Bổ sung nguồn sinh lực kế cận cho Đảng ở khu vực nông thôn: Nhận thức và hành động cần song hành

Bài 1: Cảnh báo thiếu nguồn lực kế cận

Phát triển Đảng trong thanh niên nông thôn là nhiệm vụ thường xuyên, đóng vai trò quan trọng góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Tuy vậy, trước tình trạng già hóa đảng viên; thanh niên nông thôn ngại vào Đảng; số lượng đảng viên thanh niên nông thôn có dấu hiệu giảm sút đang đặt ra nhiều khó khăn, thách thức...

Hội thảo khoa học giải pháp tăng cường đoàn viên, thanh niên khối trường học về sinh hoạt tại địa bàn dân cư; bồi dưỡng, giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét, kết nạp. Ảnh: Lê Phượng

Chi đoàn hoạt động cầm chừng, “chi đoàn trắng”... phổ biến

Sinh hoạt chi đoàn là hoạt động thường xuyên nhằm thu hút, giáo dục, rèn luyện và tập hợp đoàn viên, thanh niên (ĐVTN). Vì vậy, đây cũng là hoạt động được ví như “xương sống”, “tế bào” của phong trào thanh niên. Tuy vậy, hiện nay tại các chi đoàn đã và đang bộc lộ một số yếu kém nhất định dẫn đến tình trạng đáng báo động về thiếu vắng đoàn viên hay “chi đoàn trắng”... không thu hút được sự tham gia của ĐVTN, dẫn đến nguồn giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng bị giảm sút. Ghi nhận của phóng viên tại đoàn xã Thiệu Toán (Thiệu Hóa) hiện có hơn 1.400 ĐVTN trong độ tuổi, chiếm khoảng 23% dân số toàn xã. Trong đó, ĐVTN thường xuyên đi học, chuyển công tác và đi làm ăn xa là hơn 1.200 người, còn lại hơn 200 ĐVTN tham gia sinh hoạt tại 7 chi đoàn. Song, tình trạng bỏ sinh hoạt Đoàn, thờ ơ với hoạt động và sinh hoạt vẫn diễn ra.

Đoàn xã Minh Sơn (Triệu Sơn) có hơn 700 thanh niên nhưng chỉ có hơn 100 ĐVTN có mặt tại địa phương, nên một số chi đoàn chỉ còn 3 - 5 đoàn viên tham gia sinh hoạt. Tuy vậy, số ĐVTN có mặt ở địa phương lại chủ yếu chỉ tập trung quan tâm đến phát triển kinh tế, kiếm thêm thu nhập hơn là tham gia các phong trào Đoàn. Vì vậy, đoàn xã rất khó khăn trong việc triển khai các phong trào, hoạt động Đoàn.

Tại huyện Như Xuân, năm 2021, do gặp các khó khăn về vấn đề đội ngũ cán bộ, số lượng ĐVTN tham gia sinh hoạt... nên trong một thời gian dài, 2 chi đoàn thôn Xuân Khánh và chi đoàn thôn 1, xã Bãi Trành (Như Xuân) sau thời gian hoạt động cầm chừng đã “trắng” không tổ chức sinh hoạt chi đoàn.

Theo thống kê của Tỉnh đoàn, đến cuối năm 2021, toàn tỉnh có gần 6.000 chi đoàn địa bàn dân cư. Tuy vậy, số chi đoàn thôn, làng, bản, khu phố, “chi đoàn trắng”, hoạt động cầm chừng được sáp nhập từ năm 2017 đến nay là 1.561 chi đoàn. Hoạt động Đoàn ở địa bàn dân cư đang phải đối mặt với các vấn đề dẫn đến việc duy trì sinh hoạt chi đoàn hàng tháng nhìn chung không được thường xuyên, có khi 2 - 3 tháng mới sinh hoạt 1 lần. Về vấn đề này, chia sẻ tại hội thảo khoa học: “Giải pháp tăng cường ĐVTN khối trường học về sinh hoạt tại địa bàn dân cư; tạo môi trường để bồi dưỡng, giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét, kết nạp”, đồng chí Lê Văn Châu, Tỉnh ủy viên, Bí thư Tỉnh đoàn, thẳng thắn thừa nhận: “Sinh hoạt đơn điệu, kinh phí hoạt động không có, khó khăn trong tập hợp ĐVTN... chính là thực trạng đáng buồn ở các chi đoàn địa bàn dân cư hiện nay. Thực trạng này không chỉ tồn tại ở một vài chi đoàn mà đang phổ biến ở nhiều chi đoàn trên địa bàn tỉnh”.

Tình trạng “già hóa” đảng viên vẫn là bài toán khó

Một hiện tượng khá phổ biến ở các chi bộ thôn, xóm hiện nay là tuổi đời bình quân của đảng viên ngày một “già” đi. Theo tìm hiểu tại nhiều địa phương trong tỉnh, tuổi đời bình quân của đội ngũ đảng viên đang sinh hoạt tại các chi bộ thôn, xóm hiện nay khoảng 55 - 70 tuổi. Đây là con số đáng lưu tâm về thực trạng “già hóa” đảng viên nông thôn. Mặc dù, các cấp ủy đảng đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác phát triển đảng viên trẻ, tuy vậy tỷ lệ đảng viên mới kết nạp là lao động nông nghiệp, ngành nghề ở nông thôn có chiều hướng giảm, nguyên nhân do khó khăn về tạo nguồn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân vì sao tuổi đời bình quân của đảng viên nông thôn đang ngày một “già” đi.

Ghi nhận thực tế tại xã Xuân Sinh (Thọ Xuân), đồng chí Nguyễn Văn Chung, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã, cho biết: Giai đoạn 2012-2020, có chi bộ trên địa bàn xã chỉ kết nạp được 1 đảng viên mới. Trước đó, giai đoạn 2008-2012 cũng đã có tình trạng có chi bộ chỉ kết nạp được 1 đảng viên. Tìm hiểu nguyên nhân vì sao tại đảng bộ xã có chi bộ nhiều năm không kết nạp được đảng viên, đồng chí Nguyễn Văn Chung, cho biết thêm: “Không phải chi bộ không quan tâm đến công tác phát triển đảng viên, kỳ sinh hoạt nào cũng đề cập tới vấn đề này, nhưng khó khăn là không có nguồn, phần lớn thanh niên trong thôn đi làm ăn xa, số ở nhà thì chỉ chú tâm làm kinh tế, hoặc trình độ văn hóa thấp, việc tham gia sinh hoạt các đoàn thể ít hấp dẫn với họ nên dẫn đến khó chọn nguồn để bồi dưỡng, kết nạp Đảng”.

Năm 2021, Đảng bộ xã Xuân Sinh kết nạp được 5 đảng viên mới (đạt chỉ tiêu đề ra). Tuổi đời bình quân của đảng viên trong toàn đảng bộ từ 55 - 65 tuổi, một số chi bộ như Bích Phương, Ngọc Lạp nhiều năm liền chưa kết nạp được đảng viên mới do đó ảnh hưởng đến công tác lãnh đạo, việc triển khai các nghị quyết của chi bộ, đảng bộ nhiều khi rất khó.

Mặc dù là một thôn nông thôn mới kiểu mẫu của xã Hoằng Quỳ (Hoằng Hóa) nhưng cũng như nhiều địa phương trong tỉnh, nhiều năm qua chi bộ thôn Trọng Hậu gặp không ít khó khăn trong công tác phát triển đảng viên. Trong đó, minh chứng rõ nét nhất là năm 2021, chi bộ thôn không kết nạp đủ số lượng đảng viên theo chỉ tiêu đề ra. Và đây cũng là thực trạng, nỗi lo đang diễn ra tại nhiều chi bộ ở nông thôn miền núi, vùng sâu, vùng xa. Theo tìm hiểu tại Đảng bộ xã Quang Trung (Ngọc Lặc), những năm gần đây nguồn kết nạp đảng viên của các chi bộ nông thôn cũng cạn dần. Nguyên nhân chủ yếu là do lực lượng ĐVTN trong xã phần lớn đã “ly hương” để kiếm sống. Năm 2021, đảng bộ xã kết nạp được 5 đảng viên mới, đạt chỉ tiêu đề ra. Tuy nhiên, nguồn kết nạp đảng viên chủ yếu dựa vào các quần chúng ưu tú trong khối cơ quan, trường học. Xét về lâu dài, nguồn quần chúng này thiếu bền vững và không dồi dào.

Theo thống kê của Ban Thường vụ Tỉnh đoàn, từ năm 2018 đến nay, các cấp bộ đoàn đã giới thiệu được 19.700 đoàn viên ưu tú tham gia lớp bồi dưỡng kết nạp Đảng, trong đó có 16.114 đoàn viên ưu tú được kết nạp Đảng. Tuy vậy, số lượng đoàn viên ưu tú được giới thiệu bồi dưỡng kết nạp Đảng chủ yếu là khối công chức, viên chức, lực lượng vũ trang; tỷ lệ thanh niên khối nông thôn trong tổng số thanh niên được giới thiệu kết nạp Đảng còn khá khiêm tốn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng “già hóa” đảng viên - một vấn đề cấp bách đang đặt ra trong công tác xây dựng Đảng hiện nay.

Có dịp trao đổi với một số đồng chí bí thư chi bộ ở khu dân cư nông thôn, các đồng chí đều cho rằng: Hiện tình trạng già hóa đội ngũ đảng viên ở các chi bộ khu dân cư đang rất báo động. Sự già hóa đội ngũ đảng viên ở chi bộ đang khiến cho nhiều chi bộ lo lắng về đội ngũ kế cận. Ở nhiều chi bộ trong khi mỗi năm hoặc 2 năm mới kết nạp được 1 đảng viên, nhưng lại mất đi 3 đến 4 đảng viên do tuổi cao sức yếu nên giảm nhanh về số lượng dẫn đến tình trạng “tre già, măng chưa mọc”. Nếu không khắc phục được tình trạng này thì tương lai không xa sẽ làm giảm năng lực lãnh đạo ở các chi bộ khu dân cư. Từ việc thiếu vắng đảng viên trẻ nên ở nhiều chi bộ đảng viên già vẫn phải gánh vác các nhiệm vụ của thôn, xóm. Nhiều đồng chí bí thư chi bộ phần lớn đã lớn tuổi, muốn xin nghỉ nhưng chi bộ không tìm được ai thay thế.

Chỉ thị số 05-CT/TU ngày 28-5-2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Tăng cường công tác phát triển đảng viên của Đảng bộ tỉnh trong tình hình mới” cũng đã thẳng thắn chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, đó là: Tỷ lệ đảng viên trên tổng dân số của tỉnh còn thấp (bình quân 100 người dân mới có hơn 6 người là đảng viên); nhiều tổ chức cơ sở đảng không đạt chỉ tiêu kết nạp đảng viên mới hằng năm và cả nhiệm kỳ; công tác tạo nguồn, kết nạp đảng viên ở thôn, tổ dân phố còn gặp nhiều khó khăn, có chi bộ nhiều năm không kết nạp được đảng viên mới; số lượng đảng viên kết nạp trong các doanh nghiệp ngoài Nhà nước còn rất thấp so với tổng số lực lượng lao động; việc kết nạp Đảng đối với học sinh, sinh viên, ĐVTN chưa tương xứng với nguồn tiềm năng. Việc quản lý đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú còn nhiều tồn tại; số đảng viên bỏ sinh hoạt, đảng viên bị xóa tên, đảng viên xin ra khỏi Đảng có xu hướng gia tăng. Có nhiều nguyên nhân được Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ ra, song nguyên nhân chủ yếu là do một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa quan tâm đúng mức đến công tác phát triển đảng viên; chưa xây dựng kế hoạch, đề ra giải pháp cụ thể để tạo nguồn, bồi dưỡng, kết nạp đảng viên; phần lớn lực lượng lao động trong độ tuổi thanh niên đi làm việc ở các đô thị lớn, ít ở nơi cư trú; nhiều chủ doanh nghiệp chưa tích cực hợp tác, ủng hộ việc phát triển đảng viên, đoàn viên, thành lập tổ chức đảng, đoàn thể trong doanh nghiệp; một bộ phận thanh niên, học sinh, sinh viên, công nhân, người lao động chưa xác định đúng đắn động cơ, lý tưởng cách mạng, bàng quan, không thiết tha tham gia sinh hoạt đoàn thể, thiếu ý chí phấn đấu, rèn luyện để được đứng vào hàng ngũ vinh quang của Đảng.

Phát triển Đảng trong thanh niên nông thôn là nhiệm vụ thường xuyên, đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Bởi vậy, để thực hiện có hiệu quả công tác này, bên cạnh việc các cấp ủy đảng, chính quyền phải có thêm nhiều giải pháp thiết thực, việc lựa chọn những quần chúng ưu tú cho Đảng cũng cần được các chi bộ quan tâm đúng mức, có những cách làm phù hợp để lựa chọn đối tượng kết nạp đáp ứng tiêu chuẩn, yêu cầu đặt ra.

Bài 2: “Điểm nghẽn” cần khơi thông.

Nhóm phóng viên phòng XDĐ-NC