Gian nan con chữ ở những bản xa nhất của Mường Lát

Cách trung tâm xã Trung Lý, huyện Mường Lát gần 50 cây số, đời sống của đồng bào dân tộc Mông ở các bản Tà Cóm, Cá Giáng, Cánh Cộng… còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, vì vậy việc gieo chữ nơi này càng khó khăn, vất vả hơn.

Xã Trung Lý có 15 bản, trong đó có 11 bản có đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Bản cách xa trung tâm gần 50 cây số như Tà Cóm, Cá Giáng, Cánh Cộng… vì vậy muốn đi vào các bản này phải qua sông, trèo đèo, lội suối khoảng 2 giờ đồng hồ.

Đường giao thông vào các bản Tà Cóm, Cá Giáng, Cánh Cộng… chủ yếu là đường đất dốc, nhỏ hẹp, khó khăn cho việc đi lại.

Các em học sinh ở bản men theo con đường đất để tới điểm trường.

Điểm dừng chân đầu tiên khi chúng tôi đến là điểm trường Cánh Cộng (thuộc Trường Tiểu học Trung Lý 2). Nơi đây có 103 em học sinh ở bản Cá Giáng đang theo học. Vì cơ sở vật chất điểm Cá Giáng đang xuống cấp nên các em học sinh ở bản phải mượn lớp học ở điểm trường bản Cánh Cộng.

Thầy Phạm Văn Mùi quê ở huyện Cẩm Thủy lên công tác ở Mường Lát đã 8 năm và gắn bó với điểm trường Tà Cóm, Cá Giáng. Đường sá đi lại khó khăn, nên một năm về quê vài bận. Hiện hai vợ chồng thầy Mùi đang ở khu tập thể điểm trường mầm non Cá Giáng.

Lớp học của thầy Sùng A Chai có 14 học sinh lớp 3.Thầy Sùng A Chai là người con bản Tà Cóm. Tốt nghiệp khoa Tiểu học, Trường Đại học Hồng Đức, thầy được về dạy học tại quê nhà và mong muốn đem con chữ đến các em học sinh nơi đây.

Điểm trường Cánh Cộng chỉ có 2 phòng học nhưng hiện nay cơ sở vật chất xuống cấp.

Tiếp tục hành trình, chúng tôi đến thăm điểm trường tiểu học Tà Cóm, (Trường Tiểu học Trung Lý 2). Năm 2018, điểm trường được xây 2 phòng học khang trang, đáp ứng dạy và học cho 2 lớp, còn lại 3 lớp vẫn học trong ngôi nhà tạm, xuống cấp.

Thầy Hà Văn Hơn, khu trưởng bản Tà Cóm cho biết: Điểm trường Tà Cóm có 83 học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 lớp nhưng chỉ có 4 giáo viên dạy học nên hiện tại thầy dạy cả lớp 4 và lớp 5. Bản Tà Cóm chủ yếu là hộ nghèo, cận nghèo vì vậy đời sống bà con khó khăn, thiếu thốn, các em học sinh được đến trường là sự nỗ lực của gia đình và các em. Các thầy cô giáo thường xuyên động viên các em đến lớp, đến trường để biết cái chữ.

Chiều đến, lớp học của cô giáo Lò Thị văn vang lên tiếng đọc bài của các em học sinh lớp 1. Lớp có 12 học sinh, chiều nay đến lớp chỉ có 6 học sinh. Cô Văn quê ở xã Cổ Lũng, huyện Bá Thước. Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Hồng Đức, cô Văn lên công tác tại huyện Mường Lát từ năm 2017. Cô người Thái, trò người Mông, những ngày đầu đến lớp, bất đồng ngôn ngũ nên cô trò vất vả nhưng dần dần cô trò đã quen và bắt nhịp với việc dạy học.

Lớp học thầy của Va Văn Tuấn trở nên rộn ràng trong giờ ôn bài. Thầy Tuấn vừa cho các em học sinh lớp 3 ôn Toán, vừa ôn Tiếng Việt. Vào giờ ôn tập, để các em học sinh tiếp thu bài tốt hơn, thầy Tuấn đề ra phương pháp là những bạn khá kèm các bạn học kém, khi các em chưa hiểu thầy sẽ giảng giải thêm.

Tiếng trống trường tan học xua ban không khí ám đảm nơi vùng biên.

Các em trở về nhà, dưới chiều lạnh, những manh áo cộc, có những em đôi chân không dép, không tất bước đi trên con đường đất gồ ghề.

Thầy Nguyễn Tiến Hiệp, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trung Lý 2 cho biết: Trường Tiểu học Trung Lý 2 có 1 điểm chính (bản Cò Cài) và 5 điểm lẻ ở các bản: Cá Giáng, Cánh Cộng, Tà Cóm, Lìn, Pá Búa. Trong số các bản mới chỉ có bản Lìn có điện lưới, trong công tác dạy học cũng rất vất vả, nhất là vào mùa đông, trời nhanh tối không đảm bảo cho các em học tập.

Những ngày này Mường Lát đang trong “tâm dịch” COVID-19, các em học sinh trên địa bàn đều tạm dừng đến trường. Năm học 2021-2022, Trường Tiểu học Trung Lý 2 có 368 học sinh; 25 cán bộ, giáo viên. Từ ngày 16-12 đến nay, toàn trường có 2 giáo viên F0, 18 thầy cô giáo F1, 4 học sinh F0 từ gia đình. Con chữ ở địa bàn khó khăn đã vất vả nay càng vất vả hơn vì dịch bệnh. Mong dịch bệnh sớm đẩy lùi, mọi người khỏe mạnh, các thầy cô giáo, các em học sinh tiếp tục đến trường.

Ngọc Huấn - Kiều Huyền