Nâng cao năng lực dự báo thị trường trong sản xuất nông nghiệp

Để xây dựng được phương án sản xuất, kinh doanh phù hợp với nhu cầu, thị hiếu của thị trường và hạn chế được rủi ro ở khâu tiêu thụ sản phẩm, thời gian qua, ngành nông nghiệp, các HTX trên địa bàn tỉnh đã chú trọng nâng cao năng lực dự báo thị trường làm cơ sở định hướng cho người dân phát triển sản xuất. Nhờ đó, trên địa bàn tỉnh đã hạn chế được tình trạng ùn ứ nông sản, được mùa mất giá, từ đó mang lại hiệu quả kinh tế bền vững cho người sản xuất.

Nông dân xã Vĩnh Tiến (Vĩnh Lộc) mở rộng diện tích trồng rau, củ, quả theo hướng an toàn theo nhu cầu và định hướng của thị trường.

Trên cơ sở khảo sát, phân tích, đánh giá, dự báo về những yếu tố tác động, chi phối đến việc lưu thông, tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp trong tỉnh, trong nước và xuất khẩu, các đơn vị chuyên môn trực thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đưa ra những dự báo sát với nhu cầu của thị trường về các sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản... Thông qua đó, sở đã khuyến cáo chính quyền các huyện, thị xã, thành phố khuyến khích, hướng dẫn nông dân phát triển các loại cây trồng, vật nuôi và xây dựng quy mô sản xuất phù hợp với từng thời vụ.

Ông Bùi Xuân Hồng, giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Nga Trường (Nga Sơn), cho biết: Trên cơ sở định hướng thời vụ và cơ cấu sản xuất của ngành nông nghiệp, ở vụ xuân 2023, HTX đã đưa vào sản xuất một số loại giống lúa chất lượng cao như ST25, J02, Bắc Thơm số 7. Đây là những giống lúa có chất lượng gạo tốt, giá thành cao và được người tiêu dùng ưa chuộng. Đồng thời, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cũng hướng dẫn về cách chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho các giống lúa này nên năng suất, chất lượng được bảo đảm, đạt hơn 69 tạ/ha... Mặc dù mới hoàn thành thu hoạch vụ xuân song sản lượng lúa, nhất là những giống lúa chất lượng cao đã được thương lái và người dân thu mua cơ bản. Bên cạnh đó, thông qua những dự báo, nghiên cứu thị trường của ngành nông nghiệp, HTX còn hướng dẫn người dân tập trung sản xuất trồng trọt, chăn nuôi phù hợp. Nhờ đó, trên địa bàn nhiều năm qua không xảy ra tình trạng được mùa, mất giá, thu nhập của người nông dân ổn định.

Không chỉ dự báo thị trường đầu ra cho các sản phẩm nông nghiệp, công tác dự báo của ngành nông nghiệp còn mang lại hiệu quả tích cực khi dự báo sát với diễn biến của thị trường nguồn cung cho sản xuất. Điển hình như dự báo của ngành nông nghiệp về tình hình thị trường nguồn cung các loại vật tư sản xuất nông nghiệp, như: phân bón, thức ăn gia súc... có chiều hướng tăng cao trong năm 2022 và những tháng đầu năm 2023 trong khi giá cả tiêu thụ của các sản phẩm chăn nuôi không tăng so với cùng kỳ. Nhờ đó, người chăn nuôi đã hạn chế đáng kể được thiệt hại. Ông Bùi Đức Thành, người chăn nuôi tại tổ dân phố Phong Lượng, thị trấn Tân Phong (Quảng Xương), cho biết: “Trước dự báo về nguồn cung vật tư và thị trường tiêu thụ của sản phẩm thịt lợn trong năm 2022 đến nửa năm đầu 2023 của ngành chăn nuôi, gia đình tôi đã cơ cấu lại sản xuất, thu hẹp quy mô đàn để hạn chế thua lỗ. Bởi, trước tình hình giá vật tư sản xuất tăng cao trong khi giá thịt lợn hơi giảm thì nếu giữ quy mô đàn lớn người sản xuất sẽ lỗ nhiều. Do đó, trước khi đầu tư sản xuất, gia đình tôi luôn tìm hiểu, tham vấn dự báo, định hướng của ngành nông nghiệp và địa phương để đạt được hiệu quả kinh tế cao nhất”.

Công tác dự báo thị trường của ngành nông nghiệp tỉnh Thanh Hóa đã khẳng định hiệu quả, phát huy vai trò trong giai đoạn dịch COVID-19 (năm 2021 đến 2022) ảnh hưởng sâu sắc đến mọi mặt của đời sống xã hội. Ở thời điểm đó, bên cạnh việc khuyến khích, hướng dẫn người dân sản xuất an toàn, hiệu quả, ngành còn nâng cao trách nhiệm, nghiệp vụ trong dự báo thị trường nông sản. Qua phân tích, đánh giá, sở đã nhận định dịch bệnh COVID-19 vẫn diễn biến hết sức phức tạp, nên ảnh hưởng lớn đến xuất khẩu, lưu thông hàng hóa nông sản, nhất là sản phẩm chăn nuôi xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, các loại rau quả đóng hộp sang thị trường EU, Trung Á...; đồng thời, dự báo nhu cầu tiêu thụ và phục vụ chế biến nội địa có xu hướng tăng. Ngoài ra, sở còn phân tích một số yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh, như: năng lực dự trữ hàng hóa của các doanh nghiệp nông nghiệp trong tỉnh và cung cấp thông tin về cơ sở, đơn vị có khả năng cung ứng lượng nông sản lớn bảo đảm nhu cầu tiêu dùng của người dân. Trên cơ sở đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đã hướng dẫn các huyện, thị xã, thành phố đưa những loại cây trồng có thị trường tiêu thụ tốt, ưu tiên các sản phẩm có khả năng tiêu thụ, chế biến nội địa như: khoai tây, dưa chuột, bí xanh, hành tỏi... Hướng dẫn bà con nông dân trồng rải vụ đối với cây rau nhằm giảm hiện tượng vừa thừa vừa thiếu. Nhờ đó, ở những giai đoạn khó khăn về lưu thông hàng hóa, kinh tế - xã hội thiếu ổn định thì sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh được bảo đảm, không xảy ra tình trạng thừa - thiếu nông sản nghiêm trọng.

Hiện nay, mặc dù công tác dự báo thị trường trong sản xuất nông nghiệp luôn được ngành, các địa phương, đơn vị liên quan chú trọng. Song thực tế cho thấy, ở nhiều thời điểm, công tác dự báo chỉ dừng ở việc thống kê, so sánh giá các mặt hàng giữa các tháng mà chưa thực hiện được việc điều tra, nghiên cứu, dự báo nhu cầu của thị trường... một cách có hệ thống. Nhằm giúp công tác dự báo thị trường được chuyên nghiệp, sát thực tiễn, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 975/QĐ-TTg ngày 11-8-2022 phê duyệt Đề án “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thu thập thông tin, dự báo tình hình thị trường nông sản”, với mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành xây dựng trung tâm dữ liệu tập trung của ngành nông nghiệp theo hướng chuyên sâu phục vụ phân tích và dự báo tình hình thị trường nông sản.

Bài và ảnh: Lê Thanh