Những đứa trẻ bỗng mồ côi

Dịch COVID-19 không chỉ làm đảo lộn cuộc sống bình thường của người dân. Mà hơn thế, nó đã cướp đi đấng sinh thành, chỗ dựa vững chắc của nhiều trẻ em, khiến các em bỗng trở thành mồ côi. Đây là một hệ lụy đau lòng, một gánh nặng mà dịch bệnh COVID-19 đã để lại cần được chính quyền và toàn xã hội chung tay giải quyết.

Em Bùi Trung Kiên cùng bà nội.

Mẹ đang ở đâu?

Vượt đoạn đường đất đỏ lên gần đỉnh đồi trong thôn Minh Thành, chúng tôi tìm đến ngôi nhà nhỏ - nơi em Bùi Trung Kiên, 10 tuổi, ở xã Minh Tiến, Ngọc Lặc đang sống cùng bà nội. Kiên nhìn chúng tôi bằng ánh mắt dè dặt pha chút lơ đãng. Khi nhắc về mẹ, Kiên đã òa khóc nức nở với hàng loạt câu nói. “Con nhớ mẹ”; “mẹ đang ở đâu”; “mẹ con có về được nữa không”. Câu hỏi ngây ngô của Kiên như bóp nghẹt hơi thở của những người xung quanh. Không biết đến bao giờ, nỗi đau mất mẹ của em mới được chữa lành?

Kiên chưa bao giờ nghĩ rằng cái ôm hay bữa cơm mẹ nấu trước khi về nghỉ hè với bà nội lần này chính là cái ôm cuối cùng mẹ dành cho em. Kiên sống cùng bố mẹ tại TP Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Mỗi năm, khi đến kỳ nghỉ hè hay Tết Nguyên đán, cả gia đình cùng nhau về quê thăm bà. Năm nay, do mẹ đang mang bầu nên bố mẹ đã để Kiên về quê trước cùng bác. Song, do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, bố mẹ không thể ra đón em. Kiên buồn bã chấp nhận ở lại sống cùng bà nội trong nỗi nhớ bố mẹ. Ngày nào Kiên cũng gọi điện nói chuyện với bố mẹ, chờ mong ngày được đón em bé chào đời và đoàn tụ với bố mẹ. Nhưng, tai ương ập đến, đầu tháng 9-2021, cả bố và mẹ Kiên đều bị dương tính với SARS-CoV-2. Sau vài ngày điều trị, mẹ của Kiên đã không qua khỏi.

Bà Đỗ Thị Lan, bà nội Kiên cho biết: Từ ngày biết mẹ qua đời, Kiên cũng trầm lặng hơn. Nhiều khi tự nhốt mình ngồi khóc trong góc nhà. Nhiều khi lại nổi cáu vô cớ. Để cháu nguôi ngoai tôi đã không chủ động nhắc về mẹ cháu. Cùng cháu làm việc nhà, trò chuyện với nhau nhiều hơn. Có lần ngủ trưa dậy không thấy tôi bên cạnh, cháu đã la khóc, hoảng loạn chạy đi tìm tôi. Khi thấy tôi trong vườn, Kiên chạy lại ôm chặt lấy và khóc: Bà đừng để con một mình. Không giấu được nỗi đau mất mát, bà Lan lau nước mắt ôm Kiên vào lòng vỗ về nói: “Bà luôn yêu con và ở bên cạnh con”. Nói động viên cháu vậy, nhưng lòng bà Lan rối như tơ vò. Bà nay đã gần 70 tuổi, sức khỏe yếu, không có lương, không còn sức lao động, gia đình thuộc diện hộ cận nghèo. Người con trai bị dương tính với SARS-CoV-2 vẫn đang cách ly, điều trị trong Bình Dương, không biết bao giờ mới được về quê. Cuộc sống của hai bà cháu mai đây sẽ thế nào?

Con biết phải sống thế nào?

15 tuổi, cái tuổi đủ để em Lê Thị Hà Nhi (xã Quảng Trường, Quảng Xương) nhận thức được sự ra đi của mẹ, nỗi đau của bản thân và những khó khăn phía trước. Bà Nguyễn Thị Vê, bà ngoại Nhi cho biết, “Hà Nhi sống tương đối khép kín. Đặc biệt, sau khi mẹ mất, cháu càng không muốn gặp ai hay tiếp xúc với ai. Đi học về là Nhi nhốt mình trong phòng”. Sau hơn 1 tiếng trò chuyện cùng bà ngoại, chúng tôi đã thuyết phục được Nhi mở lòng tâm sự. Mới hay, cuộc đời em lại đầy những khó khăn, vất vả. Cuộc sống khó khăn, mẹ đã để Hà Nhi ở lại cùng bà ngoại để vào Bình Dương lập nghiệp. Hà Nhi lớn lên trong sự thiếu thốn tình yêu thương, che chở của mẹ. Nhiều lần buồn hay lúng túng trước những đổi thay của cuộc sống, Nhi không thể chia sẻ ngay cùng bà ngoại mà chỉ biết chờ đến những cuộc gọi điện với mẹ để tâm sự. Những lúc ấy, Nhi luôn khao khát được mẹ ôm trong vòng tay, xoa đầu và làm nũng mẹ.

Hà Nhi sống cùng bà ngoại (85 tuổi) trong căn nhà xuống cấp tại thôn Phú Cường. Thương cảm trước hoàn cảnh khó khăn của hai bà cháu, cuối năm 2020 MTTQ xã Quảng Trường đã hỗ trợ một phần kinh phí để xây dựng ngôi nhà cho hai bà cháu. Cuộc sống thiếu thốn tình cảm, thiếu thốn sự nuôi dưỡng của mẹ cùng với sự khó khăn về kinh tế khiến Hà Nhi không dám theo đuổi mơ ước làm giáo viên mầm non. Nhi đã không thi vào trường THPT như các bạn cùng trang lứa, mà em đã lựa chọn học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên và dạy nghề huyện Quảng Xương để vừa học văn hóa, vừa học nghề. Nhi cho biết, em lựa chọn vừa học văn hóa vừa học nghề để ngay sau khi học xong em có thể đi làm kiếm tiền chăm sóc bà.

Tưởng chừng cuộc sống khó khăn của Nhi sẽ vơi bớt khi mẹ em quyết định cuối năm 2021 sẽ về quê làm việc để tiện chăm sóc hai bà cháu. Em đã rất vui và mong chờ từng ngày mẹ về. Nhưng Nhi đâu ngờ, ngày đoàn viên ấy mãi chỉ là mơ ước của em. Vào giữa tháng 8, mẹ Nhi đã không may bị nhiễm vi-rút SARS-CoV-2. Sau một thời gian điều trị nhưng mẹ em đã không qua khỏi. Thời gian mẹ điều trị bệnh, ngày nào Nhi cũng gọi điện trò chuyện, động viên mẹ. Em chưa bao giờ nghĩ dịch COVID-19 sẽ đến với người thân của em. “Khi biết mẹ sức khỏe ngày càng yếu, em đã lo lắng không ngủ được. Ngày nào em cũng khóc lo sợ mẹ sẽ rời xa em. Mất mẹ rồi em biết tâm sự cùng ai. Không có mẹ, em sẽ sống thế nào”. Nhi tâm sự, hai tay đan chéo vào nhau cố gắng kiềm chế cảm xúc, thi thoảng nước mắt ngấn ngắn, ngấn dài khi nghĩ về quãng đường chông chênh phía trước.

Cần mái ấm lâu bền

Theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, tính đến 20-9, Thanh Hóa có 5 trẻ em mồ côi cha/mẹ do dịch COVID-19. Trong đó 3 bé có bố/mẹ đi làm ăn xa bị mất do COVID-19. Ngay sau khi có thông tin, chính quyền địa phương đã tổ chức thăm hỏi, động viên và nắm bắt nguyện vọng của người thân đang nuôi dưỡng các em. Như tại xã Minh Tiến (Ngọc Lặc), ngay sau khi nhận được thông tin về trường hợp của bé Bùi Trung Kiên, thôn Minh Thành, xã đã tổ chức đến thăm hỏi, động viên; hỗ trợ gia đình kinh phí hỏa táng và mai táng phí. Hội chữ thập đỏ xã đã kêu gọi vận động các tổ chức, cá nhân tham gia hỗ trợ gia đình. Đồng thời, chính quyền xã đã gửi hỗ trợ trực tiếp cho bố của bé Kiên. Cùng với đó, các câu lạc bộ thiện nguyện tại huyện Ngọc Lặc đã đến thăm và trao hỗ trợ cho bé.

Nhằm kịp thời hỗ trợ cho trẻ em, góp phần động viên, khích lệ và giảm bớt một phần khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh, ngày 9-9, Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam đã ban hành Công văn số 327/QBT-QLCTDA hướng dẫn thực hiện hỗ trợ trẻ em bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Theo đó, trẻ em mồ côi thuộc một trong các trường hợp: Cả cha và mẹ chết vì nhiễm COVID-19 trong khoảng thời gian từ ngày 27-4-2021 đến 31-12-2021; cha hoặc mẹ chết vì nhiễm COVID-19 trong khoảng thời gian từ ngày 27-4-2021 đến 31-12-2021 và gia đình có hoàn cảnh khó khăn, được hỗ trợ 2 triệu đồng. Đồng thời, các bé mồ côi do dịch COVID-19 sẽ được hưởng các chính sách trợ giúp xã hội theo quy định. Để các em nhận được hỗ trợ kịp thời, các địa phương cần rà soát đúng, kịp thời các trường hợp trẻ em mồ côi do dịch COVID-19; nắm bắt hoàn cảnh cụ thể, điều kiện chăm sóc, nguyện vọng của trẻ em và người giám hộ trẻ trong từng trường hợp để có biện pháp trợ giúp kịp thời, phù hợp; nhanh chóng triển khai các thủ tục trợ giúp cho các em.

Dịch bệnh có thể sẽ qua nhưng nỗi đau mất người thân sẽ còn đeo đẳng mãi những đứa trẻ mồ côi ấy. Đặc biệt, những tác động lớn về mặt tâm lý, sẽ ảnh hưởng đến học tập, thể chất khiến em có thể bị rơi vào trạng thái hoảng loạn, hoang mang, lo sợ, trầm cảm, thậm chí tuyệt vọng dẫn đến những suy nghĩ và hành động tiêu cực. Vì thế, các em rất cần sự chăm lo, quan tâm, động viên từ gia đình, nhà trường, bạn bè, chính quyền địa phương và sự chung tay của cả cộng đồng để giúp các em được học tập, hình thành nhân cách, rèn luyện thân thể, vui chơi giải trí, trang bị kỹ năng sống để có một tương lai tốt đẹp. Đặc biệt, chính quyền địa phương, các ngành liên quan cần phải tham mưu, xây dựng những chính sách chăm lo chu đáo, lâu dài cho các em có hoàn cảnh đặc biệt này từ nhỏ cho đến trưởng thành.

Bài và ảnh: Thùy Linh