Chủ động phòng cháy, chữa cháy rừng trong mùa nắng nóng

Theo kết quả rà soát và cập nhật của Chi cục Kiểm lâm, vào thời điểm tháng 5-2023 toàn tỉnh có hơn 42.300 ha rừng có nguy cơ cháy cao trong mùa nắng nóng, tập trung chủ yếu ở khu vực I, gồm: 7 huyện miền núi (Mường Lát, Quan Hóa, Quan Sơn, Bá Thước, Thường Xuân, Như Thanh, Như Xuân) và khu vực II gồm các huyện, thị xã trung du và đồng bằng ven biển như thị xã Nghi Sơn, các huyện Hà Trung, Đông Sơn, Thạch Thành, Hậu Lộc, Hoằng Hóa...

Chủ rừng phát dọn thực bì làm giảm vật liệu cháy tại phường Nguyên Bình (thị xã Nghi Sơn).

Ngoài nguyên nhân khách quan như thời tiết nắng nóng, cháy lan từ Lào sang (chủ yếu là khu vực huyện Mường Lát), thì yếu tố chủ quan do các hoạt động sử dụng lửa thiếu kiểm soát của con người là nguyên nhân chính gây nhiều khó khăn cho công tác phòng cháy, chữa cháy rừng (PCCCR). Hiện nay trên địa bàn TP Thanh Hóa, thị xã Nghi Sơn, các huyện Như Thanh, Hà Trung, Hậu Lộc, Thạch Thành, Hoằng Hóa, Đông Sơn có gần 10.000 ha rừng thông, thì mới có 5.000 ha do các chủ rừng Nhà nước quản lý đã được phát dọn thực bì và đốt cháy trước dưới tán rừng để giảm vật liệu cháy, còn lại gần 5.000 ha do UBND các xã quản lý giao cho các hộ bảo vệ, chăm sóc nhưng do chưa đủ điều kiện khai thác nhựa, không có nguồn thu và không có tiền công chăm sóc, bảo vệ nên các hộ chưa quan tâm phát dọn thực bì dưới tán rừng. Điển hình như khu rừng thông ở các xã, phường: Yến Sơn (Hà Trung); Triệu Lộc, Tiến Lộc, Thành Lộc (Hậu Lộc); Hoằng Yến, Hoằng Hải, Hoằng Trung, Hoằng Xuân (Hoằng Hóa); phường Đông Lĩnh (TP Thanh Hóa), phường Nguyên Bình (thị xã Nghi Sơn)... lớp thảm thực bì, cành khô, lá rụng dưới tán rừng có nơi dày từ 1,1 đến 1,5 m, nếu người dân dùng lửa bất cẩn sẽ xảy ra cháy rừng bất kỳ lúc nào... Ngoài ra, do lá thông rụng phân hủy chậm dẫn đến thảm thực bì dầy, lượng nước trong lá thông ít, thân cây lại có dầu kết hợp với ràng ràng, sim mua, lau lách đang tiềm ẩn nguy cơ cháy rừng trong những ngày thời tiết khô hanh, nắng nóng.

Bên cạnh đó, thị xã Nghi Sơn có 16.500 ha rừng và đất lâm nghiệp. Rừng ở thị xã Nghi Sơn được xác định là vùng trọng điểm dễ xảy ra cháy trong mùa nắng nóng. Tìm hiểu thực tế một số vụ cháy rừng xảy ra trên địa bàn thị xã trong các năm vừa qua có nguyên nhân từ ý thức bất cẩn của người dân trong việc dùng lửa đốt nương làm vườn rừng, đốt than, đốt vàng mã, đốt ong, hút thuốc trong rừng. Gần đây còn xuất hiện mâu thuẫn cá nhân xuất phát từ lợi ích rừng và đất lâm nghiệp dẫn đến việc người dân cố ý đốt rừng để phá hoại tài sản của nhau, làm gia tăng mối lo cháy rừng trong mùa nắng nóng...

Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm thị xã Nghi Sơn Nguyễn Trần Phương chia sẻ: Để đối phó với nắng nóng, khô hạn kéo dài, hạt đã tăng cường quản lý chặt chẽ các nguyên nhân gây cháy rừng trên địa bàn; tiếp tục đầu tư mua sắm trang, thiết bị, dụng cụ cho lực lượng tham gia chữa cháy rừng ở cơ sở. Tăng cường công tác đối thoại với Nhân dân để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc ngay từ cơ sở, nhất là phối hợp giải quyết triệt để các mâu thuẫn dẫn đến cố ý đốt rừng; điều tra, xác minh và xử lý nghiêm hành vi cố ý hủy hoại tài nguyên rừng. Cùng với đó, triển khai thực hiện toàn diện các giải pháp trong công tác PCCCR, trọng tâm là tập trung mọi nguồn lực để làm giảm vật liệu cháy tại các khu vực trọng điểm, các khu vực rừng gần các nghĩa trang, khu du lịch tâm linh, khu dân cư, bãi rác... Tập huấn nghiệp vụ về sử dụng phương tiện PCCCR và tuyên truyền phổ biến pháp luật về công tác bảo vệ rừng (BVR) cho đội ngũ cán bộ xã và lực lượng công an, quân sự vùng trọng điểm cháy.

5 tháng đầu năm 2023 Hạt Kiểm lâm Nghi Sơn đã phối hợp với Ban Quản lý rừng phòng hộ thị xã Nghi Sơn chủ động xử lý vật liệu cháy dưới tán rừng thông bằng biện pháp đốt cháy trước có điều khiển được 85 ha; xây dựng mới được 3,44 km đường băng cản lửa kết hợp đường tuần tra PCCCR; tu sửa gần 20 km đường băng cản lửa xây dựng từ các năm trước; xử lý thực bì diện tích rừng có nguy cơ cháy cao... Ngoài lực lượng nòng cốt và các phương tiện phục vụ BVR, PCCCR ở cấp huyện, ở cấp xã và các chủ rừng có 91 tổ, đội với 1.125 người tham gia PCCCR.

Phó Trưởng phòng Quản lý, bảo vệ rừng Chi cục Kiểm lâm Thanh Hóa Trịnh Đăng Tình cho biết: Để thực hiện hiệu quả công tác PCCCR trên địa bàn trong những ngày nắng nóng gay gắt, các cấp, các ngành chức năng, chủ rừng đã tập trung triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, trong đó đã chủ động phát dọn đốt trước vật liệu cháy có điều khiển dưới tán rừng thông khu vực có nguy cơ cháy cao. Kết quả đến ngày 21-5-2023 toàn tỉnh đã dùng lửa (đốt trước có kiểm soát) làm giảm vật liệu cháy có điều khiển dưới tán rừng thông được trên 654/775 ha, nhằm hạn chế nguy cơ gây cháy rừng; làm mới và tu sửa trên 88 km đường băng cản lửa...

Theo đánh giá của Chi cục Kiểm lâm, thực hiện phương pháp đốt trước vật liệu cháy có điều khiển chi phí thấp mà hiệu quả lại cao. Qua kiểm tra đánh giá, sau khi đốt trước đã làm giảm từ 70-85% vật liệu cháy, từ đó giảm nguy cơ cháy trong mùa nắng nóng.

Hiện nay Chi cục Kiểm lâm đã và đang quyết liệt chỉ đạo các hạt kiểm lâm phối hợp với các đơn vị liên quan, chủ rừng Nhà nước, địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp chủ động PCCCR; tập huấn, huấn luyện nghiệp vụ PCCCR, tổ chức diễn tập thực hành thành thạo các nội dung chữa cháy rừng theo phương án đã lập để khi xảy ra cháy rừng các địa phương, chủ rừng sẽ chủ động chữa cháy kịp thời, hiệu quả theo phương châm “4 tại chỗ”. Trong đó, đặc biệt chú trọng làm giảm vật liệu cháy bằng phương pháp đốt trước có kiểm soát nhằm hạn chế thấp nhất nguy cơ xảy ra cháy rừng. Thực hiện chế độ thường trực 24/24 giờ trong ngày, đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra các khu rừng trọng điểm, kiểm soát nghiêm nguồn lửa đem vào rừng; thông báo hàng ngày về tình hình thời tiết, cấp cháy rừng đến các địa phương, đơn vị để chủ động bố trí lực lượng, dụng cụ, phương tiện chữa cháy khi có cháy rừng xảy ra. Chi cục Kiểm lâm đã lắp đặt 11 trạm camera IP có độ phân giải cao dùng để chụp ảnh các khu rừng đáp ứng yêu cầu tự động phát hiện sớm các đám cháy rừng. Các địa phương chủ động tuyên truyền phổ biến pháp luật về BVR, PCCCR. Rà soát các khu vực có nguy cơ cháy rừng cao và quản lý chặt chẽ các nguyên nhân gây cháy rừng; thường xuyên tổ chức tuần tra, canh gác lửa rừng và trực PCCCR trên hệ thống camera quan sát lửa rừng và tại 53 điểm trực gác lửa rừng ở các khu rừng trọng điểm cháy...

Tính đến ngày 22-5-2023 toàn bộ diện tích rừng trên địa bàn Thanh Hóa không xảy ra cháy rừng, an ninh rừng được giữ vững ổn định.

Bài và ảnh: Thu Hòa