Thúc đẩy Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đi vào cuộc sống

Thanh Hóa hiện có hơn 15.500 doanh nghiệp (DN) đang hoạt động, trong đó có tới 90% là doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Với đối tượng DN này, thời gian tích lũy vốn còn ngắn, kinh nghiệm điều hành sản xuất còn hạn chế. Để hỗ trợ các DNNVV nâng cao năng lực sản xuất và khả năng cạnh tranh, Nhà nước đã ban hành Luật Hỗ trợ DNNVV, có hiệu lực từ ngày 1-1-2018.

Vườn ươm giống do Công ty TNHH Thương mại – Dịch vụ công nghệ cao Rich Farm (Thọ Xuân) chuyển giao.

Theo luật này, DNNVV sẽ được thụ hưởng hỗ trợ của Nhà nước khá toàn diện trong các lĩnh vực phát triển, như: Chính sách tiếp cận tín dụng; chính sách thuế, kế toán; chính sách hỗ trợ mặt bằng sản xuất; công nghệ; thị trường; thông tin tư vấn pháp lý, phát triển nguồn nhân lực... Ngoài chính sách hỗ trợ cơ bản nêu trên, Nhà nước thực hiện chính sách hỗ trợ trọng tâm đối với DNNVV chuyển đổi từ hộ kinh doanh; DNNVV khởi nghiệp sáng tạo; DNNVV tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị.

Thực hiện Luật Hỗ trợ DNNVV, tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo các cấp, các ngành vận dụng linh hoạt các cơ chế, chính sách hiện có, nhất là Nghị quyết số 29/NQ-HĐND của HĐND tỉnh ngày 8-12-2016 về khuyến khích phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và thương mại, triển khai hỗ trợ mặt bằng sản xuất, kinh doanh cho DN. Ngày 6-10-2018, UBND tỉnh cũng đã ban hành Kế hoạch số 174/KH-UBND về việc thực hiện Luật Hỗ trợ DNNVV. Theo đó, tỉnh chủ trương triển khai đồng bộ, hiệu quả các nội dung hỗ trợ DNNVV, đẩy nhanh tốc độ phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh cho DNNVV trên địa bàn tỉnh; tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, bình đẳng, ổn định để DNNVV hoạt động, phát triển và đóng góp ngày càng cao vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Theo tổng hợp của Sở Kế hoạch và Đầu tư, qua 2 năm triển khai Luật Hỗ trợ DNNVV đã đạt được một số kết quả bước đầu. Với chính sách hỗ trợ tín dụng, UBND tỉnh Thanh Hóa đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo các tổ chức tín dụng trên địa bàn mở rộng tín dụng đi đôi với bảo đảm an toàn hiệu quả nguồn vốn, tập trung vốn vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, các chương trình tín dụng ưu đãi đối với một số ngành, lĩnh vực đặc thù, nhất là đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh Thanh Hóa đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng phối hợp với Quỹ bảo lãnh tín dụng DNNVV triển khai có hiệu quả chương trình kết nối DN - ngân hàng. Đến nay, toàn tỉnh có 31 DN được vay vốn ưu đãi của Quỹ phát triển khoa học và công nghệ, với tổng số tiền trên 12,8 tỷ đồng; 96 DN được vay vốn thông qua Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV, với số tiền bảo lãnh hơn 335,5 tỷ đồng.

Với chính sách hỗ trợ thuế, kế toán, Cục Thuế tỉnh Thanh Hóa đã tăng cường tuyên truyền về chính sách thuế; chỉ đạo Chi cục thuế các huyện, thị xã, thành phố tăng cường hỗ trợ, hướng dẫn DN kê khai, nộp thuế bằng phương pháp điện tử. Nhiều địa phương đã ban hành cơ chế hỗ trợ thủ tục pháp lý thành lập mới DN, hỗ trợ phần mềm kế toán và kê khai thuế năm đầu cho DN mới thành lập.

Về chính sách hỗ trợ mặt bằng, tỉnh đã hỗ trợ tiền thuê đất đầu tư xây dựng và kinh doanh chợ cho 30 DNNVV, với tổng kinh phí hơn 145 tỷ đồng; hỗ trợ thực hiện dự án gạch không nung và may mặc tại các huyện miền núi cho 3 DN với tổng kinh phí trên 7,8 tỷ đồng; thu hút DN đầu tư kinh doanh hạ tầng các cụm công nghiệp, từng bước hình thành các cụm liên kết ngành và chuỗi giá trị sản xuất. 42 DN của tỉnh được hỗ trợ thực hiện 46 nhiệm vụ khoa học và công nghệ các cấp, với tổng kinh phí hỗ trợ 53,56 tỷ đồng. Nhiều DN được tham gia các đoàn xúc tiến đầu tư, các hội nghị, hội thảo, hội chợ, các sản phẩm, hàng hóa, nông sản, thủy sản... Một số sản phẩm của DN trong tỉnh đã được quảng bá rộng rãi đến các thị trường trong và ngoài nước, từng bước hình thành các chuỗi giá trị và kết nối cơ hội đầu tư kinh doanh cho các DN...

Tuy nhiên, cũng theo đánh giá của Sở Kế hoạch và Đầu tư, công tác triển khai Luật Hỗ trợ DNNVV vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Nguyên nhân chủ yếu là do nguồn lực hỗ trợ còn hạn chế. Bên cạnh đó, một số quy định về thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, thuế, bảo vệ môi trường, ưu đãi đầu tư,... vẫn còn bất cập, chưa phù hợp với quy định của Luật Đầu tư, Luật DN, Luật Hỗ trợ DNNVV, gây khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện. Trình tự, thủ tục thực hiện chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang hoạt động theo mô hình DN đã được hướng dẫn; song, các thủ tục về đất đai, giấy phép kinh doanh đối với ngành nghề kinh doanh có điều kiện vẫn chưa được các bộ, ngành Trung ương hướng dẫn cụ thể khi đăng ký chuyển đổi.

Bên cạnh đó, sau hơn 2 năm Luật Hỗ trợ DNNVV có hiệu thực thi hành, nhưng một số chính sách hỗ trợ DN theo quy định của luật vẫn chưa được triển khai thực hiện do chưa có văn bản hướng dẫn thi hành của các bộ, ngành Trung ương, như: Chính sách ưu đãi về thuế thu nhập DN, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp cho DNNVV; hướng dẫn thành lập cơ sở ươm tạo, cơ sở kỹ thuật, khu làm việc chung cho DNNVV; hướng dẫn thành lập hoặc tham gia thành lập chuỗi phân phối sản phẩm theo hình thức đối tác công tư. Hơn nữa, nhiều DN trong tỉnh năng lực tài chính còn hạn chế, hạch toán kế toán thiếu chuyên nghiệp, thông tin tài chính còn thiếu minh bạch; phương án sản xuất, kinh doanh thiếu khả thi, khả năng hoàn vốn thấp, trong khi lại thiếu tài sản bảo đảm nên đã hạn chế khả năng tiếp cận nguồn vốn tại các tổ chức tín dụng.

Những hạn chế, vướng mắc trong việc đưa luật vào cuộc sống khiến chính sách của Nhà nước được triển khai chưa tạo thuận lợi cho DNNVV phát triển như kỳ vọng. Số lượng DN thành lập mới nhiều, nhưng tỷ lệ “chết yểu” hoặc “sống lay lắt” vẫn còn cao. Đại diện Hiệp hội DN tỉnh nêu quan điểm: Mặc dù đã có nhiều nỗ lực triển khai, tuy nhiên, xét về mức độ tổng thể, khái quát các lĩnh vực ưu đãi của Luật Hỗ trợ DNNVV, các DNNVV vẫn chưa được thụ hưởng nhiều chính sách hỗ trợ, nhất là hỗ trợ mặt bằng sản xuất, giảm thuế, phí, tiền thuê đất, đổi mới công nghệ... Phản ánh từ cộng đồng DN cho thấy, vẫn còn tồn tại khoảng cách giữa chính sách và thực thi, giữa kỳ vọng và yêu cầu thực tiễn của DN đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh. Do vậy, đề nghị các cấp, các ngành nghiên cứu, đồng bộ hóa các điều khoản, chính sách của các luật có liên quan. Bên cạnh đó, có biện pháp hỗ trợ DN tiếp cận nguồn vốn của các tổ chức tín dụng được tăng dư nợ cho vay đối với DNNVV. Hỗ trợ DNNVV xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh khả thi, kỹ năng quản lý, minh bạch tài chính, tăng khả năng hấp thụ vốn, triển khai tổ chức sản xuất, kinh doanh hiệu quả.

Bài và ảnh: Minh Hằng

Bố trí nguồn vốn để thực thi chính sách

Luật Hỗ trợ DNNVV được ban hành, đã tạo điểm nhấn quan trọng trong chính sách hỗ trợ của Nhà nước với nhóm DN còn nhiều “yếu thế” này. Nhiều chính sách vệ tinh đã được Nhà nước xây dựng, tập trung hỗ trợ nhằm nâng cao năng lực, khả năng cạnh tranh của các DNNVV trên thương trường. Tuy nhiên, vấn đề thực thi chính sách, đưa chính sách vào thực tiễn cuộc sống phụ thuộc nhiều vào nguồn lực tài chính của các cấp triển khai.

Thực tế trong thời gian qua, một số chính sách hỗ trợ trong luật chưa thực sự hiệu quả. Bên cạnh các nguyên nhân khách quan thì một trong những nguyên nhân quan trọng là do nguồn lực hỗ trợ còn yếu. Tuy số lượng DN được tiếp cận nguồn vốn sản xuất, kinh doanh có tăng lên, nhưng lượng DN được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi còn rất hạn chế. Các chính sách khác mới dừng ở cấp độ tuyên truyền.

Do vậy, để Luật Hỗ trợ DNNVV triển khai có hiệu quả, các cấp, các ngành cần nghiên cứu, bổ sung nguồn vốn cho thực thi chính sách. Trong đó, quan tâm nhiều hơn tới đối tượng DNNVV có yếu tố công nghệ, có phương án sản xuất, kinh doanh khả thi và thị trường bền vững.

Đỗ Đình Hiệu

Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - Chi nhánh Thanh Hóa

Doanh nghiệp mong muốn được hỗ trợ về chính sách cho thuê đất và thuế

Sau 2 năm thực thi, Luật Hỗ trợ DNNVV chưa tạo được nhiều tác động tích cực đến cộng đồng DN. Trong đó, 2 lĩnh vực tác động lớn và trực tiếp tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN là chính sách cho thuê đất và thuế thì có rất ít DN được thụ hưởng.

Theo điều khoản của luật, DNNVV sẽ được bố trí quỹ đất cho thuê phát triển sản xuất, kinh doanh tại các khu, cụm công nghiệp, với mức giá hỗ trợ cấp bù từ ngân sách hoặc miễn giảm tiền thuê có thời hạn. Tuy nhiên hiện nay, chỉ có một số ít các DN tham gia đầu tư phát triển chợ và may mặc được hưởng chính sách này. Trong khi đó, giá cho thuê đất sản xuất, kinh doanh còn khá cao, gây khó khăn cho DN trong điều kiện năng lực tài chính còn hạn hẹp. Bên cạnh đó, với chính sách hỗ trợ thuế, ngoài các chính sách tập huấn, tiếp cận công nghệ, các DNNVV vẫn chưa được thụ hưởng ưu đãi thuế thu nhập DN so với các DN thông thường khác.

Để tháo gỡ khó khăn, tạo điểm tựa cho đối tượng các DNNVV, bên cạnh việc tiếp tục nới lỏng tín dụng, Nhà nước cần có những hướng dẫn, ban hành chính sách cụ thể hơn cho các DNNVV được hỗ trợ tiền thuê đất và thuế trong những năm mới gia nhập thị trường, tạo thuận lợi để DN phát triển, tăng thu ngân sách Nhà nước và tạo việc làm cho người lao động.

Nguyễn Xuân Hưng

Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Thanh Hóa

Tăng tính minh bạch, tạo cơ hội bình đẳng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trên thương trường

Cùng với các chính sách đã ban hành, Luật Hỗ trợ DNNVV đã góp phần tạo nên môi trường kinh doanh thân thiện hơn cho các DN. Ngoài được hỗ trợ, đơn giản các thủ tục hành chính, DN còn có cơ hội tham gia thảo luận, kiến nghị về các cơ chế, chính sách, những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án và phát triển sản xuất, kinh doanh. Công tác thanh, kiểm tra cũng được rút gọn.

Tuy nhiên, so với các DN đã có vị thế trên thương trường, DNNVV vẫn còn “thiệt thòi” trong việc nắm bắt các thông tin liên quan, tác động trực tiếp đến sự phát triển của DN, như thông tin về quy hoạch, sự thay đổi các cơ chế, chính sách. Bên cạnh đó, quá trình thực thi một số thủ tục trực tiếp với các ban, ngành vẫn còn vướng mắc, với nhiều quy định pháp luật chồng chéo.

Do đó, để các chính sách của luật thực hiện hiệu quả hơn, các cấp, các ngành có thẩm quyền cần tăng cường hơn nữa công tác thông tin, tuyên truyền về luật, có hướng dẫn cụ thể về các chính sách thực thi. Đồng thời, công khai các thông tin, chính sách liên quan, giúp DN tiếp cận nhanh hơn, tốt hơn với các cơ hội phát triển.

Lê Hùng Mạnh

Giám đốc Công ty Liên doanh phân bón Hữu Nghị (TP Thanh Hóa)

Có chính sách hỗ trợ thiết thực hơn cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo

Các DN khởi nghiệp sáng tạo đã và đang được Đảng, Nhà nước quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển. Điển hình như, khi chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên DN, các DNNVV được hỗ trợ về thủ tục hành chính, thuế môn bài và một số lệ phí. Bên cạnh đó, DN được tham gia các chương trình tập huấn, đào tạo khởi nghiệp, nâng cao năng lực quản trị và kỹ năng phát triển thị trường. Bước đầu tạo hứng khởi cho DN khi gia nhập thị trường.

Tuy nhiên, với đối tượng DNNVV trong lĩnh vực khởi nghiệp sáng tạo, có yếu tố công nghệ cao, DN rất cần Nhà nước quan tâm và triển khai các chính sách cụ thể, thiết thực hơn trong việc kết nối cung cầu, tạo thị trường tiêu thụ sản phẩm bền vững. Bên cạnh đó, quan tâm đến chính sách về vốn cũng như đơn giản hóa điều kiện giải ngân nguồn vốn ưu đãi, tạo thuận lợi cho DN phát triển sản xuất, kinh doanh.

Lê Thị Vân

Giám đốc Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ công nghệ cao Rich Farm (Thọ Xuân)