Những người mẹ anh hùng

Trong không khí cả nước đang hướng tới kỷ niệm 75 năm ngày thương binh, liệt sĩ, chúng tôi tìm về bên các Mẹ Việt Nam Anh hùng (VNAH) để được nghe kể về những chuyện đã qua. Lòng biết ơn xen lẫn sự cảm phục sâu sắc khiến chúng tôi càng thêm tự hào về các mẹ - những người thầm lặng với nỗi đau mất chồng, mất con nơi chiến trường để dệt thêu nên những trang sử hào hùng, chói lọi của dân tộc.

Cán bộ chính sách phường Quảng Thịnh thăm hỏi Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Thanh.

Một ngày đầu tháng 7, tôi đến thăm Mẹ VNAH Nguyễn Thị Thanh, sinh năm 1937, ở phường Quảng Thịnh. Năm nay, mẹ Thanh tròn 85 tuổi, đôi mắt đã mờ, mái tóc đã bạc, trí nhớ giảm sút. Thế nhưng, ký ức về ngày chồng và con trai hy sinh thì mãi in đậm trong tâm trí mẹ không thể phai mờ. Tâm sự với chúng tôi, mắt mẹ Thanh rưng rưng, mẹ kể: “Chồng mẹ là ông Nguyễn Tam Anh đã hy sinh trong một trận đánh ở mặt trận phía Nam ngày 27-2-1972 khi ông tuổi 41. Ngày ấy, mẹ đang mang thai đứa con trai thứ 4 được 7 tháng. Đau đớn vô cùng nhưng mẹ chỉ biết “khóc thầm lặng lẽ”, nén chặt nỗi lòng để vừa làm mẹ, vừa làm cha nuôi các con khôn lớn. Nối gót cha, người con trai cả của mẹ là anh Nguyễn Tam Hùng đủ 18 tuổi cũng đã lên đường nhập ngũ tham gia bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam năm 1979 và sang giúp đỡ nước bạn Campuchia đánh đuổi quân Pôn Pốt - Iêng Xary. Anh đã hy sinh trên đất nước bạn năm 1986, lúc anh mới 25 tuổi”. Dù vẫn còn mang nặng những vết thương lòng do chiến tranh gây ra, nhưng mẹ Thanh luôn tự hào vì sự hy sinh của gia đình cho đất nước. Với những cống hiến, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, năm 2014, mẹ Nguyễn Thị Thanh được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu cao quý Bà mẹ VNAH. Đầu năm 2022, mẹ Thanh vinh dự được đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đến thăm hỏi, động viên, tặng quà. Đây là nguồn động viên, an ủi to lớn để mẹ tiếp tục sống vui, khỏe trong những năm tháng còn lại của cuộc đời.

Chiến tranh đã lùi xa, ký ức cuộc đời mảng còn, mảng mất, song thẳm sâu trong tâm trí mẹ VNAH Lê Thị Ình, sinh năm 1929, ở phường Quảng Đông vẫn hằn in bóng dáng các anh những ngày còn bên mẹ. Mẹ Ình có tất cả 7 người con, 4 trai, 3 gái. Tháng 8-1968, người con trai lớn Nguyễn Sỹ Dậu lên đường nhập ngũ. Tháng 12-1972, người em trai Nguyễn Sỹ Khuyên cũng theo anh xung phong ra mặt trận. Ở nơi chiến trường ác liệt, người anh cả Nguyễn Sỹ Dậu đã hy sinh ngày 22-4-1974. Cầm giấy báo tử trên tay, trái tim mẹ Ình thắt lại, khóc không thành tiếng. Nỗi đau chưa kịp nguôi ngoai, 4 năm sau đó, một ngày đầu năm 1978, mẹ Ình sững sờ khi nhận được tin anh Nguyễn Sỹ Khuyên đã hy sinh ở mặt trận phía Nam. Hôm nay, chiến tranh đã lùi rất xa nhưng đôi mắt mẹ vẫn trũng sâu những nỗi buồn không thể nguôi ngoai. “Mẹ biết, trên đất nước ta có hàng nghìn người phải gánh chịu những mất mát, đau thương như mẹ và hơn mẹ. Nên dẫu khuyết thiếu, đau thương và buồn tủi nhưng mẹ cũng rất đỗi tự hào về những đóng góp của các con mẹ cho đất nước” - mẹ Ình tâm sự.

Năm nay, Mẹ VNAH Hà Thị Chí, ở phường Quảng Hưng tròn 100 tuổi nhưng vẫn còn khỏe mạnh và khá minh mẫn. Những ngày tháng 7 này, nhiều tổ chức, cá nhân đến thăm khiến mẹ càng nhớ các con của mình nhiều hơn. Khi cuộc kháng chiến chống Mỹ bước vào giai đoạn cam go nhất, người con trai thứ 2 của mẹ là anh Nguyễn Viết Lương đã lên đường nhập ngũ. Trong 81 ngày đêm chiến đấu bảo vệ Thành cổ Quảng Trị năm 1972, hàng nghìn người con ưu tú của Tổ quốc đã anh dũng ngã xuống, trong đó có người con trai yêu dấu của mẹ. Tiếp bước anh, năm 1979 người con trai thứ 6 của mẹ tiếp tục dâng hiến tuổi thanh xuân để bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng nơi địa đầu Tổ quốc. Trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc, người con trai của mẹ đã anh dũng hy sinh tại mảnh đất Hà Giang anh hùng năm 1981. Nỗi đau chồng chất nỗi đau, nhưng khi người con trai thứ 5 và con dâu đăng ký tham gia thanh niên xung phong, mẹ vẫn đồng ý để họ lên đường làm nhiệm vụ. Đất nước thống nhất, tiếp nối truyền thống cách mạng của gia đình, mẹ Chí đã động viên những người con còn lại tích cực lao động, sản xuất, phát triển kinh tế, xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc.

Kết thúc các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, TP Thanh Hóa 288 mẹ được phong tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ VNAH” nhưng đến nay đã mất 183 mẹ, chỉ có 5 mẹ còn sống. Việc tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ VNAH” thể hiện sự tôn vinh, tri ân của Đảng, Nhà nước đối với những cống hiến, hy sinh của các mẹ vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Để bù đắp những đau thương, mất mát, giúp các mẹ VNAH có cuộc sống tốt hơn, Pháp lệnh số 02/2020/UBTVQH14 về chính sách ưu đãi người có công chính thức có hiệu lực từ ngày 1-7-2021. Theo đó, mức trợ cấp hằng tháng cho các mẹ VNAH bằng 3 lần mức chuẩn, thay vì 1 lần mức chuẩn như quy định trước đây. Ngoài thực hiện đầy đủ các chế độ đãi ngộ theo quy định của Nhà nước, TP Thanh Hóa đã thực hiện tốt công tác chăm sóc, phụng dưỡng mẹ VNAH bằng những hoạt động cụ thể, thiết thực. Hiện nay, các mẹ VNAH đều được các đơn vị, doanh nghiệp nhận phụng dưỡng hàng tháng; lãnh đạo thành phố và các phường, xã thăm, tặng quà nhân các dịp lễ, tết và thường xuyên cử cán bộ chính sách đến thăm hỏi, kịp thời động viên an ủi khi đau ốm... Những tình cảm, sự chăm lo ấy thể hiện sự tri ân sâu sắc của cấp ủy, chính quyền và Nhân dân thành phố đối với các mẹ VNAH, những người mẹ vĩ đại đã cống hiến, hy sinh thầm lặng vì độc lập tự do của dân tộc.

Bài và ảnh: Tố Phương