Xây dựng đời sống văn hóa ở huyện biên giới Mường Lát

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở huyện Mường Lát ngày càng đi vào chiều sâu, có sức lan tỏa rộng khắp, tạo ra nhiều hiệu ứng tích cực đến các mặt của đời sống, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển.

Nhà văn hóa bản Pom Khuông, xã Tam Chung là nơi sinh hoạt cộng đồng của Nhân dân trong bản.

Để phong trào xây dựng đời sống văn hóa (XDĐSVH) đi vào chiều sâu, hiệu quả, huyện Mường Lát đã đề ra nhiều giải pháp, trong đó chú trọng công tác tuyên truyền về ý nghĩa, mục đích và các nội dung của phong trào, từ đó nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân để tham gia XDĐSVH, đơn vị văn hóa, thúc đẩy phong trào văn hóa - thể thao phát triển.

Cùng với đó, huyện cũng có cơ chế khuyến khích việc sưu tầm, khôi phục và gìn giữ các trò chơi, trò diễn dân gian, như ném pao, đánh cù, thổi khèn của đồng bào dân tộc Mông; đánh mảng, nhảy sạp, khua luống, ném còn, đánh cồng chiêng, bắn nỏ, kéo co của dân tộc Thái; lễ cấp sắc của đồng bào Dao... qua đó đưa phong trào xây dựng làng văn hóa, đời sống văn hóa lan tỏa trong cộng đồng dân cư.

Điển hình như bản Pom Khuông, xã Tam Chung có gần 80 hộ, với 450 nhân khẩu, 100% là đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Để giữ gìn bản sắc của dân tộc mình, Chi hội phụ nữ bản đã thành lập Câu lạc bộ (CLB) “Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Mông”. Mục đích của CLB là tập hợp hội viên phụ nữ tham gia các hoạt động luyện tập thể dục - thể thao; gìn giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống như trang phục, các trò chơi dân gian, bảo tồn nhà trình tường để hướng tới phát triển du lịch cộng đồng... Thông qua mô hình này, đã giúp cho hội viên phụ nữ dân tộc Mông thay đổi nếp nghĩ, cách làm, hướng tới xóa bỏ hủ tục trong đời sống thường ngày.

Chủ tịch Hội LHPN xã Tam Chung Hoàng Thị Cam cho biết: Thông qua các hoạt động văn hóa đã góp phần tuyên truyền để đồng bào dân tộc Mông nói riêng, đồng bào các dân tộc thiểu số nói chung được tham gia và phát huy vai trò làm chủ trong công cuộc XDĐSVH mới, được nâng cao mức hưởng thụ văn hóa, từ đó gắn bó đoàn kết, tương hỗ giúp nhau cùng phát triển. Đây cũng là cơ hội để tôn vinh các giá trị văn hóa tốt đẹp của đồng bào dân tộc Mông, khuyến khích trao truyền, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp cho các thế hệ sau này.

Qua thực tế cho thấy, để đưa phong trào “Toàn dân đoàn kết XDĐSVH” đi vào thực chất, huyện Mường Lát đã chỉ đạo các địa phương trên địa bàn huyện thực hiện tốt hương ước, quy ước bản, khu phố, nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và quy định ứng xử nơi công cộng. Hàng năm, huyện cũng phối hợp với các sở, ngành liên quan tổ chức các lớp tập huấn, bổ sung kiến thức về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng quản lý Nhà nước cho các đối tượng là công chức văn hóa xã, thị trấn; các trưởng bản, trưởng khu phố. Nội dung tập trung vào một số lĩnh vực như kỹ năng tuyên truyền, vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang; xây dựng mô hình làng, bản văn hóa, văn minh trong việc cưới, việc tang; kỹ năng xây dựng nội dung hoạt động văn hóa cơ sở về xây dựng mô hình CLB văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao tại các nhà văn hóa thôn, bản; kiến thức, kỹ năng trong tuyên truyền, hướng dẫn đăng ký, xét công nhận danh hiệu gia đình văn hóa theo quy định...

Cùng với đó, huyện Mường Lát cũng tiến hành lập quy hoạch, khoanh vùng, cắm mốc và huy động các nguồn lực để thực hiện công tác bảo tồn các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể như lễ hội, lễ cưới của đồng bào dân tộc Mông; lễ cấp sắc của đồng bào dân tộc Dao; lễ Xên Mường của đồng bào dân tộc Thái... Trùng tu, tôn tạo di tích lịch sử Đền Tư Mã Hai Đào, Thiền viện Đại Hóa; khu tưởng niệm Đoàn quân Tây Tiến...

Từ những giải pháp thiết thực, hiệu quả, đến nay huyện Mường Lát đã có 100% làng, bản, khu phố xây dựng và thực hiện hiệu quả hương ước, quy ước; có gần 6.000/8.731 hộ được công nhận gia đình văn hóa; 32 cơ quan, đơn vị đạt danh hiệu văn hóa, trong đó 8 đơn vị đạt chuẩn danh hiệu văn hóa cấp tỉnh; có 62/88 bản, khu phố đạt danh hiệu bản văn hóa, khu dân cư văn hóa...

Trao đổi về XDĐSVH ở địa phương, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Mường Lát Triệu Minh Xiết cho rằng, trước hết phải tạo dựng được đời sống ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân. Cùng với đó là hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao, rồi phát triển phong trào văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao để nâng cao đời sống tinh thần cho các tầng lớp Nhân dân trong huyện.

XDĐSVH cũng đồng nghĩa với việc phát huy tinh thần trách nhiệm của Nhân dân trong gìn giữ, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, xây dựng nếp sống văn minh, hướng đến những phong tục, tập quán tốt đẹp mang đậm bản sắc dân tộc, nhưng cũng phải phù hợp với trào lưu văn hóa tiến bộ trong đời sống hiện nay... Với những mục tiêu, định hướng tốt đẹp trong XDĐSVH, Đảng bộ và Nhân dân trong huyện sẽ quyết tâm tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hơn nữa chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết XDĐSVH”, khi phong trào lan tỏa sâu rộng thì sẽ góp phần xây dựng hình ảnh tốt đẹp về vùng đất và con người Mường Lát trong bạn bè, du khách gần xa.

Bài và ảnh: Xuân Minh