Gỡ khó trong thực hiện chương trình MTQG giảm nghèo bền vững ở xã vùng cao

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững, xã Trung Xuân (Quan Sơn) đã nỗ lực triển khai các nội dung, nhiệm vụ, giải pháp và đạt được một số kết quả tích cực. Tuy nhiên, việc thực hiện chương trình còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ.

Hộ nghèo ở bản La (Trung Xuân) được hỗ trợ xây dựng nhà mới theo Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.

Là hộ gia đình thuộc diện hộ nghèo, khó khăn về nhà ở, gia đình anh Lữ Văn Đảm ở bản La được chính quyền địa phương đưa vào danh sách hỗ trợ xây dựng nhà ở theo Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Dù ngôi nhà của gia đình anh Đảm đã xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào, vậy nhưng anh vẫn từ chối nhận tiền hỗ trợ xây nhà.

Anh Đảm cho biết: “Một số thợ xây dựng tại địa phương khi đến khảo sát đều báo giá xây nhà mới tối thiểu 60 triệu đồng. Thế nhưng, số tiền Nhà nước và chính quyền địa phương hỗ trợ mới có hơn 40 triệu đồng, trong khi bản thân tôi đã mất sức lao động, con cái còn nhỏ, phải chạy ăn từng bữa nên không thể lo liệu vốn đối ứng khoảng 20 triệu đồng, bởi vậy ước mơ xây một ngôi nhà mới đành dở dang”.

Được biết ở bản La có 30 hộ đủ điều kiện để xây mới và sửa chữa nhà ở, thì có 6 hộ không nhận tiền hỗ trợ với lý do không đủ khả năng.

Tương tự, gia đình chị Hà Thị Bong ở bản Mòn là hộ nghèo có nhu cầu về hỗ trợ xây dựng mô hình sinh kế. Tuy nhiên, sau khi tiến hành rà soát thì gia đình chị không đủ điều kiện được hỗ trợ trồng rau an toàn theo Chương trình MTQG. Bởi theo quy định và hướng dẫn của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Quan Sơn, gia đình anh, chị không có đủ điều kiện về diện tích để thực hiện và hiện chưa có doanh nghiệp liên kết để thực hiện dự án.

Còn đối với gia đình anh Lữ Văn Kia ở bản Muống cũng đang chờ đợi nguồn vốn từ chương trình để phát triển chăn nuôi. Nhưng theo quy định thì gia đình anh không đáp ứng được yêu cầu của dự án. Vì theo hướng dẫn, mỗi mô hình chỉ được hỗ trợ 70% chi phí mua con giống, chứ không quy định đối tượng tham gia dự án được hỗ trợ tối đa kinh phí bao nhiêu hoặc hỗ trợ tối đa bao nhiêu con giống. Đối tượng tham gia dự án vừa phải đối ứng, vừa bị thu hồi vốn để quay vòng trong thời gian ngắn nên không có khả năng thực hiện.

Thực hiện Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/1/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, UBND xã Trung Xuân đã ban hành các văn bản trên cơ sở các nghị quyết của HĐND, quyết định của UBND huyện về phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025 và đưa nội dung này vào chương trình trọng tâm, ban hành kế hoạch giảm nghèo theo giai đoạn và hằng năm. Đồng thời, tổ chức triển khai, thực hiện các nội dung của chương trình đến với người dân trong xã. Đặc biệt, cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các chính sách giảm nghèo gắn với XDNTM bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, phù hợp, nhằm nâng cao nhận thức và tính chủ động của người dân trong công tác giảm nghèo, khơi dậy ý chí tự vươn lên thoát nghèo của người nghèo, hộ nghèo.

Mặc dù các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương trên địa bàn xã đã tích cực vào cuộc và chỉ đạo quyết liệt, nhưng công tác giảm nghèo vẫn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Giai đoạn 2021-2023 tổng nguồn vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ xã Trung Xuân thực hiện các dự án, tiểu dự án khoảng 4 tỷ đồng, trong đó gồm dự án xây dựng nhà ở cho hộ nghèo, đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo, hỗ trợ phát triển sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp, hỗ trợ việc làm bền vững. Tuy nhiên, hiện địa phương mới giải ngân được khoảng 1 tỷ đồng để hỗ trợ xây mới và sửa chữa nhà ở cho hộ nghèo. Còn lại các dự án, tiểu dự án khác vẫn chưa triển khai được.

Chủ tịch UBND xã Trung Xuân Hà Văn Nghị cho biết: Tính đến hết tháng 10/2023 xã mới giải ngân được trên 30% tổng nguồn vốn Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững. Một số dự án, tiểu dự án thành phần chậm giải ngân hoặc chưa giải ngân được. Nguyên nhân là do xã có địa hình tương đối phức tạp, giao thông đi lại khó khăn, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, nguồn lực trong Nhân dân còn nhiều hạn chế nên việc tiếp cận với kinh tế thị trường, sản xuất hàng hóa, chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm. Thêm vào đó, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo còn cao (trên 30% hộ nghèo, trên 40% hộ cận nghèo), đặc biệt hộ nghèo là người dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ tương đối nhiều nên khả năng tự vươn lên thoát nghèo của đồng bào dân tộc thiểu số rất khó khăn, ảnh hưởng đến quá trình thực hiện các nội dung của chương trình.

Bên cạnh đó, việc ban hành văn bản hướng dẫn của Trung ương, tỉnh, huyện về triển khai chương trình chưa kịp thời; Trung ương giao kế hoạch vốn chậm so với thời hạn lập dự toán ngân sách Nhà nước hằng năm, dẫn đến khó khăn cho địa phương trong cân đối, xác định nguồn lực đối ứng từ ngân sách địa phương, huy động nguồn lực hợp pháp để thực hiện chương trình và ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân kế hoạch vốn được giao.

Thời gian tới, để Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững đạt hiệu quả cao, ngoài các giải pháp về đổi mới cơ chế, chính sách trong thực hiện các chương trình MTQG; xã sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ và người dân về mục tiêu, ý nghĩa của chương trình. Trong đó, chú trọng đến công tác tuyên truyền nâng cao chất lượng các phong trào thi đua “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” gắn với thực hiện Chương trình MTQG XDNTM, giảm nghèo bền vững. Bên cạnh đó, tiếp tục khảo sát xây dựng dự án, mô hình sát với thực tế điều kiện tự nhiên của địa phương. Tập trung hỗ trợ mở rộng sinh kế, phát triển sản xuất, tăng thu nhập và khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, thiết yếu cho người nghèo... Đồng thời, làm tốt công tác vận động, thuyết phục nhằm thay đổi căn bản tư duy, nhận thức, hành động của cán bộ, đảng viên và toàn xã hội, đặc biệt là giải phóng tư tưởng trông chờ, ỷ lại để người dân phát huy tinh thần tự lực, tự trọng, có khát vọng và chủ động nỗ lực phấn đấu vươn lên thoát nghèo.

Bài và ảnh: Trần Hằng