Khó hoàn thiện các tiêu chí XDNTM, NTM nâng cao

Với nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của người dân, chương trình XDNTM, NTM nâng cao trên địa bàn tỉnh ta đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận. Tuy nhiên, theo Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 thì có một số tiêu chí rất khó thực hiện, như tiêu chí về môi trường, nước sạch tập trung, tổ chức sản xuất và thu nhập bình quân đầu người... Đây là thử thách đòi hỏi sự nỗ lực, quyết tâm cao hơn nữa của các địa phương cũng như sự quan tâm, tập trung nguồn lực hỗ trợ của các cấp, giúp các địa phương sớm hoàn thành chương trình XDNTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.

Xã Tân Phúc (Lang Chánh) khó khăn khi thực hiện tiêu chí nước sạch tập trung trong XDNTM.

Đến nay, toàn tỉnh có 13 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ XDNTM; 360/465 xã, 700 thôn, bản miền núi đạt chuẩn NTM; 90 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 16 xã, 393 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; bình quân toàn tỉnh đạt 17,75 tiêu chí/xã. Dù những kết quả đạt được khá tích cực nhưng hiện nay, việc XDNTM tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh đang phải đối diện nhiều khó khăn, thách thức. Nhất là, khi triển khai chương trình XDNTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu theo “Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM và Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025” (Quyết định số 318/QĐ-TTg), có nhiều chỉ tiêu tăng thêm và yêu cầu cao hơn khiến nhiều địa phương gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại.

Điển hình như tại xã Mường Chanh là một trong hai xã được huyện Mường Lát đặt ra mục tiêu phấn đấu về đạt chuẩn NTM giai đoạn 2021-2025. Được sự quan tâm của Trung ương, của tỉnh và các nguồn vốn hỗ trợ khác, những năm qua, xã đã được thụ hưởng nhiều chương trình, chính sách, trong đó được xây dựng mới nhiều hạng mục công trình quan trọng như công sở, điện, đường, trường, trạm y tế, nhà văn hóa... Mặc dù vậy, phần lớn diện tích là đồi núi cao, trong khi trình độ canh tác của một bộ phận người dân còn thô sơ, lạc hậu, chủ yếu dựa vào nương rẫy theo lối truyền thống. Thêm vào đó, quy mô sản xuất và chăn nuôi còn manh mún, nhỏ lẻ nên việc phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập và giảm nghèo cũng còn nhiều khó khăn... Đến nay, kết quả XDNTM của xã Mường Chanh mới chỉ đạt 8/19 tiêu chí. Trong số các tiêu chí mà địa phương chưa đạt, ngoài những tiêu chí thực sự khó thực hiện, như: về giao thông, thu nhập và tỷ lệ hộ nghèo, xã còn gặp khó khăn trong nhiều tiêu chí khác, như cơ sở vật chất văn hóa, chưa có điểm vui chơi, giải trí, thể thao cho trẻ em và người cao tuổi theo quy định. Ngoài ra, phần lớn các trung tâm học tập cộng đồng, nhà văn hóa ở các thôn, bản đều đã xuống cấp, hư hỏng hoặc có những thiết chế văn hóa bên trong còn thiếu thốn.

Không chỉ các địa phương miền núi gặp nhiều khó khăn, mà tại một số xã của các huyện đồng bằng cũng gặp trường hợp tương tự. Theo đó, tại nhiều xã ở huyện Nông Cống, mặc dù các tiêu chí khác đã hoàn thiện từ lâu, nhưng đến nay, một số địa phương không thể đạt chuẩn NTM nâng cao do không thể thực hiện được tiêu chí người dân sử dụng nước sạch tập trung. Được biết, để giải quyết việc cung cấp nước sạch cho 12 xã trong vùng chiêm trũng và các xã phụ cận của huyện Nông Cống, UBND tỉnh Thanh Hóa đã phê duyệt quy hoạch xây dựng “Hệ thống cấp nước sạch xây dựng tại xã Thăng Thọ”. Tháng 1/2018, Công ty CP Đầu tư phát triển và Xây dựng môi trường đô thị Việt Nam đã khởi công xây dựng nhà máy nước có công suất thiết kế 29.000m3/ngày đêm, cung cấp nước sạch cho khoảng 70.000 dân. Theo dự kiến ban đầu, nhà máy sẽ hoàn thành và đi vào hoạt động vào quý IV/2019. Tuy nhiên, sau nhiều lần chủ đầu tư xin điều chỉnh và gia hạn, sau 6 năm triển khai thực hiện dự án, đến thời điểm đầu tháng 1/2024, dự án Nhà máy nước Thăng Thọ vẫn chưa hoàn thành. Do vậy, 12 xã của huyện Nông Cống vẫn tiếp tục lỡ hẹn với việc “cán đích” NTM nâng cao sau nhiều năm chờ đợi.

Sau 13 năm thực hiện chương trình XDNTM, nhìn chung diện mạo nông thôn tỉnh ta đã có nhiều khởi sắc, kết cấu hạ tầng từng bước đáp ứng yêu cầu sinh hoạt và sản xuất; đời sống vật chất cũng như tinh thần của Nhân dân được nâng lên. Để có thể tiếp thêm sức mạnh cho những địa phương ở vùng khó “về đích” NTM theo lộ trình, rất cần sự chung tay, hỗ trợ của các cấp, ngành từ Trung ương đến địa phương. Trong đó, tiếp tục tập trung nguồn lực cho các địa phương, nhất là hỗ trợ các huyện đăng ký lộ trình đạt chuẩn NTM giai đoạn 2021-2025 ở miền núi; rà soát, nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù đối với các địa phương vùng khó nhằm góp phần triển khai hiệu quả chương trình. Tăng cường công tác đỡ đầu các xã khó khăn; thường xuyên theo dõi, kiểm tra, giám sát, hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương trong thực hiện các tiêu chí, nội dung thành phần của chương trình... Cùng với đó, chính quyền, Nhân dân các địa phương cần tiếp tục nỗ lực, quyết tâm hơn nữa khắc phục những khó khăn, vướng mắc; đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện các hạng mục, tiêu chí. Có như thế mới bảo đảm hoàn thành mục tiêu XDNTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu theo lộ trình tỉnh đã đề ra.

Bài và ảnh: Minh Hà