Cựu Tổng tư lệnh quân đội Ukraine có thể thách thức Tổng thống Zelensky

Mối bất hòa giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trở nên sâu sắc trong tuần này khi ông gọi Zelensky là “nhà độc tài” và thúc giục Ukraine tổ chức bầu cử, làm gia tăng suy đoán về việc ai có thể kế nhiệm nhà lãnh đạo Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bắt tay Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraine lúc bấy giờ là Valery Zaluzhny trong lễ kỷ niệm Ngày Độc lập của Ukraine vào ngày 24/8/2023, tại Kiev. Ảnh: Getty Images.

Tờ The Economist cho biết họ đã có được cuộc thăm dò nội bộ cho thấy Tướng Valery Zaluzhny, nhân vật chủ chốt trong cuộc chiến Nga - Ukraine sẽ đánh bại Zelensky nếu một cuộc bầu cử thời chiến được tổ chức.

Zaluzhny từng là Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraine từ năm 2021 đến năm 2024 và hiện giữ chức đại sứ tại Vương quốc Anh. Ông bị cách chức vào ngày 8/2/2024 và được thay thế bởi Tướng Oleksandr Syrsky. Căng thẳng giữa Zaluzhny và Zelensky đã âm ỉ trong nhiều tháng trước khi ông bị cách chức. Hai người được cho là đã xung đột về chiến lược chiến tranh và việc huy động quần chúng.

Các phương tiện truyền thông Ukraine và Nga đưa tin, sự nổi tiếng ngày càng tăng của Zaluzhny trong cả công chúng và quân đội càng làm dấy lên suy đoán ông có khả năng gây ra thách thức chính trị đối với chức tổng thống của Zelensky.

Trong bài bình luận cho Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, được xuất bản ngay sau khi Zaluzhny bị sa thải, nhà nghiên cứu Konstantin Skorkin mô tả động thái này là “lần đầu tiên Zelensky công khai đi ngược lại xu hướng của dư luận”.

Ông cho biết quyết định này có thể gây mất lòng những cử tri coi quân nhân Ukraine là anh hùng và Zaluzhny là nhà lãnh đạo của họ.

“Nhưng đó chỉ là một nửa câu chuyện”, Skorkin nói thêm, trích dẫn các cuộc thăm dò cho thấy 72% người Ukraine - gần bằng tỷ lệ những người từng ủng hộ Zelensky - không đồng ý với việc sa thải Zaluzhny.

Mặc dù Zaluzhny chưa chính thức tuyên bố sẽ ra tranh cử, nhưng ông cũng không loại trừ khả năng này.

Khi được hỏi về khả năng tham gia cuộc bầu cử tổng thống tương lai của Ukraine, ông cho rằng “không phù hợp” nhưng ám chỉ đến quyết định trong tương lai.

“Các điều kiện thích hợp sẽ đến, và khi đó tôi với tư cách là người phục vụ trong chính phủ, sẽ có thể trả lời những câu hỏi”, ông nói với tờ báo trực tuyến Strana của Ukraine.

Cuộc thăm dò nội bộ do The Economist thu thập cho thấy mặc dù Tổng thống Zelensky vẫn là chính trị gia được ưa chuộng nhất Ukraine, ông vẫn sẽ thua Zaluzhny trong cuộc bầu cử sắp tới với tỷ lệ 30% so với 65%, tạp chí này cho biết.

Trong một bài đăng trên tài khoản Truth Social của mình, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gọi Tổng thống Ukraine Zelensky là “diễn viên hài thành công khiêm tốn” và “từ chối bầu cử”.

"Một nhà độc tài không có bầu cử, Zelensky tốt hơn hết nên hành động nhanh chóng nếu không ông ta sẽ không còn đất nước. Trong khi đó, chúng ta đang đàm phán thành công để chấm dứt chiến tranh với Nga, điều mà tất cả đều thừa nhận chỉ có “TRUMP” và Chính quyền Trump mới có thể làm được", ông viết.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lặp lại quan điểm của Điện Kremlin khi kêu gọi Ukraine tổ chức bầu cử trong bối cảnh chiến tranh. Moscow từ lâu đã tuyên bố Zelensky là tổng thống bất hợp pháp, mặc dù thiết quân luật cấm bầu cử trong thời chiến vì lý do an toàn. Cuộc bầu cử đã bị hoãn lại vào tháng 2/2022 theo lệnh thiết quân luật.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố ông Zelensky không có quyền ký bất kỳ tài liệu nào trong các thỏa thuận hòa bình tiềm năng và rằng ông đã mất tính chính danh vì đất nước này chưa tổ chức cuộc bầu cử tổng thống gần đây.

Vào ngày 1/2, Keith Kellogg, đặc phái viên của Donald Trump về Ukraine và Nga, nói với Reuters rằng Washington muốn Kiev tổ chức bầu cử vào cuối năm nay, vì “hầu hết các quốc gia dân chủ đều tổ chức bầu cử trong thời chiến”.

Ukraine có thể phải đối mặt với áp lực tổ chức bầu cử như một điều kiện để nhận viện trợ quân sự từ Washington. Tuy nhiên, liệu Zaluzhny có tham gia chính trường hay không vẫn còn chưa chắc chắn.

TD (theo Newsweek)