm chủng hay phòng, chống dịch bệnh... những người làm y tế cơ sở chịu rất nhiều áp lực, đòi hỏi cả tinh thần lẫn sức khỏe. Để đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh, trạm đã nhiều lần đề xuất với Trung tâm Y tế huyện bổ sung thêm nguồn nhân lực, đặc biệt là cần một bác sĩ đa khoa, nhưng chưa được đáp ứng.

Trạm trưởng Trạm Y tế xã Tam Chung Hà Văn Oái cho biết một số trang thiết bị y tế không thể sử dụng do thiếu bác sĩ chuyên môn.

Xã Trung Lý có 7 nghìn nhân khẩu, địa bàn rộng, nhưng Trạm Y tế xã chỉ có 6 cán bộ, nhân viên y tế (trong đó có 4 y sĩ, 2 điều dưỡng, không có bác sĩ). Lực lượng mỏng, thiếu bác sĩ đang trực tiếp ảnh hưởng đến chất lượng khám, chữa bệnh cho Nhân dân. Vào các đợt cao điểm về tiêm chủng, phòng chống dịch... các cán bộ, nhân viên y tế đều phải làm việc hết sức vất vả, thậm chí quá tải.

Được biết, trên địa bàn huyện Mường Lát có 8 trạm y tế xã, thị trấn, song chỉ có 4 trạm là có bác sĩ. Trong 4 bác sĩ, duy nhất có một bác sĩ đa khoa, còn lại là bác sĩ dự phòng. Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Mường Lát Hà Thị Phúc cho biết: Tình trạng thiếu nhân viên y tế, đặc biệt là lực lượng bác sĩ cho các trạm y tế trên địa bàn huyện là bất cập diễn ra nhiều năm nay, làm ảnh hưởng không nhỏ đến công tác khám, chữa bệnh ban đầu. Cũng vì hạn chế về chuyên môn, thời điểm hiện tại một số trang thiết bị y tế như máy siêu âm, máy sinh hóa nước tiểu... được cấp từ các chương trình, dự án không thể sử dụng được gây lãng phí.

Trước lộ trình xây dựng bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã, nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, cung ứng dịch vụ y tế tại tuyến xã, tuyến y tế gần dân nhất, giải quyết cơ bản các vấn đề chăm sóc sức khỏe ban đầu cho Nhân dân, thì những bất cập, hạn chế trên đang là “rào cản” cần sự hỗ trợ, chung tay từ các cấp, ngành.

Bài và ảnh: Đình Giang