Đối ngoại góp phần khẳng định vị thế quốc gia - dân tộc

Đối nội và đối ngoại là hai vấn đề có mối quan hệ hữu cơ, biện chứng, tác động qua lại, hỗ trợ lẫn nhau như hai cái cánh của một con chim, tạo thế và lực cho nhau. Trong đó, đối ngoại ngày nay không chỉ là sự nối tiếp của chính sách đối nội, mà còn là một động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của các quốc gia - dân tộc (Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng).

Lễ đón hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào về với “đất mẹ” qua Cửa khẩu quốc tế Na Mèo (Quan Sơn). Ảnh tư liệu của Ngọc Huấn

Đầy hào khí và giàu tính nhân văn

Từ khi ra đời và lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn xác định, cùng với các mặt trận chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa,... mặt trận ngoại giao đóng vai trò trọng yếu trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta, Nhân dân ta. Mặt trận ấy đã và đang góp phần làm nên những thắng lợi vẻ vang, làm rạng rỡ lịch sử của dân tộc, mà Hiệp định Giơnevơ là một minh chứng sinh động nhất cho điều đó. Hiệp định Giơnevơ là một thắng lợi to lớn của đường lối chính trị, quân sự và ngoại giao đúng đắn của Đảng ta.

Để tiếp tục định hướng cho công tác đối ngoại trong bối cảnh hiện nay, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã nhấn mạnh quan điểm: “Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại. Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi. Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”!

Cùng bởi xác định rõ tầm quan trọng đặc biệt của công tác đối ngoại, nên ngay sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, ngày 14/12/2021, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã tổ chức Hội nghị Đối ngoại toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII. Tại hội nghị được xem là có ý nghĩa lịch sử này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ: Đối nội và đối ngoại là hai vấn đề có mối quan hệ hữu cơ, biện chứng, tác động qua lại, hỗ trợ lẫn nhau như hai cái cánh của một con chim, tạo thế và lực cho nhau. Trong đó, đối ngoại ngày nay không chỉ là sự nối tiếp của chính sách đối nội, mà còn là một động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của các quốc gia, dân tộc. Đặc biệt, người đứng đầu Đảng ta đã nhấn mạnh đến những truyền thống và bản sắc riêng, rất độc đáo của nền ngoại giao và hoạt động đối ngoại Việt Nam, vốn được cha ông ta đúc kết nên từ trường kỳ lịch sử đấu tranh bảo vệ giang sơn, độc lập, chủ quyền dân tộc. Đó là nền ngoại giao với các giá trị cốt lõi: Đầy hào khí, giàu tính nhân văn, hòa hiếu, trọng lẽ phải, công lý và chính nghĩa: "Đem đại nghĩa để thắng hung tàn/ Lấy chí nhân mà thay cường bạo” (“Bình Ngô đại cáo” - Nguyễn Trãi).

Từ đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đúc kết: “Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, trên cơ sở vận dụng sáng tạo những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, kế thừa và phát huy truyền thống, bản sắc đối ngoại, ngoại giao và văn hóa dân tộc, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa thế giới và tư tưởng tiến bộ của thời đại, chúng ta đã xây dựng nên một trường phái đối ngoại và ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo của thời đại Hồ Chí Minh, mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam”, “gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển” (“Thân gầy guộc, lá mong manh, mà sao nên lũy, nên thành tre ơi!”), thấm đượm tâm hồn, cốt cách và khí phách của dân tộc Việt Nam. Đó là: mềm mại, khôn khéo, nhưng rất kiên cường, quyết liệt; linh hoạt, sáng tạo nhưng rất bản lĩnh, kiên định, can trường trước mọi thử thách, khó khăn vì độc lập dân tộc, vì tự do, hạnh phúc của Nhân dân. Đoàn kết, nhân ái, nhưng kiên quyết, kiên trì bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc. Biết nhu, biết cương; biết thời, biết thế; biết mình, biết người; biết tiến, biết thoái, “tùy cơ ứng biến”, “lạt mềm buộc chặt”!”

“Vì lợi ích của dân tộc mà phục vụ”

Nhìn lại chặng khá dài, từ 70 năm Hiệp định Giơnevơ được ký kết, mở ra một cục diện mới cho cách mạng Việt Nam; đến gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới và hơn 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Cương lĩnh năm 1991). Có thể khẳng định, cùng với công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, giữ vững an ninh - quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội nói chung... thì việc nắm vững “kim chỉ nam” trong đường lối đối ngoại “độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, có hiệu quả”, đã và đang góp phần củng cố và nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Đất nước ngày nay đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Quy mô, trình độ nền kinh tế được nâng lên. Đời sống Nhân dân được cải thiện rõ rệt cả về vật chất và tinh thần. Việt Nam đã tạo dựng được môi trường quốc tế thuận lợi và huy động được các nguồn lực từ bên ngoài để đẩy mạnh CNH, HĐH và phát triển kinh tế - xã hội. Để rồi, từ một nước có nền kinh tế kế hoạch tập trung, bị bao vây, cấm vận, Việt Nam đã trở thành một nước có nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa liên kết kinh tế sâu rộng. Việt Nam đã mở rộng, làm sâu sắc quan hệ với 193 nước và vùng lãnh thổ; trong đó có 3 nước có quan hệ đặc biệt, 7 nước đối tác chiến lược toàn diện, 11 nước đối tác chiến lược và 12 nước đối tác toàn diện.

Đặc biệt, cũng bởi sức mạnh tổng hợp, cơ đồ, vị thế và uy tín ngày càng được nâng cao, Việt Nam đã được bạn bè quốc tế tín nhiệm, đề cử gánh vác nhiều trọng trách quốc tế quan trọng trong các cơ chế, diễn đàn đa phương. Điển hình như Liên hợp quốc, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), APEC, ASEAM, WTO... Và nhất là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021 (với số phiếu kỷ lục 192/193); Phó Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 77; thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc 2023-2025; Ủy ban Liên Chính phủ Bảo vệ Di sản Văn hóa phi vật thể của UNESCO; Ủy ban Luật pháp Quốc tế nhiệm kỳ 2023-2027, Chủ tịch ASEAN các năm 1998, 2010, 2020... Qua đó, Việt Nam đã có nhiều đóng góp tích cực cho công cuộc gìn giữ hòa bình, an ninh ở khu vực và trên thế giới.

Trong bối cảnh hiện nay, bên cạnh xu thế lớn là hòa bình, hợp tác và phát triển; thì sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn cũng ngày càng trở nên quyết liệt. Cùng với đó là sự tồn tại của nhiều điểm nóng về an ninh, nhiều hình thái chiến tranh mới; các vấn đề an ninh phi truyền thống (thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, năng lượng, an ninh mạng...). Đồng thời, sự biến đổi nhanh chóng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội do sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ... Tất cả, đang và sẽ đặt ra nhiều thách thức đối với Việt Nam.

Đứng trước thách thức đó, bên cạnh các giải pháp tầm vĩ mô đã được đề ra trong chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, thì không thể không nhấn mạnh đến vai trò của công tác đối ngoại. Hơn lúc nào hết, hoạt động đối ngoại càng phải đóng vai trò tiên phong trong việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, góp phần vào công cuộc bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Muốn vậy, cần phát huy cao độ tinh thần, ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại của Hiệp định Giơnevơ trong xây dựng nền ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại, với ba trụ cột là đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và ngoại giao Nhân dân. Đồng thời, mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động hợp tác về kinh tế, văn hóa, chính trị, an ninh - quốc phòng với các nước... Từ đó, huy động các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao vị thế và uy tín quốc gia, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

...

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người đặt móng cho nền ngoại giao cách mạng Việt Nam - đã nhấn mạnh: Ngoại giao “phải luôn luôn vì lợi ích của dân tộc mà phục vụ”; phải “dĩ bất biến ứng vạn biến”, “thêm bạn bớt thù”, “sẵn sàng làm bạn với tất cả các nước dân chủ và không gây thù oán với ai”... Thấm nhuần tư tưởng của Người, tròn 70 năm kể từ dấu mốc Hiệp định Giơnevơ, với đường lối đối ngoại đúng đắn và luôn giương cao ngọn cờ chính nghĩa, Việt Nam đã và đang truyền đi một thông điệp lớn đến bạn bè và các quốc gia trên thế giới, rằng: Việt Nam luôn sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế!.

Hoàng Xuân