Nông thôn mới Thanh Hóa - thách thức và cơ hội trên lộ trình mới

Bộ tiêu chí mới cho xây dựng nông thôn mới (XDNTM) được Trung ương ban hành và áp dụng từ sau tháng 8–2022 đã đặt ra nhiều thách thức cho thực hiện chương trình. Thanh Hóa đã có sự vào cuộc, sẵn sàng tâm thế tiếp cận mới để biến những thách thức mới thành cơ hội thực hiện thành công nhiệm vụ XDNTM với những yêu cầu mới, hướng XDNTM theo chiều sâu...

Công tác kiểm tra, thẩm định đạt chuẩn NTM được triển khai nghiêm túc ngay từ đầu năm 2022.

Đến trung tuần tháng 12-2022, toàn tỉnh có thêm TP Sầm Sơn hoàn thành nhiệm vụ XDNTM; 5 xã được công nhận đạt chuẩn NTM, 8 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 4 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu... Lũy kế đến 20-12-2022, Thanh Hóa có 12 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ XDNTM, 346 xã (chiếm hơn 74,4%) và 904 thôn/bản đạt chuẩn NTM, 56 xã NTM nâng cao, 9 xã và 245 thôn, bản NTM kiểu mẫu. Những ngày cuối năm 2022, các địa phương và Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh đã hoàn thiện hồ sơ, vẫn còn tổ chức các đoàn thẩm định đạt chuẩn cho 3 xã NTM, 5 xã NTM nâng cao, 1 xã NTM kiểu mẫu. Cùng với đó, thị xã Bỉm Sơn cũng đang hoàn thiện hồ sơ trình thẩm tra, thẩm định hoàn thành nhiệm vụ XDNTM.

Thành quả XDNTM năm 2022 chưa nhiều, song đáng được ghi nhận bởi đây là năm khó khăn khi áp dụng các quy chuẩn mới cho bộ tiêu chí vừa được áp dụng. Mục tiêu đến hết năm 2025, toàn tỉnh có 19 huyện, thị xã, thành phố, 88% số xã, 65% số thôn/bản miền núi, 60% số thôn/bản thuộc xã đặc biệt khó khăn trở lên đạt chuẩn NTM; trong đó, có 4 huyện và 40% số xã trở lên đạt chuẩn NTM nâng cao, 10% số xã và 10% số thôn/bản trở lên đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Trong khi đó, bộ tiêu chí mới áp dụng cho giai đoạn 2022-2025 với nhiều chỉ tiêu, tiêu chí mới, với yêu cầu về chất lượng cao hơn rất nhiều so với các bộ tiêu chí giai đoạn 2016-2020. Thách thức nhất trong số đó phải kể đến chỉ tiêu sử dụng nước sạch tập trung, việc thực hiện cấp mã vùng trồng đối với cây trồng chủ lực; gắn mã địa chỉ số trên bản đồ số…

Câu lạc bộ Trống hội Hoằng Lộc biểu diễn tại địa phương.

Ngay sau khi có bộ tiêu chí mới, Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh đã chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan và UBND các huyện, thị xã, thành phố để xây dựng, trình UBND tỉnh ban hành bộ tiêu chí về xã NTM, xã NTM nâng cao, tiêu chí thôn thông minh và tiêu chí xã NTM kiểu mẫu; huyện NTM nâng cao… UBND tỉnh, HĐND tỉnh cũng ban hành một số cơ chế, chính sách hỗ trợ, khen thưởng cho các địa phương thực hiện chương trình XDNTM giai đoạn 2021-2025 theo Nghị quyết 185/2021/NQ-HĐND ngày 10-12-2021 của HĐND tỉnh. Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh cũng chủ động tổng hợp văn bản hướng dẫn của các sở, ban, ngành, ban hành 5 bộ tài liệu hướng dẫn thực hiện xã đạt chuẩn các mức độ và các cấp độ làm căn cứ để các địa phương dễ triển khai. Đồng thời, trực tiếp kiểm tra, hướng dẫn thực địa ở các xã đăng ký, phấn đấu đạt chuẩn NTM các mức độ năm 2022; xác định các chỉ tiêu, tiêu chí khó thực hiện, chủ động kiến nghị với Trung ương trong thời gian tới điều chỉnh một số chỉ tiêu, tiêu chí cho phù hợp với tình hình thực tiễn ở các địa phương.

Đường thôn theo tiêu chí NTM ở xã miền núi Ngọc Sơn (Ngọc Lặc).

Theo ông Dương Văn Giang, Phó Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh: Bộ tiêu chí mới tạo ra những thách thức, song cũng là cơ hội để các địa phương XDNTM theo chiều sâu, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân. Đầu tiên là tạo điều kiện để các địa phương tiếp tục hoàn thiện và nâng cao chất lượng hệ thống hạ tầng cơ bản phục vụ sản xuất và dân sinh ở nông thôn, theo hướng đáp ứng yêu cầu, nâng cao chất lượng; xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn gắn với phát triển đô thị, giảm khoảng cách giữa đô thị và nông thôn. Trong phát triển sản xuất, bộ tiêu chí mới tạo điều kiện cho các địa phương tập trung phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa và liên kết sản xuất, hình thành vùng sản xuất, chăn nuôi theo hướng tập trung, chuyên canh các sản phẩm có lợi thế của từng địa phương, trên cơ sở đó xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của sản phẩm theo chuỗi giá trị. Từ đó, sẽ hình thành các vùng sản xuất cây trồng hàng hóa tập trung ổn định. Những yêu cầu của bộ tiêu chí mới sẽ giúp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa trong các lĩnh vực mà trọng tâm là sản xuất nông nghiệp và lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân.

Với phương châm “XDNTM chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc”, nên sau đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, bộ tiêu chí mới hướng tới NTM thông minh để xây dựng một “nền nông nghiệp thịnh vượng, nông dân giàu có, nông thôn văn minh, hiện đại”. Đây cũng là yêu cầu phù hợp với xu thế chuyển đổi số, phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay.

Bài và ảnh: Lê Đồng